پرتفوی متنوع چیست؟

در هر دو مثال، شما با انتخاب راه دوم ریسک را کاهش داده‌­اید و سبدی متنوع ساخته‌­اید تا بتوانید به جای استفاده از مزایای یک کدام آن‌­ها، از مزایای چند مدل از آن­‌ها استفاده کنید.

پرتفوی چیست؟ | سبد سهام به زبان ساده (+ فیلم آموزش رایگان)

در آموزش‌های قبلی مجله فرادرس، مطالبی با عنوان «آموزش بورس رایگان | گام به گام برای همه | به زبان ساده» و «بورس چیست ؟ آموزش بورس (+ دانلود فیلم آموزش رایگان)» را ارائه کردیم و در آن‌ها، با بازار بورس، فرابورس و بازار پایه و موضوعاتی مانند تابلوخوانی و نوسان‌گیری در بورس آشنا شدیم. در این آموزش، با سبد سهام آشنا می‌شویم و انواع آن را معرفی خواهیم کرد.

فیلم آموزش رایگان سبد سهام یا پرتفوی

فیلم آموزش رایگان سبد سهام به صورت گام به گام، در کادر بالا، به سوالات شما در خصوص سبد سهام یا پرتفوی، به زبان ساده و به صورت گام به گام پاسخ می‌دهد.
برای پخش و مشاهده ویدئو روی دکمه پلی پرتفوی متنوع چیست؟ یا تصویر بالا کلیک کنید.

سبد چیست؟

پرتفو یا پرتفوی یا سبد سرمایه‌گذاری، در حالت کلی، مجموعه‌ای از دارایی‌های مالی مانند سهام، اوراق قرضه، کالا، ارز، وجوه نقدی و اوراق نقد شونده و همچنین صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. یک سبد همچنین می‌تواند شامل اوراق غیرقابل معامله، مانند سرمایه‌گذاری‌های عمرانی، خصوصی و… باشد.

سبد سهام نیز مجموعه‌ای از چند سهم مختلف است که سرمایه‌گذار برای سرمایه‌گذاری آن‌ها را می‌‌خرد. سبد سهام مستقیماً توسط سرمایه‌گذاران و یا توسط متخصصان مالی و مدیران سرمایه اداره می‌شود. سرمایه‌گذاران باید پرتفوی متنوع چیست؟ مطابق با تحمل ریسک و اهداف سرمایه‌گذاری یک سبد سرمایه‌گذاری تشکیل دهند. آن‌ها همچنین می‌توانند چندین سبد برای اهداف مختلف داشته باشند. همه این‌ها به اهداف سرمایه‌گذار بستگی دارد.

یک سبد سرمایه‌گذاری را می‌توان مانند نمودار دایره‌ای تصور کرد که به قطاع‌هایی با اندازه‌های مختلف تقسیم می‌شود و انواع دارایی‌ها و یا سرمایه‌گذاری‌ها را برای دستیابی به هدف مورد نظر در خود جای می‌دهد. انواع مختلفی از اوراق بهادار را می‌توان برای ساخت یک سبد متنوع استفاده کرد، اما سهام، اوراق قرضه و وجه نقد به طور کلی بلوک‌های اصلی ساخت سبدها محسوب می‌شوند. سایر دارایی‌های بالقوه شامل املاک و مستغلات، طلا و ارز را نیز می‌توان در سبد دارایی در نظر گرفت.

عوامل مؤثر بر تشکیل سبد سهام

در این بخش، مهم‌ترین عوامل مؤثر بر تشکیل سبد سهام را بیان می‌کنیم.

تحمل ریسک و تشکیل سبد

با اینکه یک مشاور مالی می‌تواند یک سبد را برای یک فرد ایجاد کند، تحمل ریسک سرمایه‌گذار تأثیر قابل توجهی در سبد خواهد داشت. به عنوان مثال‌، یک سرمایه‌گذار محافظه‌کار ممکن است از سبد با سهام دارای ارزش بزرگ، صندوق‌های شاخصی، اوراق سرمایه‌گذاری و اوراق با نقدشوندگی بسیار بالا استقبال کند. در مقابل، یک سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر ممکن است سهام شرکت‌های کوچک با قابلیت رشد بالا را به سبد خود اضافه کند، از سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با بازده بالا استقبال کند و به دنبال املاک و مستغلات، فرصتهای سرمایه‌گذاری بین‌المللی و جایگزین برای خود باشد. به طور کلی، یک سرمایه‌گذار باید میزان اوراق بهادار یا دارایی‌هایی را که نوسانات آن‌ها باعث ناراحتی‌اش می‌شود به حداقل برساند.

برای آشنایی بیشتر سرمایه‌گذاران، «فرادرس» اقدام به انتشار فیلم آموزش مقدماتی بازار بورس – از ورود تا شروع معاملات سهام در قالب آموزشی ۳ ساعته کرده که در ادامه متن به آن اشاره شده است.

• برای دیدن فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی + اینجا کلیک کنید.

زمان و تشکیل سبد

سرمایه‌گذاران باید متناسب با تحمل ریسکی که دارند، دقت کنند که وقتی یک سبد را تشکیل می‌دهند، چه مدت می‌خواهند آن را نگه دارند. با نزدیک شدن به تاریخ هدف، سرمایه‌گذاران باید به سمت دارایی‌های محافظه‌کارانه‌تر متمایل شوند تا از سبدی که تا آن زمان ساخته‌اند، حفاظت کنند.

به عنوان مثال، یک سرمایه‌گذار که برای دوران بازنشستگی پس‌انداز می‌کند، ممکن است قصد داشته باشد در پنج سال آینده کارش را ترک کند. با وجود سطح راحتی سرمایه‌گذار در سرمایه‌گذاری سهام و سایر اوراق بهادار ریسک‌پذیر، او ممکن است بخواهد بخش بیشتری از مانده اوراق بهادار را در دارایی‌های محافظه‌کارانه‌تر مانند اوراق قرضه و پول نقد سرمایه‌گذاری کند تا از آنچه قبلاً ذخیره کرده است حمایت کند. در مقابل، فردی که تازه وارد بازار کار می‌شود، ممکن است بخواهد کل سهام خود را در بورس اوراق بهادار سرمایه‌گذاری کند، زیرا ممکن است چندین دهه سرمایه‌گذاری داشته باشد و توانایی تحمل برخی از نوسانات کوتاه مدت بازار را داشته باشد.

در ادامه، بر سبد سهام و نکات تشکیل آن تمرکز می‌کنیم.

چگونه سبد سهام خود را تشکیل دهیم؟

در این بخش نکاتی را بیان می‌کنیم که بهتر است هنگام تشکیل سبد آن‌ها را در نظر بگیرید. به طور کلی، قبل از تشکیل سبد باید نکات زیر را در نظر بگیرید و پرسش‌هایی را از خودتان بپرسید.

ابتدا هدف و زمان سرمایه‌گذاری‌تان را مشخص کنید. قبل از شروع سرمایه‌گذاری، باید اهداف خود را مشخص کنید. به طور واضح، پرسش‌های زیر را مطرح کنید و پاسخشان دهید.

• پروفایل ریسک به ریوارد (ریسک به جایزه) من چگونه است؟ مطمئناً مهم‌ترین مرحله در هنگام برنامه‌ریزی استراتژی سرمایه‌گذاری، درک نگرش نسبت به ریسک و پاداش است. ممکن است چشم‌انداز عملکرد عالی برایتان جذاب باشد، اما برای دستیابی به آن چقدر خطرپذیر هستید؟ شکل‌گیری یک ایده روشن از اهداف مالی و میزان ریسک شما برای دستیابی به موفقیت شانس موفقیت شما را بسیار بالا می‌برد.
• چقدر پول می‌خواهم و برای چه می‌خواهم؟ درباره اینکه چرا سرمایه‌گذاری می‌کنید، نظر واضح و روشنی داشته باشید. شاید بخواهید یک سپرده را پس‌انداز کنید تا بتوانید از وام مسکن استفاده کنید. شاید بخواهید برای بازنشستگی پس‌انداز کنید. شاید به سادگی می‌خواهید یک حاشیه امنیت مالی داشته باشید تا در پرتفوی متنوع چیست؟ مواقعی که شرایط خوب نیست، به کمک شما بیاید. اهداف خود را در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تقسیم کنید. به عنوان مثال، اگر به مدت یک دهه به پول احتیاج ندارید، معمولاً می‌توانید در استراتژی سرمایه‌گذاری خود تهاجمی باشید و ریسک بیشتری را برای دو سال انجام دهید.

• شرایط مالی من چگونه است؟ واقع‌بین باشید که چقدر می‌توانید سرمایه‌گذاری کنید و چه میزان پول را می‌خواهید در آینده به دست آورید. ممکن است بخواهید در پنج سال آینده حقوق چند پرتفوی متنوع چیست؟ ده میلیونی داشته باشید، اما آیا واقعاً این اتفاق خواهد افتاد؟ هیچ دلیلی برای شروع سرمایه‌گذاری بیشتر از آنچه می‌توانید بپردازید وجود ندارد. برعکس، اگر مثلاً مبلغ زیادی را به ارث برده‌اید، می‌توانید با رعایت احتیاط یک سبد سرمایه‌گذاری بزرگ برای رسیدن به آنچه می‌خواهید تشکیل دهید.
• در چه سنی هستیم؟ وقتی می‌خواهید تصمیم بگیرید که سرمایه‌گذاری کنید، مرحله‌ای از زندگی که در آن قرار دارید، عامل بزرگی خواهد بود. به طور کلی، هرچه جوان‌تر باشید، میزان ریسک‌پذیری بیشتری برای سرمایه‌گذاری خواهید داشت. بازارها، گاهی چند سال یک بار، به صورت چرخه‌ای حرکت می‌کنند، پایین می‌آیند و بالا می‌روند. اگر در شرف بازنشسته شدن هستید، نمی‌توانید ریسک کنید و وارد آخرین چرخه اقتصادی شوید. یک جوان حرفه‌ای اما می‌تواند در بلندمدت در بازار باشد و فراز و نشیب‌های بی‌شمار بازار را نظاره کند.
• نقشه شخصی من چیست؟ در مورد اینکه چگونه تغییر شرایط اولویت‌هایتان برای رسیدن به اهداف را تحت تأثیر قرار خواهد داد، تکلیفتان را مشخص کنید. اگر برنامه‌تان این است که صاحب فرزند شوید، ممکن است بخواهید برای آموزش آن‌ها سرمایه‌گذاری کنید. اما ممکن است متوجه شوید که پول کمتری از آنچه می‌باید دارید، زیرا هزینه‌های خانه و تربیت کودکان، چیزی از درآمدتان باقی نخواهد گذاشت. اگر قصد دارید ازدواج کنید، باید بررسی کنید که آیا هزینه/درآمدتان افزایش می‌یابد یا کم می‌شود.

انواع سبد سهام از نظر ریسک

ریسک یک عامل بسیار مهم در سرمایه‌گذاری است. ریسک به احتمال از دست دادن بخشی از سرمایه اصلی یا کل آن بستگی دارد و بسته به نوع دارایی، سهم، اندازه شرکت و شرایط بازار متفاوت خواهد بود. سهام بسیار ناپایدار که خطر ریزش بالایی دارند، معمولاً احتمال افزایش قیمت آن‌ها نیز بالاتر از متوسط است. سهام بسیار پایدار که خطر پایین‌تری از نظر کاهش ارزش یا ریزش دارند، رشد احتمالی خیلی جذابی نیز نخواهند داشت. در ادامه، انواع سبد سهام را از نظر ریسک معرفی می‌کنیم.

سبد سهام مستعد رشد

اگر می‌خواهید ارزش سرمایه‌تان به سرعت رشد کند و در ازای آن حاضر به پذیرش ریسک هستید، «سبد مستعد رشد» (Growth Portfolio) تشکیل دهید. این نوع سبد شامل سهام پرریسک خواهد بود که احتمال رشد بیشتری دارند.

سبد سهام درآمدی

در عوض، یک «سبد درآمدی» (Income Portfolio) از نوع سبدهایی است که سهامی با ریسک بسیار کم را شامل می‌شود. اگر بیشتر علاقه‌مند به دریافت درآمد ثابت از سرمایه‌گذاری خود در مقابل رشد آن هستید و ریسک کاهش قیمت آن را نمی‌پذیرید، این سبد بهترین گزینه است. اغلب سهام این سبد از شرکت‌های بسیار پایداری تشکیل می‌شود که قیمت سهام آن‌ها ممکن است بسیار کند رشد کند، اما بعید به نظر می‌رسد که از ارزششان پایین بیاید. همچنین این شرکت‌ها سودهای منظم و خوبی را پرداخت می‌کنند.

سبد سهام محافظه‌کارانه

یک «سبد محافظه‌کارانه» (Conservative Portfolio) روی رشد متمرکز است، در عین حال ریسک بیشتری نسبت به سبد مستعد درآمدی دارد.

انواع سهام

انواع مختلفی از سهام وجود دارد که می‌توان از آن‌‌ها را در سبد سهام بهره برد. این سهام‌ها معمولاً بر اساس ریسک، بازده سرمایه‌گذاری و نوسانات قیمت دسته‌بندی می‌شوند. سهامی که انتخاب می‌کنید بستگی به میزان تحمل ریسک، سبک سرمایه‌گذاری و کیفیت تحقیق شما دارد.

سهام مستعد رشد

«سهام مستعد رشد» (Growth Stocks) آن‌ دسته از سهامی است که انتظار می‌رود با توجه به عملکرد تاریخی خود، سریع‌تر از سایر سهام‌ها افزایش قیمت داشته باشند. این سهم‌ها با گذشت زمان را در معرض خطر بیشتری قرار می‌گیرند، اما معمولاً در پایان سود بیشتری دارند.

سهام درآمدی

«سهام درآمدی» (Income Stocks)‌ یا ارزشی سهام شرکت‌هایی هستند که سود بهتری نسبت به سایر شرکت‌های موجود در بورس پرداخت می‌کنند.

سهام چرخه‌ای

«سهام چرخه‌ای» (Cyclical Stocks) کیفیت کلی بازار سهام را ردیابی می‌کند. وقتی بازار خوب پیش می‌رود، سهام چرخه‌ای نیز همان‌گونه خواهد بود. همچنین، وقتی بازار ضعیف عمل کند، سهام چرخه‌ای نیز مشابه آن عمل خواهد کرد. مثال‌های از این نوع سهام شامل شرکت‌های هواپیمایی، بانک‌ها و شرکت‌های ساختمانی است. خرید سهام این شرکت‌ها یک سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر است،زیرا بازار مستعد نوسانات کوتاه مدت است، اما اگر آن‌ها را در زمان مناسب خریداری کنید، بازدهی مطلوبی خواهند داشت.

شرکت‌های تدافعی یا مقاومتی آن‌هایی هستند که محصولات و خدماتشان چه با توسعه اقتصاد و چه با انقباض آن تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد. این‌ها شامل شرکت‌های داروسازی، شرکت‌های عرضه برق، گاز، بخار و آب گرم و بسیاری از شرکت‌های غذایی و آشامیدنی است. سهام این شرکت‌ها یک سرمایه‌گذاری مطمئن و با ثبات در نظر گرفته شده‌اند.

سهام سوداگرانه

«سهام سوداگرانه» (Speculative Stocks) سهام شرکت‌های جوانی است که آینده آن‌ها ناشناخته است، اما اگر همه چیز خوب پیش برود، ارزش آن افزایش خواهد یافت. سهام این شرکت‌ها بسیار پرخطر است، اما در صورت موفقیت، سود بسیار زیادی خواهند داشت.

نکات مربوط به تشکیل سبد سهام

• استراتژی خود را از نظر ریسک و مدت سرمایه‌گذاری مشخص کنید.
• صرف‌نظر از نوع سبدی که اعم از مستعد رشد، درآمدی و یا سوداگرانه انتخاب می‌کنید، همیشه باید تعداد مناسبی از سهام شرکت‌های مختلف را در سبد خود داشته باشید، ترجیحاً بیش از ۵ سهم و کمتر از ۱۵ سهم. دقت کنید که تعداد کم سهام ریسک را زیاد می‌کند و افزایش بیش از حد تعداد آن‌ها، مدیریت سهام را دشوار خواهد کرد.
• هیچگاه تک‌سهم نشوید. این کار سبب افزایش بسیار زیاد ریسک می‌شود.
• سعی کنید از صنایع مختلف یک سهم خوب داشته باشید.
• در خرید و فروش، تحت تأثیر قیمت‌های روزانه سهام قرار نگیرید و تحلیل‌های خود را بر اساس ویژگی‌های شرکت، صنعت و… انجام دهید.
• در جریان تغییرات قیمت‌ها باشید و اصطلاحاً بازار را پیگیری کنید.

فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی

برای آشنایی بیشتر با سبد سهام و نکات مربوط به آن، می‌توانید به فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی مراجعه کنید. در این آموزشِ ۳ ساعت و ۲۸ دقیقه‌ای، تمام امور اجرایی برای فعالیت در بورس و انجام معاملات سهام، شاملِ دریافت کد بورسی، کار با سامانه معاملاتی آنلاین، شناسایی موقعیت‌های موجود در بورس، شرکت در عرضه اولیه‌ها، دریافت سود نقدی سالیانه شرکت‌ها و مشارکت در افزایش سرمایه‌ها بیان شده است. از موضوعات مهم دیگر در این آموزش، تابلوخوانی و تحلیل اطلاعات سایت TSETMC است که همه سهامداران باید با آن آشنا باشند.

• برای دیدن فیلم آموزش مقدماتی ورود به بازار بورس و نکات کاربردی + اینجا کلیک کنید.

جمع‌بندی

در این مطلب، سعی کردیم تا به مهم‌ترین پرسش‌هایی که پیرامون مفهوم سبد سهام وجود دارند، پاسخ دهیم. همچنین انواع سبد سهام و نکات قبل از تشکیل آن را مرور کردیم. اکنون از شما دعوت به عمل می‌آوریم تا از طریق بخش نظرات دیدگاه‌های خود را در این رابطه با ما در میان بگذارید؛ پرسش‌هایی که فکر می‌کنید هنوز بی‌پاسخ مانده‌اند را مطرح کنید، یا اگر سخنی دارید که تصور می‌کنید به غنای این مطلب خواهد افزود، آن را حتماً با سایر مخاطبین به اشتراک بگذارید.

سلب مسئولیت مطالب اقتصاد: این مطلب صرفاً‌ با هدف افزایش آگاهی عمومی در حوزه اقتصاد نوشته شده است. برای سرمایه‌گذاری،‌ تجارت و آگاهی دقیق از قوانین مربوط به آن‌ها، لازم است حتماً از دانش و مشاوره افراد متخصص کمک گرفته شود. دقت داشته باشید که قوانین بازار سرمایه و قوانین تجاری و اقتصادی کشور، همواره در حال تغییر هستند و بر همین اساس، ممکن است برخی موارد ذکر شده در این مطلب، دیگر صحت نداشته باشند. مسئولیت هر گونه بهره‌برداری از این نوشتار با هدف سرمایه‌گذاری، تجارت، کسب درآمد و غیره، بر عهده خود افراد بوده و مجله فرادرس هیچ مسئولیتی در این رابطه ندارد. برای اطلاعات بیشتر + اینجا کلیک کنید.

مطلبی که در بالا مطالعه کردید بخشی از مجموعه مطالب «آموزش بورس رایگان به زبان ساده» است. در ادامه، می‌توانید فهرست این مطالب را ببینید:

اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:

منظور از پورتفوی یا ترکیب دارایی های صندوق های سرمایه‌‍گذاری چیست؟

در دنیای سرمایه‌گذاری، یکی از اصطلاحاتی که خیلی به گوش می‌خورد و هر سرمایه‌گذار باید بداند معنی و مفهوم آن چیست، کلمه پرتفوی است که در صندوق های سرمایه گذاری به ترکیب دارایی شناخته می‌شود. پرتفوی در واقع باعث ایجاد رابطه‌ای بین ریسک و بازدهی می‌شود. بنابراین در این مطلب می‌خواهیم بدانیم پرتفوی یا ترکیب دارایی های صندوق سرمایه گذاری چیست و چه تاثیری روی عملکرد آن‌ دارد.

پرتفوی، تعادلی بین ریسک و بازده سرمایه‌گذاری

هر سرمایه‌گذاری انتظار دارد در مقابل ریسکی که انجام داده، بازدهی دریافت کند. اما اینکه با چه ریسکی به چه بازدهی برسد مهم است. برای همین سخت‌ترین کار در دنیای سرمایه‌گذاری، یا همان چیزی که باعث شده برخی سرمایه‌گذاران موفقیت‌های بیشتری داشته باشند، ایجاد تعادل بین ریسک و بازدهی است و آن چیزی که این تعادل را می‌سازد پرتفوی است.

پرتفو یا ترکیب دارایی چیست؟

پرتفوی از کلمه Portfolio گرفته شده که به معنای کیف دستی است که در گذشته سرمایه­‌گذاران اسناد و مدارک خود را در آن می­‌گذاشتند.

امروزه به گروهی از دارایی‌­های مالی مثل سهام، اوراق مشارکت، اوراق قرضه، املاک و مستغلات، پول نقد در سپرده‌­های بانکی و … پورتفو گفته می‌­شود. سرمایه­‌گذار با تشکیل این سبد ریسک سرمایه‌­گذاری را کنترل می‌­کند و به نحوی از سود چند سهم یا چند بازار مالی نفع می­‌برد.

داشتن پرتفوی یا ترکیب دارایی متنوع چه مزیتی دارد؟

فرض کنید سرمایه‌ای دارید و می‌خواهید آن را روی سهام شرکتی که در زمینه دارویی فعالیت می‌کند سرمایه‌گذاری کنید. در این حوزه شرکت‌های زیادی وجود دارند که فعالیت می‌کنند و هر کدام بازدهی خود را داشته‌اند. با این حال از آن جایی که رقابت بین شرکت‌ها بالاست، مشخص نیست در آینده کدام شرکت بازدهی بیشتری داشته باشد یا اصلا ممکن است بازدهی گذشته خود را حفظ کند یا نه.

برای سرمایه‌گذاری دو راه پیش روی شماست:

1. سهام یکی از این شرکت‌ها را بخرید و منتظر سوددهی آن باشید. هر چند باید حواس‌تان باشد که ممکن است این شرکت برخلاف سوددهی‌های قبلی خود، دچار ضرر شود یا شرکت‌های رقیب سوددهی بیشتری نسبت به این شرکت کسب کنند.
2. سرمایه خود را به بخش‌های مختلف تقسیم کنید و هر بخش را روی یکی از شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کنید. در این حالت ممکن است یکی از شرکت‌ها ضرر کند یا سوددهی قابل توجهی نداشته باشد، ولی زیان یا سود کم او با سوددهی دیگر شرکت‌ها جبران می‌شود. در عوض خیال‌تان از بابت بازدهی مثبت سرمایه‌گذاریتان راحت است و دچار ضرر نمی‌شوید.

در حالت دوم شما ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش داده‌اید و به این ترتیب پرتفویی از سهم‌های مختلف تشکیل داده‌اید. پرتفوی یا سبد سرمایه‌گذاری ترکیبی از دارایی‌های مختلف است که قرار گرفتن آن‌ها در کنار هم باعث کاهش ریسک سرمایه‌گذاری می‌شود.

دو مثال ساده برای درک بهتر مفهوم پرتفوی یا ترکیب دارایی

حتما بارها جمله «همه تخم ­مر‌غ‌­ها را توی یک سبد نچین» را شنیده‌­اید. یکی از متداول‌­ترین جملات در بین سرمایه‌گذاران که به تشکیل پرتفوی یا سبد سرمایه­‌گذاری اشاره می­‌کند. در این مثال اگر سرمایه شما تعدادی تخم مرغ باشد و شرکت­ها سبدهایی باشند که قرار است سرمایه یا تخم­ مرغ‌­های شما را نگه­داری کنند، چه می‌­کنید؟

ریسک بالایی متحمل می‌­شوید و همه تخم ­مرغ‌­ها را توی یک سبد می­‌گذارید یا با تقسیم تخم ­مرغ‌­ها بین چند سبد، ریسک را کاهش می­‌دهید؟ چرا که اگر یکی از سبدها بیفتد و تخم­ مرغ­‌هایش بشکند، شما هنوز سبدها و تخم ­مرغ‌های دیگری هم دارید.

حال فرض کنید وارد یک پیتزافروشی شده‌­اید که پیتزاهایی در طعم‌­ها با چاشنی‌­های متفاوتی دارد. شما می‌­توانید یک مدل را سفارش دهید و همان را بخورید، ممکن است طعمش را دوست داشته باشید و ممکن هم هست خوشتان نیاید، اما شما همین یک انتخاب را داشته‌­اید.

از طرفی می‌­توانید چند اسلایس را در طعم و چاشنی­‌های متفاوت انتخاب کنید که اندازه هر اسلایس به میزان میل شما به آن طعم است. با این کار ممکن است از طعم یکی از اسلایس‌­ها خوشتان نیاید، ولی طعم‌­های دیگری هم دارید که با خوردن آن­ها گرسنه نخواهید ماند.

در هر دو مثال، شما با انتخاب راه دوم ریسک را کاهش داده‌­اید و سبدی متنوع ساخته‌­اید تا بتوانید به جای استفاده از مزایای یک کدام آن‌­ها، از مزایای چند مدل از آن­‌ها استفاده کنید.

تشکیل سبد سرمایه‌­گذاری یا پرتفوی به همین سادگی هم نیست، بلکه باید یک سری ویژگی­‌ها و مزایا را در نظر داشته باشید و از اصل تنوع بخشی هم غافل نشوید. خوشبختانه تنوع در دنیای سرمایه‌­گذاری به قدری گسترده است که می‌توانید بطور همزمان از همه آن‌ها بهره ببرید.

ترکیب دارایی‌ های صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری

صندوق های سرمایه گذاری سرمایه­‌های خرد را جمع­‌آوری می­‌کنند تا آن­ها را به بهترین شکل در بازارهای مالی سرمایه‌‌گذاری کنند و سود حاصل را بین سرمایه­‌گذارانشان تقسیم کنند، بنابراین باید از نظر چیدن پرتفوی بسیار قوی و سنجیده عمل کنند. چرا که مدیریت یک سرمایه عظیم و ایجاد تعادل بین ریسک و بازده کار آسانی نیست.

صندوق های سرمایه گذاری بر اساس ترکیب دارایی خود به چند مدل تقسیم می‌­شوند. به این ترتیب پرتفوی صندوق‌ها اولین و مهم­ترین نکته در پرتفوی متنوع چیست؟ تمایز بین صندوق‌­ها و یکی از راه‌­های انتخاب صندوق مناسب برای سرمایه­‌گذاری است.

پرتفوی هر صندوق میزان ریسک پذیری مدیر صندوق را نشان می‌­دهد و این موضوع تاثیر مستقیمی روی بازدهی کل صندوق و در نتیجه میزان سود بردن سرمایه­‌گذاران دارد. بنابراین هر سرمایه­‌گذار باید قبل از ورود به صندوق های سرمایه گذاری از پرتفوی صندوق و استراتژی مدیر آن در سرمایه‌­گذاری اطلاع داشته باشد.

صندوق ها دارایی‌های خود را کجا سرمایه گذاری می‌کنند؟

صندوق های سرمایه گذاری روی موارد مختلفی سرمایه­‌گذاری می­‌کنند که شامل اوراق مشارکت، سهام، سپرده بانکی، اوراق قرضه و … هستند. برای اینکه از نسبت سرمایه­‌گذاری صندوق در هر کدام از این موارد اطلاع پیدا کنیم باید اساسنامه و امیدنامه صندوق را بخوانیم.

صندوق های سرمایه گذاری درصد سرمایه‌گذاری خود در هر کدام از بازارهای مالی را در امیدنامه و اساسنامه خود ثبت می‌کنند و در کنار آن، گزارش دقیق و به‌روزی از سرمایه‌گذاری‌ها را با جزئیات کامل در سایت خود منتشر می‌کنند.

این اطلاعات را می‌­توانید از گزینه «نمودار ترکیب دارایی‌های صندوق» ببینید، پرتفوی متنوع چیست؟ همچنین نموداری برای نشان دادن میزان سرمایه‌گذاری صندوق در صنایع مختلف با عنوان «سهم صنایع در سبد دارایی‌های صندوق» قرار داده شده است تا سرمایه‌­گذاران اطلاعات دقیق‌تری داشته باشند.

ترکیب دارایی های انواع صندوق های سرمایه گذاری

همانطور که پیش از این گفتیم، صندوق های سرمایه گذاری بر اساس ترکیب دارایی یا پرتفویی که دارند به انواع مختلف تقسیم می‌شوند. در این قسمت ترکیب دارایی های سه نوع اصلی صندوق های سرمایه گذاری را مرور می‌کنیم.

ترکیب دارایی های صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت

صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت، درصد بالایی از دارایی‌های خود را در اوراق با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری می‌کنند. این اوراق سود ثابتی دارند و ریسک سرمایه‌گذاری در آن‌ها بسیار پایین است. بنابراین صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت نیز سود ماهیانه تقریبا ثابتی دارند و ریسک سرمایه‌گذاری در آن‌ها پایین است.

صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت موظف هستند که 75 تا 95 درصد از دارایی‌های خود را در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کنند.

تصویر زیر نمونه‌ای از ترکیب دارایی‌های یک صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت است و همانطور که مشخص است، درصد بالایی از دارایی‌های این صندوق در اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری شده است.

ترکیب دارایی های صندوق های سرمایه گذاری سهامی

برخلاف صندوق های درآمد ثابت و همانطور که از اسم این صندوق‌ها پیداست، صندوق‌های سهامی بیشتر دارایی‌های خود را در سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند. سرمایه‌گذاری در سهام ریسک بیشتری دارد، اما در عوض بازدهی بیشتری هم به دنبال خواهد داشت.

این صندوق‌ها باید حداقل 70 درصد از سرمایه جمع شده را به سرمایه‌گذاری در سهام اختصاص دهند و با 30 درصد بقیه میزان ریسک خود را تنظیم کنند.

بنابراین این صندوق‌ها به درد کسانی که ریسک‌پذیر هستند می‌خورد که البته درصد سرمایه‌گذاری صندوق‌ها در سهام، در سایت آن‌ها ذکر شده و سرمایه‌گذاران با بررسی پرتفوی آن‌ها و این درصد و به تناسب ریسک‌پذیری که دارند، صندوق مناسب خود را انتخاب کنند.

نمودار زیر، نمونه‌ای از ترکیب دارایی یک صندوق سهامی است که همانطور که پیداست درصد بالایی از دارایی خود را در سهام سرمایه‌گذاری کرده است. این سرمایه‌گذاری در دو بخش مجزا در نمودار قابل مشاهده است، یکی «پنج سهم با بیشترین وزن» و دیگری «سایر سهام».

ترکیب دارایی های صندوق های سرمایه گذاری مختلط

این صندوق‌ها حد میانی صندوق های درآمد ثابت و سهامی هستند. یعنی درصد سرمایه‌گذاری آن‌ها در سهام و اوراق با درآمد ثابت تقریبا برابر است. این موضوع باعث شده که ریسک سرمایه گذاری در آن‌ها نسبت به صندوق های سهامی کمتر و بازدهی آن‌ها نسبت به صندوق های درآمد ثابت بیشتر باشد.

نسبت سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها در سهام بورسی بین 40 تا 60 درصد دارایی‌ها و در اوراق با درآمد ثابت هم همین مقدار است و اینکه سرمایه‌گذاری در کدام قسمت بیشتر باشد به استراتژی مدیر صندوق بستگی دارد.

نمودار زیر، نمونه‌ای از ترکیب دارایی‌های صندوق سرمایه گذاری مختلط است که سعی کرده تعادل را بین سرمایه‌گذاری در سهام و اوراق با درآمد ثابت حفظ کند تا از مزایای هر دو با هم استفاده کند.

چگونگی تشخیص میزان ریسک یک صندوق با ترکیب دارایی های آن

ترکیب دارایی میزان ریسک پذیری را هم نشان می‌دهد و چنانچه صندوقی درصد بیشتری از دارایی‌هایش را در اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری کرده باشد، نشان از ریسک پایین صندوق است، در عوض اگر درصد بیشتری از دارایی‌ها در سهام سرمایه‌گذاری شده باشد، نشان‌دهنده ریسک بالای سرمایه‌گذاری در آن صندوق است.

بنابراین صندوق های درآمد ثابت به این دلیل که درصد بیشتری از پرتفوی خود را به اوراق با درآمد ثابت تخصیص می‌دهند دارای کمترین ریسک، صندوق‌های مختلط دارای ریسک متوسط و صندوق های سرمایه گذاری پرتفوی متنوع چیست؟ سهامی دارای بیشترین ریسک در میان انواع صندوق های سرمایه گذاری هستند.

چگونه به پورتفو و ترکیب دارایی صندوق های سرمایه گذاری دسترسی داشته باشیم؟

برای دسترسی به ترکیب دارایی تمام صندوق های سرمایه گذاری فعال در ایران کافی است به صفحه صندوق های سرمایه گذاری سایت سیگنال مراجعه کرده و در لیست صندوق های سرمایه گذاری روی نام صندوق مورد نظر خود کلیک کنید تا در صفحه بعد ترکیب دارایی های آن صندوق را مشاهده کنید.

اگر بخواهید بدانید که صندوق های سرمایه گذاری چه سهامی در پرتفوی خود خرید و فروش کرده‌اند، باید به سایت اختصاصی هریک از صندوق ها مراجعه کرده و در سربرگ گزارشات گزینه صورت های مالی، صورت وضعیت پرتفوی صندوق مورد نظر را مشاهده کنید.

نتیجه‌گیری

پرتفوی یا ترکیب دارایی صندوق های سرمایه گذاری اطلاعات خوبی از میزان ریسک پذیری و بازدهی صندوق به همراه دارد که سرمایه‌گذاران با بررسی آن می‌توانند صندوق مناسب را بین صندوق‌هایی از یک نوع انتخاب کنند.

مثلا اگر نظرشان روی صندوق سهامی باشد، با بررسی ترکیب دارایی و بعد از آن سهامی که آن صندوق خریداری کرده، به استراتژی مدیر صندوق پی ببرند. همچنین با بررسی پرتفوی در بازه‌های مختلف زمانی، متوجه شوند که آیا مدیر صندوق همواره در حال معامله و خرید و فروش و ایجاد سود بیشتر است یا پرتفوی ثابتی را اداره می‌کند. این موضوع می‌تواند به شناخت صندوق و میزان دلسوزی مدیر برای سرمایه‌هایی که در اختیار دارد کمک کند.

برای مشاهده جدیدترین تحلیل ها، اخبار، مقالات و بازدهی صندوق های سرمایه گذاری به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.

مدیریت پرتفوی و انواع استراتژی مدیریت سبد سهام

دارایی به منابع مالی گفته می‌شود که برای فرد دارای ارزش اقتصادی باشد و مدیریت دارایی عبارت است از مجموعه فعالیت‌هایی که برای نگه‌داری، به‌کارگیری و توسعه دارایی‌های یک نهاد، شرکت یا گروه انجام می‌گیرد. لازمه‌ی تصمیم‌گیری‌ در فرآیند مدیریت دارایی، مواردی همچون دانش، تجربه کافی و به‌‌کارگیری اصول تنوع‌بخشی است. شرکت‌ مدیریت دارایی، نهادی است که به نمایندگی از مشتریان خود به سرمایه‌گذاری می‌پردازد و از مهم‌ترین مزایای این شرکت‌ها، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• دراختیار داشتن منابع مالی بیشتر
• سرمایه‌گذاری در چند حوزه و مجموعه بزرگتری از اوراق
• امکان تنوع‌بخشی در سبد مشتریان

استراتژی این شرکت‌ها در سرمایه‌گذاری می‌تواند متفاوت باشد؛ برخی با توجه به تمایلات مشتریان، سبد سهام را تشکیل می‌دهند و برخی دیگر با توجه به استراتژی صندوق‌های شاخصی، استراتژی سبد را انتخاب می‌کنند؛ امروزه مدیریت دارایی می‌تواند به وسیله صندوق سرمایه‌گذاری مشترک، صندوق بازنشستگی، سبدگردانی اختصاصی و صندوق پوشش ریسک انجام شود. منابع درآمدی در این شرکت‌ها، هزینه کمیسیون و خدماتی است که از مشتریان خود دریافت می‌کنند.

آشنایی با شرکت‌های سبدگردانی
همانطور که در مطلب “سبدگردانی اوراق بهادار در کارگزاری آگاه ” ذکر شد، سبدگردانی به خرید، فروش یا نگه‌داری اوراق بهادار، بنام سرمایه‌گذار معین و توسط سبدگردان گفته می‌شود که در قالب قراردادی مشخص و به‌منظور کسب انتفاع برای سرمایه‌گذار انجام می‌گیرد. از مزیت‌ این شرکت‌ها، می‌توان به اداره آن‌ها توسط مدیران و کارشناسانی خبره در زمینه سرمایه‌گذاری اشاره کرد. از دیگر نهادهای سرمایه‌گذار، می‌توان به صندوق‌های سرمایه‌گذاری اشاره کرد که در شیوه‌ی سرمایه‌گذاری توسط آنها و سبد‌گردان‌ها، تفاوت‌هایی وجود دارد.
از جمله این تفاوت‌ها می‌توان به این موضوع اشاره کرد که در سبدگردانی، پورتفو به‌ صورت خاص برای هر فرد تهیه می‌شود در نتیجه اهداف فرد سرمایه‌گذار، میزان ریسک گریزی و افق زمانی وی در سبد، در نظر گرفته خواهد شد. در این سبدها، فرد سرمایه‌گذار مالکیت مستقیم سرمایه خود را دارد و در واقع سرمایه‌گذاری بانام او انجام می‌شود؛ این در حالی است که مالکیت در پرتفوی متنوع چیست؟ صندوق‌ها به‌صورت مشاع است و افراد با خرید هر واحد به همان میزان در سود و زیان صندوق سهیم می‌شوند. مدیران صندوق‌ها با فروش این واحدها، وجه لازم برای سرمایه‌گذاری در انواع اوراق را به‌دست می‌آورند. شرکت‌های سبد¬گردان علاوه بر تشکیل سبدهای سرمایه‌گذاری برای افراد حقیقی و حقوقی، می‌توانند نقش انواع ارکان صندوق‌های سرمایه‌گذاری را نیز بر عهده داشته باشند

آشنایی با مدیریت پرتفوی
یکی از وظایف مهم شرکت‌های مدیریت دارایی، مدیریت پرتفوی است. پرتفوی به معنای مجموعه‌ای از دارایی‌ها و مدیریت پرتفوی، هنر و علم تصمیم‌گیری در مورد سیاست و ترکیب سرمایه‌گذاری، متناسب‌سازی سرمایه‌گذاری با اهداف، تخصیص دارایی برای افراد و مؤسسات و کنترل ریسک است. به بیانی دیگر می‌توان گفت مدیریت پرتفوی به معنای تعیین نقاط ضعف و قوت، تهدیدها و فرصت‌ها در انتخاب بدهی در مقابل سرمایه، رشد در مقابل اطمینان و دیگر انتخاب‌ها در مسیر افزایش بازدهی در سطح معینی از ریسک است. به‌طورکلی مراحل تشکیل هر پرتفوی به این شرح است:
• تعیین سیاست سرمایه‌گذاری
• تجزیه‌وتحلیل اوراق بهادار
• تشکیل سبد سرمایه‌گذاری
• تجدیدنظر در سبد سرمایه‌گذاری
• ارزیابی عملکرد سبد سرمایه‌گذاری

تعیین سیاست سرمایه‌گذاری
میزان بازده درخواستی چه‌قدر است؟ میزان نقدشوندگی چه‌قدر باشد؟چه میزان ریسک را می‌توانیم متحمل شویم؟

تجزیه و تحلیل اوراق بهادار
بر اساس استراتژی تعیین‌شده در قدم قبلی، سبد سهام از چه سهم‌هایی و با چه ترکیبی تشکیل شود؟
تشکیل سبد سرمایه‌گذاری
چقدر از سرمایه را وارد بازار سهام کنیم؟ میزانی که در بانک سپرده‌گذاری می‌کنیم چه‌قدر باشد؟ چه میزان از سرمایه را به خرید طلا و ارز اختصاص دهیم؟
تجدیدنظر در سبد سرمایه‌گذاری
با توجه به سبد سهام تشکیل شده، آیا به اهداف موردنظر سرمایه‌گذاری خود نزدیک شده‌ایم؟
ارزیابی عملکرد سبد سرمایه‌گذاری
در دوره‌های مختلف، عملکرد مدیریت پرتفوی چگونه است؟

انواع استراتژی مدیریت سبد سهام
استراتژی منفعل
استراتژی منفعل یا انفعالی: در این نوع استراتژی، به دلیل عدم توانایی پیش‌بینی جریان آتی بازار یا عملکرد قیمت سهام، هدف اصلی نزدیک کردن بازده پرتفوی به بازده شاخص موردنظر است. در این نوع استراتژی، نوع مدیریت پرتفوی به‌صورت خرید و نگهداری است. در این شرایط خرید سهام بر مبنای چندین معیار انجام‌ شده و تا پایان دوره سرمایه‌گذاری، حفظ می‌شود. بنابراین هیچ‌گونه فعالیت خریدوفروشی پس از ایجاد پرتفوی وجود ندارد.
استراتژی منفعل، به نام‌های مختلفی همچون استراتژی سرمایه‌گذاری در شاخص نیز، گفته می‌شود. در این حالت مدیریت هیچ‌گونه تلاشی جهت شناسایی سهام با قیمت پایین یا با قیمت بالا از طریق روش‌های تجزیه‌ و تحلیل نمی‌نماید و همچنین هیچ‌گونه تلاشی در جهت پیش‌بینی حرکات کلی در بازار انجام نمی‌دهد.
چگونه پرتفوی شاخص انفعالی تشکیل دهیم؟

برای ایجاد پرتفوی با نگاه استراتژی انفعالی، سه روش مرسوم وجود دارد:
روش پیگیری کامل: در این روش همه سهام موجود در شاخص به نسبت وزنشان در آن شاخص خریداری می‌گردند.

روش نمونه‌گیری: در این روش، مدیر پرتفوی تنها به خرید نمونه‌ای از سهام که در شاخص مبنا وجود دارد، می‌پردازد.

روش بهینه‌سازی یا برنامه‌ریزی غیرخطی: در این روش از اطلاعات تاریخی تغییرات قیمت‌ها و همبستگی بین سهام (ارتباط هر سهم با سهم دیگر) استفاده می‌شود و بر این اساس ترکیب پرتفوی مشخص خواهد شد.

استراتژی فعال
استراتژی‌فعال: این استراتژی عمدتاً به‌منظور هماهنگی با پیش‌بینی‌های کوتاه‌مدت یا میان‌مدت بازار و سهم بکار می‌رود. یعنی مدیر پرتفوی در حال خریدوفروش سهم است تا بتواند بازدهی بیش از بازدهی شاخص بازار (بازدهی متوسط بازار) کسب کند.
برای مدیریت فعال پورتفوی، سه نوع استراتژی وجود دارد.
استراتژی سنجش موقعیت بازار: سرمایه‌گذار با پیش‌بینی آینده بازار، حجم سرمایه‌گذاری را بین اوراق‌ بهادار تغییر می‌دهد و در صورت پیش‌بینی بازده بالاتر از متوسط برای پرتفوی، نسبت به تعدیل و اصلاح ریسک پرتفوی اقدام می‌نماید. یعنی مدیر پرتفوی اگر بداند پرتفوی متنوع چیست؟ پرتفوی متنوع چیست؟ بازار در روند نزولی (صعودی) قرار خواهد گرفت، بیشتر (کمتر) در اوراق بهادار با درآمد ثابت (مثل اوراق مشارکت یا اوراق خزانه اسلامی)، سرمایه‌گذاری می‌کند و حجم سرمایه‌گذاری در سهام را کاهش (افزایش) می‌دهد.

استراتژی گلچین سهام: سرمایه‌گذار، وزن سهام زیر قیمت را در پرتفوی افزایش و وزن سهام بالای قیمت را کاهش می‌دهد. از این طریق ریسک پرتفوی نیز متنوع می‌شود و انتخاب‌های سهم بر سایر سهام اثر می‌گذارد.
استراتژی تمرکزبخش: این روش مشابه استراتژی گلچین سهام است، با این تفاوت که واحد موردنظر به‌جای سهام، صنعت است.

انتخاب استراتژی
در ادامه به مهم‌ترین عواملی که مدیر پرتفوی باید برای تعیین نوع استراتژی خود در نظر بگیرد، اشاره خواهیم کرد:
– شرایط حاکم در بازار و نوع بازار: مدیر پرتفوی در شرایط رونق بازار از استراتژی فعال و در شرایط رکودی از استراتژی مدیریت منفعل در بازار بهره می‌گیرد.
– سطح کارایی بازار: در بازاری که کارایی آن در سطح بالایی قرار دارد، مدیریت منفعل استفاده می‌شود و مدیران به سمت سرمایه‌گذاری در صندوق‌های شاخصی و متنوع حرکت می‌کنند. در مقابل در بازارهای غیرکارا به‌تناسب وجود شکاف‌ها و فرصت‌های آربیتراژی، مدیران به سمت بهره‌گیری از توان تحلیل‌گری و مدیریت فعال حرکت می‌کنند.
– نگاه و ویژگی شخصیتی مدیران: ظرفیت ریسک‌پذیری و محافظه‌کاری مدیران پرتفوی، نوع استراتژی که آن‌ها در سبد سهام خود به کار می‌گیرند را مشخص می‌کند.
– اندازه و حجم پرتفوی: مدیران پرتفوی‌هایی باارزش و حجم بالا، از سیستم مدیریتی منفعل استفاده می‌کنند و دلیل آن حجم بالای معاملاتی است که در صورت تغییر پرتفوی، باید انجام دهند و در مقابل مدیر یک پرتفوی کوچک به‌راحتی می‌تواند با اجرای مدیریت فعال به جابه‌جایی سهام در پرتفوی خود بپردازد.
– سطح تحمل ریسک پرتفوی: هرچه پرتفوی تحمل ریسکش بالاتر رود از استراتژی منفعل به سمت استراتژی مدیریت فعال حرکت خواهیم کرد.
– انتظار و توقع سرمایه‌گذار: سهام‌داران محافظه‌کار معمولاً استراتژی منفعل را به کار می‌گیرند و در مقابل سهام‌دارانی که انتظار سود بیش‌تری دارند از مدیریت پرتفوی فعال استفاده می‌کنند.

پرتفوی متنوع چیست؟

پرتفوي يعني مجموعه يا سبدي از اوراق بهادار.به طوركلي سرمايه گذاري در مجموعه اي از اوراق بهادار يا پرتفوي ،بسيار كارامدتر از سرمايه گذاري در يك سهم مي باشد.

چون با افزايش تعداد سهام در سبد سرمايه گذاري ، ريسك مجموعه كاهش مي يابد . علت كاهش ريسك تاثيرات مختلفي است كه شركت هاي سرمايه پذير از شرايط متفاوت اقتصادي سياسي و اجتماعي مي پذيرند ، به عنوان مثال وقوع جنگ مي تواند براي دو يا چند شركت نتايج متضادي دربرداشته باشد . فرض كنيد سهام دو شركت توليد كننده دارو و پتروشيمي در سبد سهام شما باشد ؛ در صورت ايجاد ناامني در منطقه و درگيري شديد تقاضا براي دارو افزايش و امكان صادرات محصولات پتروشيمي كاهش خواهند داشت . بازده سرمايه گذاري در پرتفوي معادل بازده متوسط آن پرتفوي خواهد بود ؛ اما ريسك پرتفوي در غالب موارد كمتر ازمتوسط ريسك سهام داخل سبد مي باشد . ميزان آن بستگي دارد به تاثير متقابل اتفاقات بر سهام داخل سبد .

اگر سهام موجود در سبد متعلق به شركت هايي باشد ، كه كالاها يا خدمات آنها جانشين يكديگر هستند ؛ ريسك تا حدود زيادي كاهش مي يابد . زيرا در صورت بروز هر گونه عامل ريسك زا و كاهش بازده يكي ازسهام ، تقاضا براي كالاهاي جانشين افزايش يافته ، بازده اضافي حاصل از آن بازده از دست رفته شركت اول را جبران مي كند .

برخلاف بازده مجموعه ، ريسك الزاماً ميانگين موزون اجزاي تشكيل دهنده مجموعه نيست ، بلكه با توجه به ارتباط بين سهام از نظر تاثيرپذيري و ارائه عكس العمل مشابه يا مخالف ، در برابر وقايع ايجاد كننده ريسك ، مي تواند كمتر از اين ميانگين بوده و حتي حذف شود . لذا محاسبه همسويي و شدت آن سهام ، بين ديگر سهام ، از اهميت ويژه اي براي تعيين ريسك برخوردار است .

سبد گردانی چیست؟

منظور از سبد سرمایه گذاری یا اصطلاحا پرتقوی و یا پرتفولیو انواع دارایی هایی است که یک شخص در آن سرمایه گذاری کرده است. به عنوان مثال اگر فردی در مجموعه سهام شرکت های مختلف و متنوع اوراق مشارکت، اوراق اجاره و دیگر موارد سرمایه گذاری کرده باشد گفته می شود سبد سرمایه گذاری آن فرد یک سبد متنوع است، اما اگر فردی سهام دو یا سه شرکت را خریداری کرده باشد دارای سبد سرمایه گذاری محدود و غیر متنوع است. همچنین گفتیم یکی از مهمترین روش ها برای کاهش ریسک تشکیل سبد سرمایه گذاری متنوع و پایش مستمر وضعیت سهام و سایر اوراق بهادار موجود در این سبد است. یعنی سرمایه گذار همواره با بررسی عوامل کلیدی اثر گذار بر قیمت سهام و سایر انواع اوراق بهاداری که در اختیار دارد تحلیل کند که آیا سهام شرکت الف که در سبد سهام او وچود دارد آیا باز هم امکان رشد در آینده را دارد یا اینکه باید این سهم را بفروشد و به جای آن سهام یک شرکت دیگر که از فرصت رشد و سودآوری بهتری برخوردار است خریداری کند.

یکی از اشتباهات متداول بین سهامداران هم دقیقا همین نکته است که تصور میکنند سهام یک شرکت که در مقطعی از زمان سهام سودآوری محسوب می شد همواره سودآور است. در حالی که عوامل اثر گذار بر قیمت سهم می تواند یک سهم ارزنده را به یک سهم نه چندان سودآور و حتی زیان آور تبدیل کند. بنابراین هر اندازه تعداد سهام موجود در سبد سرمایه گذاری فرد بیشتر باشد ضرورت دارد که سرمایه گذاری زمان بیشتری را برای تحلیل و بررسی این سهام اختصاص بدهد. اما سوال اینجاست که برای افراد علاقه مند به سرمایه گذاری در بورس که تخصص و یا فرصت کافی برای بررسی سهام موجود در سبد سرمایه گذاری خودشان ندارند چه راهکاری وجود دارد؟

اولین راهکار سرمایه گذاری از طریق صندوق های سرمایه گذاری است که در مطالب قبل بصورت مفصل در این مورد توضیح دادیم.

اما راهکار دوم که می توانیم به این گونه سرمایه گذاران ارائه بدهیم استفاده از خدمات سبد گردانی است.

تعریف سبد گردانی عبارت است از: تصمیم به فروش، خرید و یا نگهداری اوراق بهادار به نام سرمایه گذار معین توسط سبد گردان در قالب قراردادی مشخص، به منظور کسب انتفاع برای سرمایه گذار.

به تعریف ساده تر در سبد گردانی یک شخص حقوقی متخصص بورس که اصطلاحا سبد گردان نامیده می شود با سرمایه گذار قراردادی منعقد می کند و در قالب این قرارداد برای سرمایه گذار و به نام خود او سبدی از انواع اوراق بهادار تشکیل می دهد و این سبد را بصورت مستمر مدیریت می کند و سبد گذار به ازای این خدمت از سرمایه گذار کارمزد دریافت می کند. بنابراین شرکت های سبد گردانی دارای نیروهای متخصص در ضمینه بورس هستند و به وکالت از سرمایه گذاران اقدام به تشکیل و مدیریت سبد سرمایه گذاری برای آنها می کنند. لازم به ذکر است که شرکت های سبد گردانی موظف هستند که برای فعالیت خودشان از سازمان بورس اوراق بهادار مجوز کسب کنند و بنابراین عملکرد آنها توسط این سازمان تحت نظارت قرار دارد.

چند نکته در مورد سبد گردانی

1- مهمترین تفاوت سبد گردانی با صندوق های سرمایه گذاری این است که در سبد گردانی خود سرمایه گذار مستقیما مالک سهام و سایر اوراق بهادار محسوب می شود و سبد گذار صرفا به وکالت از طرف سرمایه گذار اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار می کند. بنابراین سرمایه گذار دقیقا می داند که در سبد خود سهام کدام شرکت و از هر کدام به چه میزان وجود دارد در صورتی که در صندوق سرمایه گذاری ، سرمایه گذار بصورت غیر مستقیم مالک سهام و سایر اوراق بهادار خریداری شده توسط صندوق می شود. بدین ترتیب سرمایه گذار و یا اصطلاحا واحدهای سرمایه گذاری خریداری می کند و مدیر صندوق با وجوه حاصل از فروش صندوق های سرمایه گذاری اقدام به خرید سهام و انواع اوراق بهادار می کند.

2- همانطوری که از تعریف سبد گردانی مشخص است، سبد گردان یک شخص حقوقی است نه شخص حقیقی. در حال حاضر علاوه بر کارگزاری هایی که مجوز خدمات سبد گردانی را از سازمان بورس و اوراق بهادار دریافت کرده اند چند شرکت سبد گردانی هم بصورت مستقل با اخذ مجوز از سازمان بورس تاسیس شده اند که سرمایه گذاران با مراجعه به آنها می توانند از خدمات سبد پرتفوی متنوع چیست؟ گردانی بهره مند شوند.

توصیه ما به شما این است که از سپردن سرمایه خودتان به اشخاص حقیقی و یا حقوقی که بدون دریافت مجوز از سازمان بورس اقدام به ارائه خدمات سبد گردانی می کنند خودداری کنید. برای مشاهده مشخصات و نشانی شرکت های سبدگردانی می توانید به پایگاه اینترنتی رسمی سازمان بورس و اوراق بهادار به نشانی www.seo.ir بخش نهادهای مالی تحت نظارت مراجعه کنید.

3- بر اساس مقررات سبد گردان موظف است قبل از تشکیل سبد سرمایه گذاری برای فرد میزان ریسک پذیری فرد را ارزیابی کند و سبد سرمایه گذاری متناسب با میزان ریسک پذیری سرمایه گذار تشکیل بدهد. به عنوان مثال سبد گردان برای فردی که قدرت ریسک پذیری کمتری دارد عمدتا اوراق مشارکت و اوراق اجاره که بازدهی ثابتی دارد خریداری می کند و مبلغ کمتری از سرمایه فرد را به سهام که ریسک بیشتری دارد اختصاص می دهد. در حالی که بخش عمده ی سبد یک فرد ریسک پذیر از سهام تشکیل شده است .

4- سبد گردان موظف است برای ارائه ی خدمات قرارداد مشخصی منعقد کند، در این قرارداد مواردی همچون میزان تعهدات سبد گردان در قبال سرمایه گذار، میزان کارمزدی که سرمایه گذار به ازای دریافت خدمات باید به سبد گذار پرداخت کند و همچنین نحوه ی گزارش دهی سبد گردان به سرمایه گذار مشخص می شود.

لازم به ذکر است میزان کارمزد خدمات سبد گردانی بر اساس توافق میان سرمایه گذار و سبد گردان و در چارچوب سقف تعیین شده ای توسط سازمان بورس مشخص و در قرارداد ذکر می شود.

5- میزان سرمایه ی فرد برای استفاده از خدمات سبد گردانی باید حداقل 10 میلیون تومان باشد بنابراین افرادی که کمتر از این مبلغ سرمایه داشته باشند نمی توانند از خدمات سبد گردانی استفاده کنند.

همه چیز درباره "تعداد سهام پرتفوی" که باید بدانید!

یکی از مواردی که باید پیش از ورود به هر کاری از آن اطلاع پیدا کنید، اصطلاحات مختص به آن بازار است. هر نوعی از کسب و کار در دل خودش پر است از اصطلاحات این چنینی که ما تصمیم داریم در این مقاله به یکی از پرکاربردترین این اصطلاحات یعنی تعداد سهام پرتفوی و سایر اطلاعات موجود در این باره بپردازیم.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از صدای بورس، ابتدا پیش از رفتن به سراغ اصل مطلب و توضیح درباره تعداد سهام پرتفوی باید بگوییم که سبد در واقع به مجموعه سهم‌هایی گفته می‌شود که در پرتفوی شما وجود دارد. در ادامه این مقاله هم می‌خواهیم به ریسک‌های موجود در سبد سهام و اینکه نحوه تشکیل این سبد چگونه است بپردازیم. پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

تعداد سهام پرتفوی باید چقدر باشد؟

پرتفوی که در واقع به آن سبد سهام هم گفته می‌شود، در برگیرنده تعداد بسیار متنوعی از سهام‌هایی است که شما خریداری کرده‌اید. تعداد سهام پرتفوی هم در واقع یک معیار شخصی است. یا تمایل دارید که ریسک زیادی کنید و سهام کمتری داشته باشید، یا ترجیح می‌دهید ریسک کمتری کنید و تعداد سهام بیشتری داشته باشید.

اما در واقع این‌که چه تعداد سهمی در سبد سهامتان وجود داشته باشد، بستگی به نوع و میزان سرمایه‌ای است که در اختیار دارید. در وهله اول باید در نظر بگیرید که همه تخم مرغ‌های خودتان را در یک سبد نگذارید. سرمایه خودتان را بین چند سهم مشخص که از بنیان و اصالتشان اطلاع کافی دارید پخش نمایید.

آن‌قدرها هم این سرمایه را پخش نکنید که سود ناچیزی از سهام‌ها به دستتان برسد. اغلب داشتن ۵ تا ۸ سهم در سبد سهام کفایت می‌کند. البته بازهم ذکر این نکته را مفید می‌دانیم که بگوییم، بسته به میزان سرمایه خودتان مثلاً ۵۰ میلیون خوب است که ۵ سهم ۱۰ میلیونی داشته باشید. یا با ۳۰ میلیون خوب است که سه سهم ۵ تومانی یا دو سهم ۱۵ میلیونی داشته باشد.

تعداد سهام پرتفوی در واقع یک امر کاملاً شخصی است که خودتان باید بسنجید و تصمیم بگیرید که به دنبال چه چیزی در بازار هستید و طبق همان استراتژی شخصی هم که دارید اقدام به خرید کنید.

بازدهی پرتفوی سهام یعنی چه؟

بازدهی را که یک سرمایه گذار انتظار دارد در مدت زمان معینی از ترکیب چند دارایی کسب کند، بازدهی مورد انتظار آن پرتفوی گویند. بازدهی در واقع عبارت است از اینکه در مدت زمان مشخص این تعداد از سهام‌هایی که قرار است در پرتفوی ما باشند چه مقدار سود سهام عاید ما می‌کنند. برای حساب کردن این عایدی هم در سبد پرتفوی خود یک فرمول مشخص ساده وجود دارد که به راحتی می‌توانیم از آن استفاده کنیم. این فرمول به طریق زیر است:

R: بازدهی کل سبد دارایی w: درصد هر سهم از سبد دارایی r:در پرتفوی بازدهی هر سهم

اگر بخواهیم این را تا حدی ساده‌تر بیان کنیم، باید بگوییم که بازدهی یک سبد دارایی در پرتفوی شخصی‌تان عبارت است از میانگین موزون سود هر سهم در پرتفوی. این ساده‌ترین و کاربردی‌ترین تعریفی است که می‌شود از این موضوع داشت.

ریسک پرتفوی در تعداد سهام پرتفوی چه مقدار است؟

اصلی‌ترین دلیلی که می‌شود در یک استراتژی برای چیدمان پرتفوی سهام به آن اشاره داشت، ریسک است. علی‌رغم بازدهی که در آن ریسک برابر بود با میانگین موزون هر یک از اوراق بهادار، اینجا عوامل متعددی دخیل هستند، از جمله:

• نسبت موجود بین هریک از دارایی‌های که در سبد سهام یا پرتفوی موجود است.
• انحراف معیار هر یک از دارایی‌هایی که در پرتفوی شما موجود است.
• مقدار نزدیکی میان اقلام متنوع دارایی‌های پرتفوی شما که از لحاظ مقدار بازدهی هر یک برایش باید به محاسبه کوواریانس میان دارایی‌ بپردازیم.

همان‌طوری که اشاره شد، کوواریانس در اصل چگونگی ارتباط میان نرخ پرتفوی متنوع چیست؟ بازدهی سهام گوناگون در پرتفوی سبدتان است، به صورتی که اگر رابطه مستقیمی بین این‌ها باشد، مقدار کوواریانس مثبت می‌گردد و اگر هم این عوامل دارای رابطه معکوس باشد، کوواریانس در اصل حالت منفی دارد. حالا حالت منفی هم به این معنی است که اگر بازدهی بین دو سهم از سبد سهامتان کاهش یابد، ریسک کل پرتفوی شما هم کم می‌گردد.

ریسک‌ های گوناگون در پرتفوی سهام

همان‌طور که می‌دانید ریسک‌های گوناگونی در بازار وجود دارد که هرکدامشان هم دارای روش گوناگونی هستند.

ریسک غیر سیستماتیک

به این ریسک، ریسک قابل اجتناب هم می‌گویند. یک سری از موارد متفاوت نظیر تغییرات میزان فروش و سهم بازار، ساختارهای مربوط به هزینه شرکت، تغییر و تحولات مدیریتی، نوع بازاری که شرکت فعالیتش را در آن شروع کرده است و . در ایجاد این نوع از ریسک بسیار مؤثر هستند. مطالعه مقاله "رفتارشناسی بازار سهام" میتواند مفید باشد.

همان‌طور که گفته شد برای اینکه بتوانید در مقابل این نوع ریسک مقاومت کنید، باید تعداد موجودی سهام خودتان را در پرتفوی افزایش بدهید. برای اینکه بدانید تنوع سبدتان به چه شکلی باید باشد، راه‌حل‌های گوناگونی وجود دارد که در ادامه این مقاله به آن‌ها خواهیم پرداخت:

۱. تنوع بخشیدن به سهام شرکت‌های گوناگون در سبد

برای این‌که ضرر کمی متحمل شوید و ریسک سهام را در شرایط بی‌ثباتی بازار حفظ کنید یک سری راه حل وجود دارد که می‌توانید از تک سهم شدن رهایی پیدا کنید:

• سبدی که بر ارزش بازار مبتنی شده

در مدل اول، باید بدانید که سهمی که ارزش بیشتری در بازار دارد، در سبد دارایی شما هم وزن زیادتری خواهد داشت. اینکه ارزش و وزن سهم نسبت به ارزش کلی سبد شما در زمان خرید هم مشخص می‌شود، امری است که نباید فراموش کرد. این‌طور می‌شود مثال زد که اگر ارزش کل یک سبد به مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان باشد و از یک سهم ۱۰ میلیون تومان داشته باشیم؛ ارزش آن ده درصد کل سبدتان است.

همچنین باید گفته شود ارزشی که هر سهم در بازار دارد، از حاصل ضرب قیمت پایانی هر سهم در تعداد کل سهام شرکت حاصل می‌شود.

فکر کنید قرار است سبدی تشکیل دهید که در آن سهم‌هایتان باید طبق ارزشی که هر سهم در بازار دارد بچینید، در این جا باید ابتدا ارزش هریک از سهام‌های موجود در بازار را بسنجید. سپس اگر ارزش سهم الف ۱۰ درصد بیشتر از سهام دال باشد، در سبد هم باید ارزش سهام الف شما ده درصد بیشتر از ارزش سهام دال باشد.

اما ساختار سبد هم‌وزن ساده‌تر است. پس از تحلیل و بررسی سهام بازار، چند سهم را انتخاب کرده و منابع مالی خود را به‌صورت مساوی بین آن‌ها تقسیم می‌کنیم. در این حالت وزن سهام مختلف پرتفوی برابر است. به‌عنوان مثال اگر صد میلیون تومان پول داشته باشیم و ده سهم را انتخاب کنیم، برای خرید هر یک ده میلیون تومان اختصاص می‌دهیم.

۲. تنوع سرمایه گذاری در صنایع مختلف

اما این را هم بدانید، فقط اینکه متناسب با وزن سهام اقدام نمایید تا سبدی جمع کنید کفایت نمی‌کند، علاوه بر اینکه تنوع دارایی را مدنظرتان قرار می‌دهید باید بدانید که باتوجه‌ به موقعیت کشور و سطح اقتصاد خرد در برابر سرمایه‌گذاری‌های صورت پذیرفته در صنایع گوناگون باید تنوع ایجاد نمود. به بیان دیگر به جای اینکه چند سهم در یک صنعت انتخاب کنید، باید سهام‌های مختلف از صنایع گوناگون بخرید و در سبدتان نگهدارید.

ریسک سیستماتیک

در قسمت قبل دریافتیم که اگر برای سرمایه‌گذاری خود تنوع را در نظر بگیریم، به راحتی می‌شود ریسک غیرسیستماتیک پرتفوی را تا حد بسیار زیادی کاهش داد. ولی بخشی از این ریسک را هیچ‌گاه نمی‌شود جبران کرد. همچنین با خیلی از روش‌های گوناگون مطرح هم نمی‌توان این کار را انجام داد. این ریسک در برگیرنده کلیه سهام‌های بازار می‌شود که عبارت است از تحولات در عرصه بین‌المللی که به طور مستقیم روی شرایط سیاسی و اقتصادی مملکت تأثیر می‌گذارد. بیکاری و حوادث قهریه را هم در کنار این موارد جای بدهید.

اگر طبق موارد بالا یک پرتفوی بچینید که هم از نظر تعداد در صنایع و هم از نظر وزن آن در بازار معیارهای گفته شده را به نوعی دارا باشد به طور جدی بخش ریسک غیر سیستماتیک را به نحو مؤثری کاهش داده‌اید. اما ریسک سیستماتیک همچنان سنگینی بیشتری بر روی سبد سهامتان دارد. جهت مشخص کردن ریسک سیستماتیک در سبد پرتفوی از شاخص β بهره‌برداری می‌شود.

در این حالت است که اغلب ریسک سیستماتیک سهام‌های موجود در سبدتان با ریسک کل بازار یکسان تلقی می‌شود. جهت حساب نمودن β از شاخص کل بهره‌برداری می‌شود. ضریب بتا از رابطه ذیل حاصل می‌گردد:

شاید بتوان این‌طور گفت که در اصل ضریب بتا نوسان بازدهی و همچنین درجه تغییر پذیری آن در نسبت تغییراتی که در بازار و شاخص بورس اتفاق می‌افتد، ریسک سیستماتیک در برابر ریسک کل بازار بورس و اوراق بهادار سنجیده می‌شود. اگر هنوز به خوبی نمی دانید شاخص بورس چیست مطالعه مقاله "شاخص کل هم وزن بورس چیست" را به شما پیشنهاد می کنیم.

به عبارتی با این ضریب در واقع می‌شود تا میزان تغییرات بازدهی یک سهم را در برابر تغییراتی که در شاخص کل اتفاق می‌افتد، اندازه‌گیری نمود. ضریب β را می‌توان در ۳ حالت مورد بررسی قرار داد:

1. اگر β کمتر از ۱ تصور شود، ریسک سیستماتیک سهم مورد نظرتان کمتر از ارزش آن در بازار است و به دنبال تغییرات بازدهی سهم، کمتر از بازدهی را در بر می‌گیرد که شاخص کل نشان می‌دهد. این نوع از سهام‌ها اغلب در موقعیت‌های رکودی حاکم بر بازار که شاخص هم نوعی روند نزولی را نشان می‌دهد، مناسب است.
2. اگر β برابر ۱ باشد، این در حالتی است که شاخص بازار برابر با بازدهی سهم در آن حالت است. اغلب بیشتر صندوق‌های سرمایه‌گذاری این ترکیب را برای دارایی‌های در اختیارشان تداعی می‌کنند. در این شرایط همچنین ریسک سیستماتیک سهم مساوی است با ریسک سیستماتیکی که در آن زمان در بازار موجود است.
3. اگر β بزرگ‌تر از ۱ باشد، در این شرایط هم ریسک سیستماتیک سهام پرتفوی زیادتر از ریسک موجود در بازار است. در نهایت انتظار بازدهی سهم، بیشتر از چیزی است که شاخص بازار نشان می‌دهد. این ترکیب از نگهداری سهام برای بازده‌هایی خوب است که روند شاخص کل به صورت صعودی است. اگر درباره بازدهی سهام به دنبال اطلاعات بیشتری هستید مطالعه مقاله "محاسبه بازده سرمایه گذاری در بورس" را پیشنهاد می کنیم.

و در آخر .

همیشه به دنبال این باشید که دانشتان را در بازار گسترش بدهید و مدام در حال آموزش و کسب مهارت باشید تا دچار ضرر و زیان سنگین نشوید. بازار مدام در حال نوسان و تغییرات است و کسی در این بازی بازنده است که بدون سواد و مهارت کافی وارد بازی بازار می‌شود.