سوآپ مالی چیست؟
به عقیده پال کروگمن اقتصاددان مشهور و برنده جایزه نوبل، هیچ یک از نوآوری های مالی اخیر برای جامعه مفید نبوده است. همچنین پال والکر، رییس سابق فدرال رزرو آمریکا که به خاطر پیشنهاد قوانین محدود کننده برای سیستم مالی آمریکا بعد از بحران مالی 2009-2008 مشهور است، می گوید که هیچیک از نوآوری های مالی 25 سال گذشته قابل مقایسه با اختراع دستگاه های خودپرداز نیست!
به طور کلی می توان نوآوری های مالی را در دو حوزه تقسیم بندی کرد: 1) نوآوری در حوزه خرده فروشی (سوآپ مالی چیست؟ retail) مانند روش های جدید پرداخت و حمل پول/اعتبار 2) نوآوری در حوزه عمده فروشی یا کلان (wholesale)که بیشتر مربوط به نوآوری در بازارهای مالی است.
برخی از خدمات سایت، از جمله مشاهده متن مطالب سالهای گذشته روزنامههای عضو، تنها به مشترکان سایت ارایه میشود.
شما میتوانید به یکی از روشهای زیر مشترک شوید:
در سایت عضو شوید و هزینه اشتراک یکساله سایت به مبلغ 700,000ريال را پرداخت کنید.
همزمان با برقراری دوره اشتراک بسته دانلود 100 مطلب از مجلات عضو و دسترسی نامحدود به مطالب روزنامهها نیز برای شما فعال خواهد شد!
پرداخت از طریق درگاه بانکی معتبر با هریک از کارتهای بانکی ایرانی انجام خواهد شد.
پرداخت با کارتهای اعتباری بینالمللی از طریق PayPal نیز برای کاربران خارج از کشور امکانپذیر است.
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی همه کاربران به متن مطالب خریداری نمایند!
Bankiha.ir مجله بانکی ها
سوآپ در لغت به معنای معامله پایاپای ( ارز ) معاوضه ، عوض کردن ، مبادله ، بیرون کردن ، جانشین کردن و اخراج کردن آمده و در اصطلاح ، توافقی بین دو شرکت برای معاوضه جریان نقدی در آینده ( با دو نوع پرداخت متفاوت از بدهی یا دارایی ) است . قرارداد فوق تاریخ پرداخت و چگونگی محاسبه جریانات نقدی را که باید پرداخت شود مشخص می کند . معمولاً محاسبه جریانات نقدی شامل ارزش های آتی یک یا چند متغیر بازار است . اولین قراردادهای سوآپ در اوایل دهه 1980 منعقد شدند . از آن زمان تاکنون بازار سوآپ رشد چشم گیری داشته است . در حال حاضر اکثر قراردادهای مشتقات خارج از بورس به صورت سوآپ انجام می شود .
1. دارایی پایه ؛ موضوع قرارداد است و هدف از قرارداد ، انتقال ریسک اعتباری در معرض آن است . بطور معمول ، دارایی پایه یکی از اقلام زیر است :
2. فروشنده سوآپ Swap Seller )) ؛ طرف قراردادی که نرخ شناوری را دریافت و بازده کل را به طرف دیگر قرارداد پرداخت می کند . به فروشنده سوآپ ، خریدار حمایت نیز گفته می شود .
3. خریدار سوآپ ( Swap Buyer ) ؛ طرف قراردادی که با پرداخت نرخ شناور و دریافت بازده کل موافقت می کند ، به خریدار سوآپ فروشنده حمایت یا سرمایه گذار نیز گفته می شود .سوآپ مالی چیست؟
4. شخص مرجع یا تعهد مرجع : شخص مرجع همان صادر کننده ابزار بدهی است . این شخص می تواند شرکت ، دولت و یا صادر کننده وام باشد .
5. صرف سوآپ ( Swap Premium)؛پرداخت هایی که به وسیله خریدار حمایت صورت می گیرد ، "پایه صرف" موسوم است . خریدار و فروشنده در تاریخ معامله برروی این صرف به توافق می رسند و صرف تا پایان مدت قرارداد ثابت می ماند .
سوآپ انواع فراوانی دارد . از بین انواع قراردادهای سوآپ ، قراردادهای سوآپ ارز و سوآپ نرخ بهره ، مهمترین و پرکاربردترینها است .
1) سوآپهای نرخ بهره ، سوآپ نرخ بهره یکی از ابزارهای مهم برای مدیریت ریسک نرخ بهره به شمار می آید که برای اولین بار در سال 1982 در ایالت متحده مورد استفاده قرار گرفت . وقتی که تقاضا برای ابزارهای مالی رو به افزایش است ، این ابزار می تواند برای کاهش ریسک نرخ بهره به کار گرفته شود . شایع ترین نوع سوآپ که اصطلاحاً به Plain Vanilla Swaps نامیده می شود ، برای نرخ بهره برداری مشخصات زیر است ؛
شکل زیر یک سوآپ نرخ بهره را بین بانک پس انداز "الف " و شرکت مالی " ب " نشان می دهد . بانک پس انداز الف موافقت می کند که یک نرخ ثابت 7% را برای یک میلیون تومان از " اصل فرضی " برای ده سال آینده بپردازد و شرکت مالی ب نیز می پذیرد که نرخ اسناد خزانه یکساله را علاوه بر یک درصد ، برای مبلغ یک میلیون تومان ( اصل ذهنی ) را برای همان دوره پرداخت نماید . به این ترتیب هر ساله باید بانک پس انداز الف ، معادل 7% یک میلیون تومان را یه شرکت مالی ب نماید ، در حالی که شرکت مالی ب نیز باید نرخ اوراق خزانه (T-bill) بعلاوه یک میلیون تومان را به بانک پس انداز الف بپردازد . نرخ ثابت برای دوره ده ساله : 7%x 1000000 و نرخ متغیر برای دوره ده ساله (T-bill + 1%x1000000) خواهد بود .
2) قراردادهای سوآپ ارز ( Currency Swap Contracts ) ؛ سوآپ ارز عبارت است از پرداخت های اصل و فرع مبلغی از یک ارز در برابر پرداخت اصل و فرع در ارز دیگر . قرارداد سوآپ ارزی ایجاب می کند که مبالغ اصل ( وام ) با ارزهای گوناگون تعریف شده باشد ، که این مبالغ بطور معمول در شروع و پایان عمر سوآپ ، پرداخت می شوند . مبالغ پایه ( اصل وام ) طوری انتخاب می شوند که در صورت پرداخت در زمان شروع و ابتدای قرارداد ، معادل و مساوی همدیگر باشند . این برابری براساس نرخ برابری نقدی ارزهای مربوطه در زمان شروع قراداد است .
تحت یک قرارداد یا معامله سوآپ ارز ، یکی از طرفین طرفین توافق می کند تا پرداخت های دوره ای (ماهانه ،سالانه و . ) در یک ارز مشخص ، برای یک دوره خاص داشته باشد تا بدهی طرف دیگر معامله ( که از لحاظ ارز عنوان شده متحمل شده است ) ، برطرف شود . در عوض ، طرف دوم معامله توافق میکند که همین عملیات را در مورد طرف نخست قرارداد پیاده کند . سوآپ ارزی ، زمانی امکان پذیر است که هریک از جریان های پرداختی که سوآپ می شوند ارزش یکسان سوآپ مالی چیست؟ داشته باشند ( بدون در نظر گرفتن اینکه این جریان ها به نرخ بهره ثابت یا نوسانی بستگی دارندیا نه ؟ )
سوآپ ارز انواعی دارد ، در سال 1990 معمولترین شکل سوآپ ، سوآپ ارز ثابت ، Fixed for Fixed بود که بصورت سوآپ Plain Vailla رایجترین نوع سوآپ شناخته می شد . تحت این سوآپ ارز گردش نقدینگی سوآپ براساس گردش نقدینگی آتی دو ارز متفاوت است .
یک شکل معمول دیگر از سوآپ ، سوآپ ارز شناور - شناور Flow for Flow است . در این حالت هر دو طرف جریان پرداختی براساس نرخ های شناور ارزهای مورد قرارداد است . بدین معنا که نرخ مورد توافق معامله گران عبارت است از نرخ زمان سررسید معامله .
یک نوع دیگر از سوآپ ارز که بسیار شایع و معمول است ، سوآپ ارز غیرهمسان Cross Currency Swap است و آن توافقی است برای سوآپ نرخ بهره ثابت در یک ارز ، با نرخ بهره متغییر در یک ارز دیگر .
سوآپ با شروع از معامله سلف Forward Starting Swap در این نوع سوآپ برگه بهادار سلفی ، با نرخ امروز سوآپ نرخ بهره یا یک بدهی که در آینده پدید یا فروخته می شود ، قفل شده و فروخته می شود . موسسه هایی که بخواهند اوراقی را با نرخ ثابت در آینده منتشر کنند ، می توانند از این نوع سوآپ استفاده کنند .
سوآپ نرخ بازده کل Total Return Swap or Total Rate Of Return Swap : TRORS ؛ قراردادی است که در آن دو طرف معامله یک دارایی را بصورت دارایی پایه یا معیار انتخاب می کنند ، پس از آن قرار می گذارند که یکی از طرفین بهره متعلقه به آن دارایی پایه و هر نوع افزایش ارزش آن دارایی یا کاهش ارزش دارایی مربوطه را صاحب شود ، در عین حال ، طرف مقابل نیز وجوه ثابت یا شناوری را از طرف مقابل دریافت می کند که بطور معمول هم هیچگونه ارتباطی با دریافتی های نخست ندارد . در حقیقت این نوع سوآپ به طرف دوم اجاره می دهد تا دارایی اش را در برابر نوسان های ارزش ، پوشش دهد و طرف نخست نیز می تواند بدون اینکه دارایی را وارد ترازنامه اس بکند ، از عایدات اقتصادی آن بهره مند شود .
2.کاهش ریسک بازار دارای پایه فروشنده سوآپ از راه جبران زیان کاهش ارزش دارایی پایه به وسیله خریدار سوآپ .
. لازم نیست تا خریدار سوآپ شخصاً درباره تامین مالی خرید دارایی پایه اقدام کند و در عوض مبلغی را به فروشنده سوآپ در ازای دریافت بازده کل ناشی از دارایی پایه می پردازد .
. خریدار سوآپ در معرض همان میزان خطر اقتصادی ناشی از یک سبد متنوع از دارایی ها در یک معامله سوآپ است که در معامله های بازار نقدی بدست می آید . به این وسیله سوآپ بازده کل نسبت به بازار نقد ابزار بسیارموثرتری سوآپ مالی چیست؟ خواهد بود .
خریدار سوآپ خرید یک دارایی همزمان با ریسک اعتباری مثل اوراق قرضه شرکتی در بازار را مشکل می یابد ، از سوی دیگر خریدار سوآپ در برابر دریافت بازده کل دارایی پایه در معرض دو ریسک اعتباری یا نکول فروشنده سوآپ ریسک و ریسک تغییر نرخ سود قرار می گیرد .
سوآپ دارایی (Equity Swap ) : در این سوآپ جریان های نقدی آینده بین دو طرف برای مدت مشخصی مبادله می شود . یکی از این دسته جریان های نقدی ، نوعاً بهره ای است که بر دارایی پایه ( ممکن است مبلغی پول باشد ) بار می شود . دسته دیگر جریانهای نقدی به عملکرد شاخص سهام در بازار بورس اوراق بهادار مربوط است . به این معنا که یکی از طرفین جریان های بهره ای دارایی پایه را صاحب می شود و طرف دیگر تغییرهای ارزش شاخص بورس اوراق بهادار در مدت زمان مورد توافق را بدست می آورد .
سوآپ نکول اعتباری (Credit Default Swap :CDS): این سوآپ پرکاربردترین مشتقه اعتباری است . این قرارداد توافقی است که طی آن طرف خریدار اجرتی را بصورت دوره ای ب طرف فروشنده در برابر تعهد وی به پرداخت مبلغ مشخصی در آینده و در صورت بروز حادیه ای مورد توافق پرداخت میکند . این قرارداد مانند بیمه است که طی آن صاحبان دارایی ها آنها را در ازای مبلغی بصورت دوره ای بیمه می کنند . تفائت اصلب بین " سوآپ نکول اعتباری " و " سوآپ نرخ بازده کل " در این است که سوآپ نکول اعتباری از دارایی در برابر بروز یک اتفاق خاص محافظت می کند درحالیکه سوآپ نرخ بازده کل از دارایی در برابر کاهش ارزش احتمالی آینده ان محافظت می کند . به عبارت دیگر در حالیکه CDS بصورت ابزار مشتقه اعتباری مطرح است ، TRORS هیچگاه بصورت یک مشتقه اعتباری مطرح نیست .
سوآپ با سررسید ثابت Constant Maturity Swap :CMS) : سوآپ با سررسید ثابت یک سوآپ جهت تامین منابع مالی است که به خریدران آن این امکان را می دهد تا بتواند مدت زمان مشخصی را سوآپ مالی چیست؟ بصورت دوره دریافت جریان های نقدی در خلال معامله خود مشخص کند. سوآپ با سررسید ثابت در مقابل نقطه ای در منحنی تغییرهای قیمت سوآپ مربوط به یک قیمت اعلام شده دوره ای ثابت می شود .
سوآپ تفاضلی (Differential Swap) : نوعی سوآپ نرخ بهره است که طی ان نرخ بهره در یک ارز با یک نرخ بهره متغیر در یک ارز خارجی معاوضه می شود .
سوآپشن (Swaption): سوآپشن ها ابزار جدیدی از ابزارهای مهندسی مالی برای کنترل ریسک نرخ بهره محسوب می شوند و در واقع یک نوع حفاظت از نرخ بهره بلند مدت است .
ریسک اعتباری در سوآپ : قراردادهایی همچون سوآپ که در واقع توافق نامه های خصوصی بین شرکت هستند در معرض ریسک اعتباری هستند .
1. قراردادهای آتی و اختیار معامله ابزارهای مالی به نسبت کوتاه مدت بوده و در سررسیدهای کوتاه مدت کاربرد دارند . چنین ابزارهایی برای سررسیدهای حداکثر تا یک سال می توانند کارآیی داشته باشند و با توجه به قیمت تمام شده آن ( ارزش قرارداد ) مثمر ثمر بودهو ریسک را پوشش میدهد. اما سوآپ ( قراردادهای سوآپ ) براحتی و با قیمت مناسب (Cost-Effective) شرت یا موسسه مالی یا صندوق سرمایه گذاری که با ریسک وام یا سرمایه گذاری روبه رو است را در درازمدت پوشش میدهد .
2. تفاوت دیگر بین قراردادها این است که قراردادهای سوآپ در اصطلاح به قراردادهای (Over the Counter : OTC) معروف هستند ، یعنی قراردادهایی که خارج از بورس مورد معامله قرار می گیرند و ضوابط و مقررات استاندارد بورس بر آنها حاکم نیست . ضمن اینکه در قراردادهای سوآپ افزون بر وجود پیش فرض مبادله اصل مبلغ قرارداد در تاریخ سررسید ، جریان های نقدی حاصل از بهره های ارزهای مورد معامله در سررسید انجام می شود . در قراردادهای آتی مبلغی بعنوان حساب ودیعه و در قراردادهای اختیارات مبلغی بعنوان قیمت حق خرید یا قیمت حق فروش مطرح است که این مبالغ غیر از قیمت دارایی پایه است که در سررسید مبادله می شود . از طرفی برای شرکتی که می خواهد خود را در برابر ریسک نرخ برابری ارز خارجی پوشش دهد ، استفاده از قراردادهای اختیار معامله ارزها ، در مقایسه با قراردادهای آتی ، گزینه ممطلوبتری است .
3. پیمان آتی منجر به معاوضه جریانات نقدی فقط در یک تاریخ یکسان می شود ، ولی قراردادهای سوآپ عموماً به معاوضه جریان نقدی در چنین زمان مختلف در آینده می انجامد .
قرارداد دائمی ارز دیجیتال چیست؟
قرارداد دائمی (Perpetual Swap) نوعی محصول بازار مشتقه است که طی سالیان اخیر در بین معاملهگران ارزهای دیجیتال محبوبیت زیادی پیدا کرده است؛ به طوری که حجم معاملات روزانه آن از 180 میلیارد دلار بیشتر میباشد. پیدایش این قراردادها به 13 مه سال 2016 بازمیگردد. قراردادهای دائمی، این فرصت را برای معاملهگران فراهم میکند تا با پول کم، موقعیتهای معاملاتی بزرگی را برای یک رمز ارز ایجاد کنند. این ویژگی منحصر به فرد، افراد بسیاری را به استفاده از این نوع قراردادها ترغیب میکند اما باید در نظر داشت که چنین فرصتی ریسک زیادی نیز به همراه دارد.
بازار مشتقات ارزهای دیجیتال چیست؟
مشتقات، ابزارهایی مالی هستند که ارزش ذاتی خود را از یک دارایی دیگر میگیرند. همانند سایر انواع مشتقات از جمله معاملات آتی و اختیار، قراردادهای دائمی نیز ابزاری برای سفتهبازی و سوداگری بر روی ارزش یک دارایی خاص حین انعقاد قرارداد میباشد.
نحوه کار آنها بسیار به قراردادهای آتی که این امکان را برای سرمایهگذاران فراهم میکند تا با پذیرفتن تعهد خرید یا فروش یک دارایی خاص در تاریخی معین در آینده با قیمتی از پیش تعیینشده، در رابطه با قیمت آینده آن دارایی حدس و گمان بزنند شباهت دارد. از سوی دیگر، در معاملات اختیار، اجباری برای پذیرش تعهد مطرح نیست اما معاملهگر حق انجام این کار را دارد.
به طور کلی، بازار مشتقات ارزهای دیجیتال به معاملهگران روشی منعطف برای کسب سود از تحولات قیمتی داراییهای دیجیتالی ارائه میدهد؛ زیرا بدون این که آنها با این داراییها ارتباط مستقیمی داشته و یا با دردسرهای مربوط به نگهداری از آنها مواجه باشند؛ به عبارت دیگر، در بازار مشتقات، با ارزهای دیجیتال سروکار دارید بی آنکه واقعا این داراییها را در اختیار داشته باشید.
دوره ارزهای دیجیتال در بهترین آکادمی و مجتمع٬ برای اطلاعات بیشتر به لینک مراجعه نمایید
قرارداد آتی چیست؟
قرارداد آتی همانطور که از نام آن مشخص است، اساساً یک قرارداد مالی منعقد شده بین دو طرف برای خرید و فروش یک دارایی خاص با قیمتی تعیینشده در آینده است. به عبارت دیگر، قراردادهای آتی این امکان را برای طرفین فراهم میکنند تا در رابطه با قیمتی که قصد دارند یک دارایی را در آینده با آن معامله کنند، توافق داشته باشند.
اگرچه مدت قراردادهای آتی میتواند متفاوت باشد، اما تاریخ تسویه هر قرارداد همیشه ثابت است. بنابراین پیش از این که طرفین قرارداد ببندند، باید در رابطه با تاریخ تسویه آن توافق نمایند.
قرارداد دائمی چیست؟
قراردادهای دائمی (Perpetual Swap) تا حدودی به قراردادهای آتی شباهت دارند و این امکان را برای معاملهگران فراهم میکنند تا در رابطه با قیمت آینده داراییهای دیجیتال گمانهزنی کنند. تفاوت اصلی میان آنها این میباشد که برخلاف یک قرارداد آتی معمولی، قراردادهای دائمی تاریخ انقضا ندارند. این موضوع معاملهگران را نسبت به ایجاد دوباره موقعیت خرید و فروش استقراضی بینیاز میسازد. به همین خاطر، قیمت قراردادهای دائمی باید با قیمت دارایی مرتبط در بازار اسپات مرتبط باشد. در رابطه با قراردادهای آتی اما نیازی به حفظ قیمت وجود ندارد چرا که ارزش قرارداد و دارایی اصلی بهطور خودکار با نزدیک شدن به تاریخ انقضا به یکدیگر نزدیک میشوند.
به دلیل عدم وجود تاریخ انقضا در قراردادهای دائمی، صرافی ها از مکانیسم فاندینگ ریت (Funding Rate) یا تامین وجه برای کنترل قیمت استفاده میکنند. این مکانیسم در حقیقت با هدف ایجاد تعادل میان موقعیتهای خرید و فروش استقراضی وجود دارد.
فاندینگ ریت چگونه در صرافیها محاسبه میشود؟
مکانیسم فاندینگ ریت به حفظ قیمت قراردادهای دائمی همگام با قیمت دارایی مرتبط با آنها کمک میکند. به بیان سادهتر، فاندینگ ریت از واگرایی قیمتی بین دو بازار فیوچرز و اسپات جلوگیری مینماید. به عنوان مثال، در صورتی که قیمت فعلی بیت کوین در صرافیهای ارز دیجیتال 50 هزار دلار باشد، فاندینگ ریت این اطمینان را فراهم خواهد کرد که قیمت قرارداد دائمی بیت کوین نیز نزدیک به 50 هزار دلار نگه داشته شود.
به طور کلی، صرافیها از یک نشانگر نوسان قیمت برای تعیین مقدار مبلغی که معاملهگران با موقعیتهای خرید یا فروش استقراضی بایستی پرداخت کنند، استفاده مینمایند و هنگامی که فاندینگ ریت مثبت باشد، قیمت قرارداد دائمی بالاتر از قیمت دارایی اصلی است. در این سناریو، معاملهگرانی که در موقعیتهای خرید استقراضی یا لانگ قرار دارند بایستی مبلغ ناچیزی را به معاملهگرانی که در موقعیت فروش استقراضی یا شورت هستند بپردازند.
در مقابل، در صورتی که با کاهش قیمت قرارداد دائمی از قیمت دارایی اصلی فاندینگ ریت منفی شود، معاملهگران با موقعیتهای شورت، بایستی مبلغی را به معاملهگران لانگ پرداخت نمایند.
مبلغ پرداختی یا دریافتی به اندازه موقعیت باز هر معاملهگر بستگی دارد. به عنوان مثال، در صورتی که فاندینگ ریت قرارداد دائمی جفت ارز بیت کوین/دلار ۰.۰۱۰ درصد باشد، معاملهگری که معامله لانگ بازی به ارزش ۴۰ هزار دلار ایجاد کرده است بایستی ۴ دلار کارمزد پرداخت کند. این کارمزد از حاصلضرب مبلغ قرارداد در فاندینگ ریت به دست آمده است.
چرا به قرارداد دائمی نیاز داریم؟
اکنون بهتر است که علت وجود و نیاز ما برای استفاده از قرارداد دائمی را توضیح دهیم. فرض کنید بر اساس روشهای تحلیلی، به این نتیجه رسیدهاید که قیمت بیتکوین صعودی خواهد بود. شما برای استفاده از این تحلیل سه انتخاب دارید:
- بازار اسپات
بازار اسپات یا نقدی، معمولترین بازار ارز دیجیتال است. در معاملات اسپات با پرداخت پول، دارایی مورد معامله بلافاصله از فروشنده به خریدار منتقل میشود. کافی است یک صرافی معتبر را انتخاب کنید و مقداری بیتکوین بخرید.
مزایای بازار اسپات
این روش بسیار ساده است. در تمام صرافیها میتوان به سادگی از طریق معاملات اسپات داراییهای دیجیتال را خریداری کرد.
معایب بازار اسپات
در معاملات عادی اسپات، نمیتوان از اهرم برای افزایش سود استفاده کرد.
دارایی شما در اختیار صرافی است و شما کنترلی بر آن ندارید. به هر دلیلی صرافی هک و یا با مشکلی مواجه شود، دارایی شما در معرض خطر خواهد بود.
توجه کنید که نوع خاصی از بازار اسپات وجود دارد که به آن بازار مارجین (اهرمی) میگویند. در این بازار با استفاده از اعتبار میتوانید قدرت خرید خود را افزایش دهید. روش کار به این صورت است که سرمایهی خود را به عنوان وثیقه قرار میدهید و چند برابر آن اعتبار دریافت میکنید.
- قرارداد آپشن (اختیار معامله)
یک رویکرد پیشرفتهتر، استفاده از قرارداد آپشن (اختیار معامله) است. با استفاده از قرارداد آپشن شما اختیار این را دارید بیتکوین را در تاریخ مشخص با قیمت از پیش تعیین شده بخرید و یا بفروشید. در قراردادهای آپشن شما تعهد نمیدهید و در زمان سررسید، مختارید از اختیار معامله استفاده کنید یا خیر. چون در مثال ما، تحلیل بر صعودی بودن است از اختیار خرید میتوانید استفاده کنید. در روندهای نزولی نیز قراردادهای اختیار فروش در دسترس هستند. در بازارهای دو طرفه این به معنای کسب سود از روند نزولی است.
سوآپ مالی چیست؟
عمليات خزانه داري ارزي از ديگر اقداماتي است که بانک ها در بازار ارز انجام مي دهند. از طرف ديگر عمليات خريد و فروش در بازار ارز که بانک ها نيز در آن به صورت فعالانه مشارکت دارند به دو شکل نقد و سلف انجام مي گيرد. اصطلاح معامله نقد به معاملاتي اطلاق مي شود که در زمان انجام معامله يا حداکثر دو روز کاري بعد از آن ارز مبادله شود. به معاملاتي که تاريخ سررسيد دريافت يا پرداخت ارز بيش از دو روز کاري پس از تاريخ انجام دادن معامله و براي تاريخي معين در آينده - مثلاً براي مدت سه يا چهار ماه - باشد، سلف گويند. تفاوت ميان نرخ نقدي ارز با نرخ وعده دار (سلف) براساس نرخ بهره و ريسک مبادله، که همان امکان تقويت يا تضعيف پول در آينده است، تعيين مي شود. بنابراين از مقايسه ميزان صرف يا تنزيل ارز با قيمت نقدي آن مي توان به حد انتظارات بازار درباره مقادير تضعيف يا تقويت يک نوع ارز در آينده پي برد. معاملات سلف در بازار ارز به دو بخش سلف ثابت و سلف اختياري تقسيم مي شود. در معاملات سلف ثابت سررسيد و زمان تحويل و تحول ارز مورد معامله مشخص است و اما در معاملات سلف اختياري، مشتري که با بانک قرارداد سلف ارزي منعقد کرده است، اين فرصت و اختيار را دارد که تا سررسيد يا در سررسيد طبق نرخ توافق شده معامله انجام دهد. چنانچه مشتري در مهلت مقرر براي تحويل و تحول ارز با بانک اقدام نکند، نرخ ارز توافق شده معتبر نبوده و بانک با نرخي جديد با مشتري وارد معامله خواهد شد.
عمليات مرتبط با تغييرات نرخ ارز در بازار پول عبارتند از:
2- آربيتراژ ارزي
چنانچه يک واردکننده بخواهد بهاي کالاي خريداري شده از خارج خود را در آينده و به ارزي مشخص پرداخت کنند، همواره با اين خطر مواجه است که نرخ برابري آن ارز به پول ملي افزايش يابد. لذا از هم اکنون به خريد آن ارز اقدام مي کند و با اين عمل، خود را در مقابل ريسک نوسانات نرخ ارز پوشش مي دهد.
"آربيتراژ" به معني خريد ارز از بازاري که ارزانتر است و فروش همزمان همان ارز در بازاري که گرانتر است. در عمل با انجام دادن آربيتراژ، نرخ ارز در بازارهاي بين المللي يکسان مي شود. لذا عمل آربيتراژ هنگامي سودآور خواهد بود که تفاوت مکاني نرخ ارز در دو بازار (با دو مکان متفاوت) از هزينه نقل و انتقال آن ارز بيشتر باشد.
خريد نقدي ارز و فروش همان ارز در بازار سلف ارز يا فروش نقدي ارز و خريد همان ارز در بازار سلف ارز، سوآپ نام دارد.
با اين تعريف، سوآپ از انجام دادن دو معامله ارزي در يک زمان و با سررسيدهاي متفاوت شکل مي گيرد. معامله گران در بازار ارز با انجام سوآپ، خود را از ريسک نوسانات ارزي دور نگه مي دارند.
سوداگري ارز يا سفته بازي ارزي در بازار توسط معامله گران به قصد کسب سود و بهره جستن از نوسانات آتي نرخ ارز انجام مي گيرد. به عبارتي ديگر، سوداگري ارز همان عمل هجينگ است، با اين تفاوت که سودا گر به قصد انتفاع در بازار ارز به خريد و فروش آن ارز اقدام مي کند.
سوآپ ارز کراس (Cross currency swap) چیست؟
سوآپ ارز کراس (Cross currency swap) یک توافق قراردادی بین دو طرف برای مبادله پرداختهای بهره و اصل پول، به صورت پول قرضشده، در دو ارز جداگانه است. سوآپ ارز کراس نوعی از محصولات فرابورس است که در بازار ارز وجود دارد؛ جایی که سرمایه گذاران جفت ارزهای مختلف را از طریق یک پلتفرم فارکس مبادله میکنند. از آنجایی که آنها در یک صرافی متمرکز معامله نمیشوند، میتوانند در هر نقطه از قرارداد سفارشی شوند.
سوآپ ارز کراس چیست؟
روش کار قرارداد سوآپ به این صورت است: طرف اول مقدار مشخصی ارز خارجی را با نرخ ارز فعلی از طرف مقابل قرض میکند. در عوض، مبلغ مربوطه را به طرف مقابل ارز خود وام میدهد. هر دو طرف در طول مدت قرارداد به ارزهایی که هر دو دریافت کردهاند بهره میپردازند. نرخ بهره با توجه به شاخص ارز محاسبه میشود و میتواند ثابت، متغیر و یا هر دو حالت باشد.
سه هدف اصلی برای سوآپ ارز کراس متقابل وجود دارد که به شرح زیر است:
- برای جلوگیری از نوسانات نرخ ارز. این امر به ویژه برای سرمایه گذاران نهادی مفید است؛ زیرا پوشش ارزی به کاهش ریسک قرار گرفتن در معرض تغییرات قیمت ارز کمک میکند.
- برای تضمین بدهی ارزان تربا استفاده از وامهای متوالی، تریدرها ارز را با بهترین نرخ موجود وام میگیرند و سپس آن را با بدهی به ارز مورد نظر خود مبادله میکنند.
- برای استفاده در مواقع بحران مالی به عنوان یک پوشش ریسک. سوآپهای مبتنی بر ارز متقابل به کشورها این امکان را میدهد تا ارزهای خود را به سایر کشورهایی که در وضعیت بحران نقدینگی قرار دارند، به عنوان وامی که باید با سود بازپرداخت شود، قرض دهند.
پوشش سوآپ ارز کراس
همانطور که گفته شد، سوآپ ارز کراس میتواند به عنوان یک استراتژی پوشش ریسک در بازار فارکس استفاده شود. اگر یک شرکت معاملاتی معاملهای در سطح بین المللی انجام دهد، ممکن است نوعی ریسک ارزی را تجربه کند. این موضوع زمانی رخ میدهد که قبل از تبدیل مجدد ارز خارجی به ارز مورد نظر خود، نرخ تبدیل تغییر میکند. در دورههای اقتصادی یا سیاسی پرنوسان، نرخ مبادله بین ارزها میتواند نوسان داشته باشد و این ممکن است منجر به کاهش ارزش کل پرتفوی شود. در چنین شرایطی سوآپ ارز کراس برای پوشش ارزی مفید است.
تفاوت بین سواپ ارز کراس و سواپ فارکس
اگرچه آنها شباهتهایی با سایر محصولات دارند، مانند سواپ فارکس و قرارداد فوروارد در فارکس، تفاوتهای قابل توجهی وجود دارد که معاملات ارز کراس را کنار میگذارد. سوآپهای مبتنی بر ارز کراس، مشتقات ارزی هستند که عمدتاً بر پرداختهای بهره متمرکز شدهاند. از سوی دیگر، سوآپ های فارکس هیچ سودی را بین طرفین مبادله نمیکنند و مبلغ اصلی مبادله شده در پایان قرارداد با ارزش اولیه متفاوت است. هر دو ابزار فارکس توسط شرکتهای بزرگ و سرمایه گذاران نهادی استفاده میشود. سوآپ های ارز کراس را میتوان به عنوان ابزار بلند مدت در نظر گرفت، زیرا قراردادهای آنها اغلب میتواند چندین دهه طول بکشد، در حالی که سرمایه گذاران میتوانند سوآپ های فارکس را روزانه مبادله کنند؛ این موضوع آنها را برای سرمایه گذاری کوتاه مدت مناسبتر میکند.
سواپ ارز کراس در مقابل قرارداد فوروارد فارکس
سوآپ های ارز متقابل به روشی مشابه قراردادهای فیوچرز کار میکنند. این توافق بین خریدار و فروشنده برای معامله یک ابزار مالی با قیمتی مشخص در مقطعی در آینده است. قرارداد فیوچرز نوعی محصول مشتقه است که مشابه سوآپ مالی چیست؟ قراردادهای فیوچرز و معاملات آپشن است. با این حال، معاملات فیوچرز نیز با ریسک نرخ بهره سروکار ندارد و تنها میتواند برای پوشش ریسک تغییر نرخ ارز و بازپرداخت اصل وام استفاده شود. بنابراین، قراردادهای فیوچرز و معاملات فیوچرز فارکس تمام جنبههای ریسک ارز را پوشش نمیدهند، که این موضوع جذابیت سوآپ ارز متقابل را برای سرمایه گذاران توضیح میدهد.
سواپ ارز کراس چگونه قیمت گذاری میشود؟
قیمت گذاری سواپ ارز کراس معمولاً به دلیل قیمت متفاوت هر ارز دشوار است. طبق قوانین سنتی معاملاتی که هزینه تامین مالی در هر ارز برابر با نرخ شناور آن است، اسپرد ارز کراس صفر خواهد شد. با این حال، سرمایهگذاران از نظر دسترسی به ارزها سطح متفاوتی دارند، و بنابراین، هزینه های تامین مالی محاسبه نمیشود.
سرمایه گذاران راهی برای حل این مشکل پیدا کردهاند. آنها اکنون میتوانند یک ارز را به عنوان ارز تامین مالی انتخاب کنند. سپس جریانهای نقدی آتی با نرخ بهره بازار که در زمان ارزیابی قابل اعمال است تنزیل میشوند. مجموع جریانهای نقدی حاصل از ارز خارجی به قیمت نقدی آن مبادله شده و سپس تنزیل میشود. سواپ ارز کراس با سایر مشتقات نرخ بهره متفاوت است؛ زیرا همیشه مبادلهای با مبلغ واقعی یا اسمی وجود دارد.
جمع بندی
سوآپهای مبتنی بر ارز کراس میتوانند به طور موثر برای پوشش ریسک ارز در بازار فارکس استفاده شوند. البته این ابزار ممکن است برای تریدرهای کوتاه مدت که ابزار ساده تری مانند سوآپ فارکس را ترجیح دهند مناسب نباشند.
با این حال، برای تریدرهای نهادی و شرکتهای بزرگ که با معامله ارز خارجی (فارکس) در مقیاس بین المللی سر و کار دارند، سوآپ ارز کراس ممکن است راه حل مناسبی برای معامله فارکس باشد.
دیدگاه شما