محاسبه فروش خالص

سوال اصلی این است که از هر ريال درآمد حاصل شده در شرکت، چقدر سود می کند؟ این شاخص توانایی شرکت را در کنترل هزینه ها نشان می دهد.

7 شاخص کلیدی برای ارزیابی عملکرد و بازدهی فروشگاه خرده فروشی

روال فروشگاه خرده‌فروشی شما این است كه هر روز یك سری مشتری وارد می‌شوند و نگاهی به اجناس می‌اندازند و گاهی خرید می‌كنند و می‌روند و پرسنل فروشگاه‌تان هم سرشان با مشتریان شلوغ است و با خرید هر مشتری، مقادیری پول نقد وارد دخل (صندوق) فروشگاه‌تان می‌شود، اما با وجود این هم‌همه و سروصدا، واقعاً كاركرد و بازدهی فروشگاه خرده‌فروشی‌تان در چه حد است؟ یكی از ساده‌ترین راه‌ها، ارزیابی مقایسه‌ای است. یعنی درآمد مدت زمان مشخصی از سال جاری را با درآمد مدت زمان مشابه در سال گذشته مقایسه كنید. برای موفقیت و رونق ، این بسیار اهمیت دارد كه علاوه بر بهبود كیفی و كارآیی عملكرد پرسنل و كاركنان فروشگاه، روی كارآیی و بهره‌وری فضایی كه برای عرضه و فروش كالاها اختصاص یافته و همچنین روی بالا بردن حجم و بهره‌وری موجودی هر یك از كالاهای عرضه‌شده نیز كار شود. یكی از ابزارهایی كه می‌تواند جهت دستیابی به این هدف بكار رود، فرمول‌های ریاضی محاسبه بهره‌وری خرده‌فروشی است كه در ادامه به محاسبه فروش خالص آن می‌‌پردازیم :

ارزیابی كارایی فضای تخصیصی برای عرضه و فروش كالاها

فروش به ازای هر فوت مربع

اطلاعات بدست‌آمده از میزان فروش در هر فوت مربع از فروشگاه ، معیار بسیار متداولی برای مدیریت حجم خریدها برای قفسه‌ها و تأمین موجودی فروشگاه است. با استفاده از این اطلاعات درباره میزان فروش و درآمد فروشگاه، می‌توان بطور تقریبی محاسبه كرد كه به ازای هر مقدار مشخصی از سرمایه‌گذاری برای راه‌اندازی و تأمین كالاهای خرده‌فروشی در آن، چه مقدار سود و درآمد عایدِ سرمایه‌گذاران شده است. همچنین می‌توان میزان اجاره‌بهای مناسب و مجاز برای یك فضای فروشگاهی در منطقه‌ای خاص با موقعیت مكانی و جمعیتی خاص، را تخمین و محاسبه كرد. فقط هنگامی كه دارید میزان فروش به ازای هر فوت مربع را محاسبه می‌كنید به خاطر داشته باشید كه انبار فروشگاه یا هر نقطه‌ای از فضای فروشگاه‌تان كه برای عرضه‌ی كالاها مورد استفاده قرار نگرفته باشد، نباید در این محاسبه منظور شود. فقط قفسه‌ها و فضاهایی از فروشگاه كه در آنها كالا به مشتری عرضه شده و به نمایش درآمده بایستی در فرمول گنجانده شوند:

میزان فروش خطی هر فوت از قفسه‌ها

فروشگاه خرده‌فروشی كه از یونیت‌ها و قفسه‌های دیواری و ایستاده برای عرضه و نمایش كالاهایش استفاده می‌كند، باید فرمول سنجش میزان فروش خطی هر فوت از قفسه‌ها را بكار ببرد تا بتواند تعیین كند كه برای هر كالا یا هر گروه از كالاها، چه میزان فضا اختصاص دهد.

ارزیابی كارآییِ موجودی كالاها

میزان فروش بر اساس دپارتمان فروشگاه یا گروه محصولات

خرده‌فروش‌هایی كه گروه‌های متنوعی از محصولات را عرضه می‌كنند و به فروش می‌رسانند، می‌توانند برای مقایسه‌ی میزان فروش هر یك از گروه‌های كالاها با یكدیگر، از ابزار ارزیابی فروش در یك بخش یا دپارتمان خاص در فروشگاه خود استفاده كنند. برای مثال، فروشگاهی كه پوشاك زنانه عرضه می‌كند، میتواند با استفاده از این فرمول، میزان فروشِ دپارتمانی كه مسئول فروش جوراب‌شلواری است با میزان فروش سایر دپارتمان‌های خود مقایسه كند و در صورت نیاز بتواند تغییرات لازم را در جهت بهبود وضعیت فروش آن دپارتمان ایجاد كند.

فروش خالص كل آن دپارتمان تقسیم‌بر مقدار كل فروش خالص فروشگاه مساوی است با درصد فروش آن دپارتمان از فروش كل

گردش موجودی كالاها

ب پول نقد، نقشی حیاتی در صنعت خرده‌فروشی و مدیریت فروشگاه‌های خرده‌فروشی ایفا می‌كند و بیشترین هزینه‌ای كه بودجه‌ی شما را از پول نقد خالی می‌كند، تأمین و تثبیت موجودی كالاهاست. تنها با ارزیابی و كنترل میزان گردش كالا در انبار و موجودی‌تان است كه می‌توانید تعیین كنید كه چه كالایی را بیش از اندازه ذخیره و انبار كرده‌اید و از چه كالاهایی كم دارید و باید به زودی سفارش دهید.

میزان فروش هر كالا (به قیمت خرده‌فروشی) تقسیم‌بر میانگین ارزش موجودی هر كالا (به قیمت خرده‌فروشی) مساوی است با گردش موجودی آن كالا

سود كل برگشتی از محل سرمایه‌گذاری

این فرمول محاسبه سود از آن جهت اهمیت و محبوبیت دارد كه چند عامل دخیل در سود فروش را با هم تركیب می‌كند و تصویر دقیق‌تری از میزان سودآوری فروشگاه در مقایسه با گردش انبار و موجودی كالا در اختیار مسئول فروشگاه قرار می‌دهد.

ارزیابی كارایی پرسنل فروشگاه

قلم كالاهای فروخته شده در هر تراكنش

این معیار سنجش كه به ”میزان فروش به ازای هر مشتری“ نیز معروف است، رقمی را به دست می‌دهد كه نشان دهنده‌ی میزان فروش به ازای هر تراكنشی است كه بین مشتری و فروشگاه برقرار می‌شود. این اطلاعات به مسئول فروشگاه می‌گوید كه متوسط تراكنش (به دلار یا هر واحد پول دیگری) چقدر است. فروشگاه‌های خرده‌فروشی كه برای بهبود فروش، به پرسنل خود متكی هستند می‌توانند از این فرمول برای ارزیابی عملكرد و بازدهی پرسنل‌شان استفاده كنند.

میزان فروش به ازای هر پرسنل

• هنگام محاسبه میزان فروش به ازای هر یك از كاركنان، مسئول فروشگاه خرده‌فروشی باید این نكته را در نظر بگیرد كه آیا پرسنل مورد محاسبه، به صورت پاره‌وقت كار می‌كنند یا تمام‌وقت.
• در مدت زمانی كه قصد دارید این حاسبه را در مورد عملكرد پرسنل‌تان انجام دهید (مثلا یك ماه)، تعداد ساعت‌هایی را كه پرسنل پاره‌وقت‌تان كار كرده‌اند را به تعداد پرسنل تمام‌وقت معادل آن تعداد ساعت‌های پاره‌وقت تبدیل كنید. این فرمول ارزیابی میزان فروش به ازای پرسنل به‌ویژه زمانی مناسب و مؤثر است كه مدیر فروشگاه بخواهد محاسبه كند كه با آموزش پرسنل یا افزایش تعداد آنها، چه مقدار افزایش و پیشرفت در میزان فروش را باید انتظار داشته باشد.

اینها مواردی هستند كه می‌توانند برای ارزیابی میزان كارایی و بازدهی ساختار و پرسنل فروشگاه‌های خرده‌فروشی بكار روند. وقتی مسئولان فروشگاه به صورت ماهانه و سالانه، این محاسبات را انجام دهند، آسان‌تر می‌توانند نقاط با فروش بالا را در فروشگاه‌شان شناسایی كنند، پرسنلی كه به فروش بالاتر كمك می‌كنند بشناسند و تشخیص دهند كه خرید و عرضه‌ی چه كالاهایی می‌تواند به افزایش فروش و سودآوری فروشگاه كمك كند.

از اینکه با امتیاز دادن به بهبود مطالب کمک میکنید ممنونیم

میانگین امتیازات 4.8 / 5. تعداد 16

هنوز کسی امتیازی به این مقاله نداده، اولین امتیاز را شما بدهید به این مطلب!

حاشیه سود خالص: فرمول و مثال با یک شرکت بورسی

در ادامه بررسی شاخصهای کلیدی عملکرد مالی، حال می خواهیم حاشیه سود خالص را بررسی کنیم.

سوال اصلی این است که از هر ريال درآمد حاصل شده در شرکت، چقدر سود می کند؟ این شاخص توانایی شرکت را در کنترل هزینه ها نشان می دهد.

فرمول محاسبه

برای محاسبه حاشیه سود تنها به دو عدد نیاز داریم، سود خالص که در مقاله قبل نحوه اندازه گیری آن توضیح داده شده بود و درآمد خالص حاصل از فروش:

مثال محاسباتی

صورت سود و زیان سال 1398 و 1397 شرکت پرداخت الکترونیک سامان کیش را در نظر بگیرید:

طبق فرمول بالا حاشیه سود سال 1398 شرکت پرداخت الکترونیک سامان کیش برابر است با:

• سود خالص یعنی 2434546 تقسیم بر 16443608 که برابر است با: 14.8 درصد

همچنین برای سال 1397 حاشیه سود شرکت برابر بوده است با:

• سود خالص یعنی 2209566 تقسیم بر 12734197 که برابر است با: 17.35

همانطور که مشخص است این شرکت با کاهش حاشیه سود مواجه بوده است.

حاشیه سود خالص باید چه عددی باشد؟

این عدد بستگی خیلی زیادی به صنعت دارد ولی بطور کلی عدد بین 20 تا 40 درصد مناسب است.

برای مثال مقایسه حاشیه سود فصل سوم سالهای 2019 و 2018 بعضی صنایع را در نمودار زیر می توان مشاهده کرد.

روند متوسط حاشیه سود شرکتها در سالهای مختلف چگونه بوده است؟

محاسبه این روند برای شرکتهای مختلف نکات خیلی مهمی را در بردارد و در صورت کفایت داده ها می توان پیش بینی برای سالهای آتی ارائه دارد. برای مثال روند تغییر حاشیه سود خالص شرکتهای S&P500 از سال 1979 الی 2013 به صورت زیر بوده است.

برخی فرمول های مورد نیاز برای محاسبه بهای تمام شده کالا به شرح زیر هستند.

? خرید خالص = خرید طی دوره + اضافات خرید – (برگشت از خرید + تخفیفات درصدی خرید + کسورات خرید)

?موجودی کالای آماده برای فروش = موجودی کالای اول دوره + خرید خالص

?بهای تمام شده کالای فروش رفته = موجودی کالای آماده برای فروش – موجودی کالای پایان دوره

?موجودی کالای پایان دوره = موجودی کالای تعدادی در انبارها که قابل شمارش باشد * بهای هر کالا

?برای قیمیت ریالی هر کالا 5 روش داریم که پیشنهاد میشود از روش فایفو استفاده شود .

?فایفو : اولین وارده، اولین صادره می باشد. یعنی هر کالای که زود تر وارد انبار شود اول از انبار خارج می شود و موجودی پایان دوره شامل کالاهای که دیرتر خریداری می شوند. این روش مورد تایید می باشد.

?لایفو : آخرین وارده ، اولین صادره می باشد. یعنی هر کالایی که دیرتر وارد انبار می شود زود تر از انبار خارج می شود و موجودی کالای پایان دوره شامل کالاهایی ست که اول خریداری شده اند. این روش در ایران ممنوع می باشد.

?میانگین : در این روش قیمت کالا بر اساس مجموع خرید ها و موجودی اول دوره تقسیم بر تعداد می باشد و فرقی نمی کند که کالایی که در انبار می باشد از چه زمانی است چون با هر خرید بهای کالا تغییر می کند .

?آخرین خرید : در این روش بهای کالا از طریق قیمت آخرین خرید * تعداد کالا می باشد . در این روش میزان بهای تمام شده کالا افزایش می یابد و باعث کاهش سود می شود .

? استاندارد : در این روش ما می توانیم یک قیمت استاندارد برای کالا قرار دهیم. در این روش سیستم برای محاسبه موجودی پایان دوره با قیمت خرید کاری نداریم سیستم فقط مبلغ استاندارد را در تعداد کالا ضرب می کند .

✅ نحوه ثبت حسابداری مازاد تجدید ارزیابی داراییهای ثابت

♦️تجدید ارزیابی دارایی ثابت

برگرفنه از استاندارد شماره ۱۱ و استاندارد شماره ۱۷

?ثبت داریی در ترازنامه در زمان تحصیل به روش بهای تمام شده تاریخی یا ارزش منصفانه ثبت می گردد.

دارایی ثابت ××

وجه نقد/ح پرداختنی ××

◀️ نکته ۱:طبق استاندارد شماره ۱۱ ایران دارایی های ثابت مشهود پس از شناخت اولیه به ۲ روش قابل گزارش می باشند.

۱-بهای تمام شده تاریخی پس از کسر استهلاک هرگونه استهلاک انباشته و کاهش ارزش انباشته

۲-تجدید ارزیابی

◀️ نکته ۲:پس از اتمام فرآیند تجدید ارزیابی تمامی استهلاک های انباشته قبلی حذف و مبلغ تجدید ارزیابی جایگزین ناخالص مبلغ دفتری قبلی آن دارایی خواهد شد.

◀️ نکته ۳:طبق استاندارد های حسابداری دوره تناوب تجدید ارزیابی ۳ یا ۵ ساله است.البته در مورد سرمایه گذاریها دوره تناوب تجدید ارزیابی محاسبه فروش خالص سالانه می باشد.

◀️ نکته ۴:طبق استاندارد ها هرگاه یک قلم از دارایی های غیر پولی مورد ارزیابی قرار گیرد تجدید ارزیابی تمامی اقلام طبقه ای که دارایی مربوط به آن تعلق دارد الزامی است.نمونه ای از طبقات دارایی های غیر پولی عبارتست از زمین،ساختمان،ماشین آلات و تجهیزات،وسائط نقلیه،اثاثیه و منصوبات،کشتی ها،هواپیما ها،سرقفلی محل کسب،حق المتیاز

◀️ نکته ۵: مبلغ قابل ثبت برای تجدید ارزیابی دارایی های غیر پولی بلند مدت عبارتست از ارزش منصفانه آن دارایی در تاریخ تجدید ارزیابی اگر تعیین ارزش منصفانه ممکن نباشد می توان از بهای جایگزینی مستهلک شده استفاده کرد که عبارتست از بهای جایگزینی جاری یک دارایی نو پس از کسر استهلاک مبتنی بر بهای جدید و مدت استفاده شده از آن دارایی

⁉️ سوال :

1- میخواستم بدونم میشه در اخر سال با تنخواهگردان تسویه حساب نکرد و مازاد باقیمونده پولشو در ابتدای سال جدید که خرج کرد باهاش تسویه حساب کرد و تنخواه رو عوض کرد البته تنخواه شخص مدیر عامله و میخواد بعد از تصفیه ریس هیئت مدیره تنخواهگردان بشه

2-من در اخر سال که با تنخواهگردان تسویه حساب کردیم چون اخر سال بوده و کارای بانکی شلوغ بوده باقی مانده وجه تنخواه از طرف تنخواه 29 انجام شده ولی حواله تا ظهر اول فروردین محاسبه فروش خالص به حساب شرکت واریز نشده حواله بین راهی بوده

فیش یا حواله واریزی که از طرف تنخواه به شرکت ارائه شده بابت تصفیه حساب تاریخ 29 اسفند رو خورده ولی در حساب شرکت 1 فروردین ثبت شده

حالا میخوام بدونم نحوه ثبت ش به چه شکلیه؟

✔️ پاسخ :

1-تنخواه گردان می بایست در پایان هر سال تسویه شده و موجودی نقد نزد تنخواه گردان به حساب بانكی شركت واریز گردد؛ سپس در سال بعد مجدداً ایجاد گردد. اگر نیاز است که چند ماه ابتدای سال نیز مدیر عامل تنخواه گردان باشد، ابتدای سال بعد نیز به نام وی تنخواه را ایجاد نمائید و زمان مورد نظر با وی تسویه حساب نموده و تحویل و تحول انجام شود.

2-شما این مبلغ را در حساب بانك ثبت نمائید و اختلاف مانده بانك طبق دفاتر با مانده بانك طبق صورتحساب بانكی، از طریق صورت مغایرت بانكی قابل پی‌گیری می باشد و مشكلی وجود ندارد.

آرمان پرداز خبره

شرکت آرمان پرداز خبره بیش از 15سال سابقه فعالیت در زمینه حسابداری و محاسبه فروش خالص حسابرسی و خدمات مشاوره مالی و مالیاتی

عضویت در خبر نامه

در این نوشته برای شما توضیح می دهیم که چگونه یک مشاور مالیاتی معتبر را بشناسید و به او اعتماد کنیم. در پایان اعتماد شما را به آرمان پرداز خبره جلب می کنیم. مشاور مالیاتی معتبر

اهمیت مشاور مالیاتی در این نوشته میخواهیم به اختصار در خصوص اهمیت مشاور مالیاتی به قلم کارشناس آرمان پرداز خبره بپردازیم. کسب و کار و اهمیت مشاور مالیاتی در آن اهمیت مشاوره در زمینه مالیات کسب

در این نوشته می خواهیم به نوشته آرمان پرداز خبره راه های دستیابی به مشاور مالیاتی برتر و به توضیح اینکه چگونه مشاور مالیاتی برتر را پیدا کنیم بپردازیم. چگونه مشاور مالیاتی برتر را پیدا کنیم

همه چیز درباره مشاور مالیاتی در این مقاله می‌خواهیم به تمام ابعاد و همه چیز درباره مشاور مالیاتی و یا وکیل مالیاتی پرداخته و با وظایف وی آشنا شویم. با آرمان پرداز خبره همراه باشید. تماس

در این نوشته می خواهیم در مورد نکاتی در خصوص انتخاب مشاور مالیاتی متناسب با ابعاد شرکت و نحوه انتخاب کارشناس حسابداری بپردازیم. تا پایان با ما همراه باشید و جهت هرگونه نیاز به مشاور مالیاتی

در این نوشته میخواهیم به شرح وظایف و اختیارات مشاور مالیاتی در سازمان امور مالیاتی بپردازیم. جهت هرگونه سوال در خصوص مشاور مالیاتی با ما در ارتباط باشید. مشاور مالیاتی کیست؟ مشاور مالیاتی کسی است که

در این نوشته میخواهیم در خصوص انواع هزینه ها در حسابداری و مالی ، بهبود هزینه ها توسط مشاور مالیاتی و همچنین در خصوص انواع هزینه بپردازیم انواع هزینه ها در حسابداری یکی از مهم‌ترین مفاهیم

در این نوشته به مفهوم مدارک مثبته و یا اسناد مثبته و نقش آن در حسابداری و چگونگی رسیدگی به آن توسط مشاور مالیاتی می پردازیم. مدارک مثبته یا اسناد محاسبه فروش خالص مثبته مدارک مثبته اسناد نشان‌دهنده وقوع

مشاور مالیاتی کیست؟ در این مطلب درباره مشاور مالیاتی کیست و خصوصیات یک وکیل مالیاتی خبره ، هم چنین میزان آشنایی او با قوانین مالیاتی و امور مالیاتی کشور به صورت مفصل صحبت می کنیم. با

اهمیت مشاوره مالیاتی تمامی مشاغل نیازمند دانش مشاور مالیاتی و وکیل مالیاتی و اهمیت مشاوره مالیاتی برای روبه رو شدن با قانون مالیات سازمان امور مالیاتی هستند. با ما باشید زیرا در این نوشته به این

درخواست گواهی مفاصا اولین کاری است که مودی و یا مشاور مالیاتی و وکیل مالیاتی وی ملزم است برای دریافت گواهی مفاصا حساب مالیاتی انجام دهد. براساس ماده ۲۳۵ قانون مالیات های مستقیم، اداره امور مالیاتی

اشخاص حسابرس و مشاور مالیاتی در هدایت مالیات دهندگان برای رعایت قوانین، در تمام امور مالی، حسابداری و پرداخت مالیات نقش مهمی دارد. بسته به وضعیت مالیات دهنده، خدماتی که یک مشاور مالیاتی ارائه می‌دهد، متفاوت

مالیات املاک و مستغلات ، نوعی از مالیات می باشد، که از درآمدهای به دست آمده از ملک محاسبه فروش خالص محسوب می شود. املاک و مستغلات شامل سه نوع مالیات می شوند: مالیات بر درآمد اجاره از املاک

حسابداری برای دارایی های دانش: آیا ما به یک بیانیه مالی جدید نیاز داریم؟ شرکت های مبتنی بر دانش از شکست سیستم های گزارشگری مالی سنتی رنج می برند تا دارایی های دانش را در

موضوعی برای بحث در زمینه حسابرسی جمع داراییهای شرکتی ۲۰۰ میلیارد ریال است. حسابرس معتقد است تحریف داراییها بالای ۲۰ درصد، منجر به اظهار نظر مردود می‌شود (برای پرهیز از تردیدهای احتمالی در

مدیریت سود چیست؟ در کسب و کار برای حفظ عملیات، ارائه خدمات بهتر، و ارائه محصولات جدید، آن نیاز به سود می باشد. در هر کسب و کار، سود همیشه با زیان های خاص همراه است. مهم

انواع نسبت محاسبه فروش خالص های سودآوری و نحوه محاسبه آن ها

نسبت های سوداوری بخشی از نسبت های مالی است که توسط آن قدرت سوداوری یک شرکت سنجیده می شود.

به گزارش پایگاه خبری بااقتصاد، نسبت های مالی ابزاری هستند که توسط آن می توان ارزش یک شرکت و سهام آن را سنجید. یکی از بخش های مهم نسبت های مالی، نسبت های سوداوری است.سود یکی از مهمترین رکن های جذب یک سرمایه گذار است و همچنین تلاش شرکت ها برای بدست آوردن بیشترین سود است، نسبت های سودآوری یکی از نسبت های مالی است که معیاری برای سنجش قدرت سودآوری یک شرکت مورد استفاده قرار می گیرد.

انواع نسبت های سوداوری

نسبت های حاشیه سود ناخالص

نسبت حاشیه سود عملیاتی

نسبت حاشیه سود خالص

نسبت بازده سرمایه گذاری

نسبت بازده حقوق صاحبان سهام

نسبت حاشیه سود ناخالص

نسبت مالی حاشیه سود ناخالص یکی از نسبت های سودآوری است که درصد سود ناخالص یک شرکت از کل فروش محصولاتش را تعیین می کند.

فروش خالص / سود ناخالص = نسبت سود ناخالص

نسبت حاشیه سود خالص

نصبت حاشیه سود خالص یکی از مهترین نسبت های مالی مورد استفاده در سنجش ارزنده بودن یک شرکت بورسی است. و از تقسیم سودخالص(سود پس از کسر مالیات) بر فروش خالص بدست می آید.

فروش خالص / سود پس از کسر مالیات = نسبت سود خالص

نسبت حاشیه سود عملیاتی

نسبت مالی حاشیه سود عملیاتی بیان کننده درصد سود عملیاتی شرکت از کل فروش محصولاتش است.

فروش خالص / سود عملیاتی = نسبت سود عملیاتی

نسبت بازده سرمایه گذاری

نسبت بازده سرمایه گذاری یکی از نسبت های مالی مورد استفاده در تعیین سوداوری شرکت است که میزان بازده دارایی شرکت را نشان می دهد.

کل دارایی‌ها / سود خالص = نسبت بازده سرمایه گذاری

بازده حقوق صاحبان سهام(بازده ویژه)

نسبت بازده حقوق صاحبان سهام که بازده ویژه هم نامیده می شود این نسبت از تقسیم سود خالص به جمع کل حقوق صاحبان سهام بدست می آید.

جمع حقوق صاحبان سهام / سود خالص = نسبت بازده حقوق صاحبان سهام

از تفاضل نسبت بازده سرمایه گذاری با بازده ویزه سوداوری بدهی ها بدست می آید

برای تعیین مفید بودن دریافت وام از تقسیم بازده سرمایه گذاری به بازده ویژه استفاده می شود که آن نسبت سودمندی وام و اعتبار می نامند و هرچه این نسبت بزرگتر از یک باشد دریافت وام را به نفع صاجحبان سهام شرکت می داند.

خالص ارزش دارایی‌ها یا ناو (NAV) چیست؟

ناو را در همه شرکت‌ها بعنوان معیاری برای ارزش گذاری می‌توان استفاده کرد؛ اما بیشترین کاربرد آن در ارزش گذاری شرکت‌های سرمایه گذاری و هلدینگ‌ها است. در شرکت‌های دیگر در کنار سایر روش‌های ارزش گذاری، ناو نیز می‌تواند به‌عنوان یه معیار کاربرد داشته باشد؛ ولی اصلی‌ترین معیار نخواهد بود. بطور مثال در یک شرکت تولیدی معیار اصلی ارزش گذاری، روش‌های مبتنی بر سودآوری است چرا که در این شرکت‌ها قصد تولید و فروش وجود داشته و آنچه برای سرمایه گذار اهمیت دارد میزان سودآوری حاصل از عملیات است. هرچند خالص ارزش دارایی‌های این شرکت‌ها مهم است ولی از آنجا که در کوتاه مدت قصد فروش دارایی‌ها وجود ندارد برای سرمایه گذاران خرد معیار کم اهمیت‌تری است .
به عبارتی در شرکت‌های تولیدی یا سایر شرکت‌ها به استثنای هلدینگ‌ها و شرکت‌های سرمایه گذاری، استفاده از معیار NAV برای سرمایه گذاران عمده به نسبت سرمایه گذاران خرد که قصد خرید سهام مدیریتی و قدرت کنترل شرکت را دارند معیار مهم‌تری است.

نحوه محاسبه ناو (NAV)

منطق محاسبه ناو به این صورت است که در ابتدا ارزش روز کلیه دارایی‌های یک شرکت محاسبه می‌شود سپس ارزش روز کلیه بدهی‌های شرکت از آن کسر می‌شود؛ نتیجه خالص ارزش دارایی‌ها یا ناو است.
ترازنامه یک شرکت نیز از سه بخش دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام تشکیل شده است. حقوق صاحبان سهام برابر با دارایی‌ها منهای بدهی‌ها است. از آنجا که صورت‌های مالی بر اساس اصل بهای تمام شده تاریخی، تهیه و منتشر می‌شوند؛ در کشور ما که شرایط تورم بالایی را دارد بعد از چند سال عملا اقلام صورت‌های مالی با ارزش های روز فاصله معنی‌دار خواهند داشت. لذا محاسبه NAV، راهی برای به روز کردن قسمت حقوق صاحبان سهام شرکت‌ها است.
دو روش برای محاسبه ناو وجود دارد: در روش اول ارزش روز کلیه دارایی ها محاسبه شده، ارزش روز بدهی ها نیز محاسبه می گردد حاصل تفاضل این دو عدد بیانگر خالص ارزش روز دارایی‌های شرکت می‌باشد.

در روش دوم بجای محاسبه ارزش روز کلیه دارایی ها و بدهی ها، صرفا ارزش روز دارایی‌ها و بدهی‌هایی که با بهای تمام شده تاریخی (یا ارزش دفتری) خود فاصله معنادار دارند محاسبه شده، سپس مابه التفاوت ارزش روز این دارایی‌ها و بدهی‌ها با ارزش دفتری آنها به حقوق صاحبان سهام شرکت طبق صورت‌های مالی اضافه می‌گردد. این روش کاربرد بیشتری دارد و ساده‌تر نیز می‌باشد.
در مقاله نحوه محاسبه ناو(NAV) شرکت‌های سرمایه گذاری استانی می‌توانید با شرکت های سرمایه گذاری استانی آشنا شوید.

بطور مثال فرض کنید ترازنامه شرکت آلفا به تاریخ 30 اسفندماه 1399 به شکل زیر است:

ارقام : میلیون ریال
موجودی نزد بانک ها	100	حسابهای پرداختنی	400
حساب های دریافتنی	500	پیش دریافتها	100
زمین و ساختمان	1500	جمع بدهیها	500
ماشین آلات و تجهیزات	3000	حقوق صاحبان سهام	4600
جمع دارایی ها	5100	جمع بدهیها و حقوق صاحبان سهام	5100

البته در مثال فوق برای سادگی درک منطق محاسبات، ترازنامه شرکت از نظر شکلی متفاوت با ترازنامه شرکت‌ها بر اساس استانداردهای حسابداری ارائه شده است ولی از نظر ماهیت و منطق محاسبات تفاوتی وجود ندارد.
برای محاسبه ناو شرکت آلفا، از روش دوم استفاده می کنیم. دلیل کاربرد بیشتر این روش این است که ارزش روز برخی از دارایی‌های شرکت‌ها با ارزش دفتری آنها تفاوتی نداشته و نیازی به محاسبه ارزش روز همه دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت نمی‌باشد.

از سرفصل دارایی‌های شرکت آلفا، ارزش روز زمین و ساختمان و ماشین آلات نیاز به محاسبه و ارزیابی مجدد دارد و ارزش روز سایر سرفصل‌ها برابر با ارزش دفتری آنها است .

فرض کنید بر اساس ارزیابی انجام شده ارزش روز دارایی‌های فوق به شرح زیر است:

ارقام : میلیون ریال
شرح	ارزش دفتری	ارزش روز	مابتفاوت
زمین و ساختمان	1500	5000	3500
ماشین آلات و تجهیزات	3000	6200	3200
جمع	4500	11200	6700

در گام آخر برای محاسبه ناو شرکت، نتیجه محاسبات فوق به ارزش حقوق صاحبان سهام طبق صورت‌های مالی اضافه می‌شود. در نتیجه حاصل جمع 6700 میلیون ریال و 4600 میلیون ریال (حقوق صاحبان سهام) برابر است با 11300 میلیون ریال که بیانگر خالص ارزش روز دارایی‌های شرکت آلفا است .

محاسبه NAV شرکت‌های سرمایه گذاری

همانطور که ذکر شد بیشترین کاربرد ناو در ارزش گذاری شرکت های سرمایه گذاری است. در این شرکت‌ها معمولا تمرکز بر پرتفوی سهام شرکت‌ها بوده و از ارزش روز سایر دارایی‌ها صرف نظر می‌شود؛ مگر اینکه مشخص شود که این شرکت‌ها علاوه بر پرتفوی سهام، دارایی‌های با ارزش دیگری نیز دارند که باید در محاسبات آورده شود.
برای محاسبه ناو یک شرکت سرمایه گذاری یا یک شرکت هلدینگ، مابه التفاوت ارزش روز پرتفوی محاسبه فروش خالص سهام و بهای تمام شده پرتفوی سهام، به حقوق صاحبان سهام شرکت افزوده می‌گردد. برای اینکه معیار ملموس تری از ناو شرکت‌ها در دسترس باشد، معمولا ناو شرکت به ازای هر سهم محاسبه می‌شود. برای این کار کافیست ناو کلی شرکت بر تعداد سهام شرکت تقسیم گردد.
از آنجا که شرکت‌های سرمایه گذاری و هلدینگ ها عموما صورت وضعیت پرتفوی سهام خود را بر روی سایت کدال منتشر می‌کنند، دستیابی به مازاد ارزش روز پرتفوی سهام، به بهای تمام شده آن ساده است.
نکته قابل توجه این است که، چنانچه در این شرکت‌ها، سهام غیر بورسی قابل توجهی وجود داشته باشد لازم است که این سهام نیز ارزش‌گذاری شده و در محاسبات ناو آورده شوند تا دقت محاسبات افزایش پیدا کند.
در بازار بورس برای مقایسه ارزندگی سهام شرکت‌های سرمایه گذاری از نسبتی بنام P/NAV استفاده می‌شود. این نسبت حاصل تقسیم قیمت سهام شرکت بر ناو شرکت (به ازای هر سهم) است. هرچه این نسبت پایین‌تر باشد بیانگر ارزندگی بیشتر و ریسک کمتر سهام آن شرکت خواهد بود و نسبت بالای 1 نیز عموما بیانگر جذابیت کمتر و ریسک بیشتر شرکت است.
برای سرمایه گذاری موفق دربورس مقاله راز های موفقیت در بورس را مطالعه کنید .

تفاوت NAV با ارزش جایگزینی

یکی از معیارهای مهم در مبحث سرمایه گذاری توجه به ارزش جایگزینی شرکت‌ها است. ارزش جایگزینی یک شرکت به این معنا است که ساخت و ایجاد یک شرکت با شرایط مشابه شرکت مورد بحث، چقدر منابع مالی نیاز دارد. ناو به این مفهوم اشاره دارد که ارزش روز دارایی‌ها پس از کسر ارزش روز بدهی‌های شرکت چه مبلغی خواهد بود. بنابراین NAV و ارزش جایگزینی از نظر مفهومی تا حدود زیادی نزدیک به هم می‌باشد؛ اگرچه در عمل تفاوت‌های جزیی برای آنها قابل ذکر است.