اوراق سلف استاندارد چیست؟

منظور از اوراق سلف چیست؟

قرارداد سَلَف یا عقد سَلَف قراردادی است که در آن عرضه‌کننده، بخشی از دارایی پایه را به ازای بهای نقد و مطابق قرارداد سلف به فروش می‌رساند.

هفته های گذشته خبرهایی مبنی بر عرضه اوراق سلف نفتی در رسانه های منتشر شد.

اخبار اقتصادی- قرارداد سَلَف یا عقد سَلَف قراردادی است که در آن عرضه‌کننده بخشی از دارایی پایه را به ازای بهای نقد و مطابق قرارداد سلف به فروش می‌رساند تا در دوره تحویل به خریدار تسلیم کند.

خریدار می‌تواند معادل دارایی پایه خریداری شده را در یک قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش رساند که به این قرارداد نیز به اختصار سلف می‌گویند. اوراق سلف نوعی صکوک است و امنیت بیشتری نسبت به اوراق مشارکت دارد.

سلف نفتی بر اساس قرارداد سلف موازی استاندارد نفت بوده و در آن سود بین دوره پرداخت نمی ‌شود و مشابه حساب های بلندمدت بانکی است؛ با این تفاوت که قبل از سررسید امکان فروش آن وجود دارد. این در حالی است که نقدشوندگی آن برای سرمایه گذار از طریق فعالیت بازارگردانی لحاظ می ‌شود.

اوراق سلف از کجا آمد؟

صکوک یا اوراق سلف نخستین بار در سال ۲۰۰۱ میلادی توسط کشور بحرین منتشر شدند. مؤسسه پولی بحرین برای اولین بار در حوزه کشورهای خلیج فارس اوراق سلف استاندارد چیست؟ اقدام به انشار اسنادی دولتی به ارزش ۲۵ میلیون دلار امریکا و به شکل اوراق ۳ ماهه و با عنوان «صکوک سلم» و مطابق با قوانین اسلامی کرد که نرخ بازدهی ثابت ۹۵٫۳ درصدی داشتند و بر نرخ بهره مبتنی نبودند.

گواهی سلف چیست؟

گواهی سلف نفت نیز سندی مشتمل بر مجموع دارایی خریدار از قراردادهای سلف است، این گواهی در طول دوره معاملاتی مبنای انجام معاملات و پس از پایان آن دوره، مبنای تسویه نقدی یا تحویل فیزیکی قرارداد سلف خواهد بود.

البته خریدار سلف نفت می‌ تواند قبل از سررسید، بر اساس قرارداد سلف دیگری، مقدار معینی نفت خام به صورت کلی به خریدار جدید بفروشد و او را به نفت خام جهت دریافت نفت خام یا تسویه نقدی حواله دهد. به این قرارداد سلف موازی می‌گویند.

تفاوت اوراق سلف با دیگر اوراق

در اوراق سلف، بر خلاف اوراق مشارکت و سهام ، خریدار در مالکیت و مدیریت بنگاه شریک نخواهد بود. از سوی دیگر امکان تعیین دامنهٔ سود این اوراق وجود دارد و از این نظر برای افراد ریسک‌گریز مناسب است. همچنین بر خلاف اوراق اجاره که درآمد ثابتی دارند، اوراق سلف میزان کف و حداکثر سود برای خریدار در نظر می‌گیرند که طبیعتاً باید سود بیشتری از اوراق اجاره داشته باشد اما ریسکش نیز بیشتر است.

قرارداد سلف نفتی

قرارداد‌های سلف نفتی روشی برای پیش‌فروش نفت هستند.شرکت‌های نفت از این روش برای تأمین مالی و به عنوان یک روش جذب سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند.

خریدار این اوراق می‌تواند آن‌ها را واگذار کند که در این صورت هر انتقال یک سلف موازی مستقل محسوب می‌شود. همراه با اوراق سلف نفتی یک حواله هم تحویل خریدار می‌شود که نشان‌دهندهٔ تعهد شرکت ملی نفت در برابر فروش نفت به فرد است. با توجه به در نظر گرفتن کف سود در این اوراق، دارندهٔ اوراق می‌تواند در صورت متضرر شدن نفت را در زمان سررسید به شرکت ملی نفت بفروشد. این اوراق را شرکت ملی نفت در شبکه بازار سرمایه یا بانکی عرضه می‌کند که سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی می‌توانند نسبت به خرید آن‌ها اقدام کنند.

حق اختیار فروش

حق اختیار فروش، قرارداد اختیاری است که همراه با معامله سلف از سوی شرکت ملی نفت ایران به خریدار داده می‌شود و بر اساس آن، اختیار فروش مقدار معینی نفت خام به «قیمت اعمال» تعیین شده در قرارداد، در تاریخ سررسید به خریدار داده می‌شود.

این حق اختیار قابلیت خرید و فروش مستقل ندارد و منحصرا با اجازه شرکت ملی نفت ایران در قرار داد سلف موازی به خریدار جدید منتقل می‌شود.

حق اختیار خرید

حق اختیار خرید، قرارداد اختیاری است که همراه با معامله سلف از سوی خریدار به شرکت ملی نفت ایران داده می‌شود و بر اساس آن، اختیار خرید مقدار معینی نفت خام به «قیمت اعمال» تعیین شده در قرارداد در تاریخ سررسید به شرکت ملی نفت ایران داده می‌شود.

آخرین وضعیت فروش اوراق سلف نفت خام

در جلسه معاملاتی امروز (۳۰ شهریورماه ۱۴۰۰) وزارت امور اقتصادی و دارایی به نیابت از دولت ۱۱۵ هزار میلیارد ریال اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام سبک داخلی عرضه کرد که کل قراردادهای فوق به فروش رسید.

به گزارش ایسنا، در این روز تعداد پنج میلیون و ۹۲۵ هزار و ۳۳۹ قرارداد در سه نماد «سنفت ۴۰۰۱»، «سنفت ۴۰۰۲» و «سنفت ۴۰۰۳» و به قیمت پایه ۱۹ میلیون و ۴۰۸ هزار و ۱۷۰ریال معامله شد.

سررسید این اوراق به ترتیب در تاریخ اردیبهشت ۱۴۰۱، شهریور ۱۴۰۱ و دی‌ماه ۱۴۰۱ است و براساس بودجه سال۱۴۰۰ منتشر شده‌ اوراق سلف استاندارد چیست؟ است.

بر اساس این گزارش و به نقل از بورس انرژی، در جلسه‌ معاملاتی روز گذشته (۲۹ شهریورماه ۱۴۰۰) نیز در تابلوی اوراق سلف موازی استاندارد برق شرکت تولید نیروی برق آبادان تعداد ۲۲۹ هزار و ۷۸۷ قرارداد با قیمت پایه چهار میلیون و ۳۵۱ هزار و ۸۵۰ ریال در نماد «ساباد ۰۲۱» مورد معامله قرار گرفت که کل ارزش این معاملات هزار میلیارد ریال بوده‌ است.

عرضه اولیه اوراق سلف موازی پلی اتیلن سنگین تزریقی در بورس کالا

پتروشیمی جم امروز سه شنبه ( 4 شهریور ماه ) به منظور تامین مالی 5000 میلیارد ریالی، اقدام به انتشار اوراق سلف موازی استاندارد پلی اتیلن سنگین تزریقی 52518 در بورس کالای ایران می کند.

به گزارش ویکی پلاست به نقل از نیپنا، براساس اعلام مدیریت توسعه بازار مشتقه بورس کالا، عرضه اولیه اوراق سلف موازی استاندارد پلی اتیلن سنگین تزریقی 52518 شرکت پتروشیمی جم، در نماد «عپلی جم» به تعداد سه میلیون و 617 هزار و 918 قرارداد و با قیمت یک میلیون و 382 هزار و 10 ریال در هر قرارداد 10 کیلوگرمی از طریق شرکت کارگزاری امین آوید در روز سه شنبه 4 شهریور ماه از ساعت 10:30 لغایت 11:00 دوره پیش گشایش و از ساعت 11:00 الی 12:30 دوره عادی معاملات انجام خواهد شد و معاملات ثانویه آن نیز از تاریخ 5 شهریور 1399 لغایت 4 شهریور 1401 ادامه خواهد داشت.

عرضه این اوراق به روش گشایش بوده و حجم عرضه اولیه نیز حدودا 58 هزار و 400 تن (به شرط آن که ارزش اوراق از 5 هزار میلیارد ریال بیشتر نباشد) تعیین شده است.

در صورتی که در پایان مدت عرضه اولیه، بخشی از اوراق پذیره نویسی نشود، متعهد پذیره نویسی مکلف به خرید اوراق باقیمانده به قیمت تعیین شده در بازار است. همچنین در صورتی که در پایان مدت عرضه اولیه، هیچ بخشی از پذیره نویسی اوراق صورت نگیرد، متعهد پذیره نویسی مکلف به خرید اوراق به قیمت پایه خواهد بود.

براساس اطلاعیه عرضه، قیمت خرید بازارگردان در معاملات ثانویه برابر است با بازارگردانی به روش قیمت بازار با دامنه مظنه 2 درصد و حداقل سفارش انباشته.

در اطلاعیه آمده است که بازدهی این اوراق در سررسید در دو حالت قابل تبیین است. درصورتیکه دارندگان اوراق نسبت به اعمال اختیار فروش خود به قیمت « 137 درصد قیمت پایه در عرضه اولیه» اقدام کنند، این اوراق در سررسید برای سرمایه گذاران بازدهی دو ساله حداقل 37 درصدی خواهد داشت. اما درصورتیکه شرکت پتروشیمی جم نسبت به اعمال اختیار خرید خود به قیمت « 138 درصد قیمت پایه در عرضه اولیه» اقدام کند، بازدهی دوساله اوراق سلف در سررسید حداکثر 38 درصد خواهد بود.

بر اساس اطلاعیه عرضه، زمان سررسید اوراق دو سال پس از عرضه اولیه بوده و دوره تحویل حداکثر یک ماه پس از تاریخ سررسید اوراق و حداقل اوراق جهت تسویه فیزیکی 2000 قرارداد معادل 20 تن محصول است.

اهرم مالی جدید حمایت از ساخت مسکن

دنیای‌ معدن - راضیه احقاقی : ابزارهای نوین تامین مالی بورس‌کالا از جمله اوراق سلف استاندارد مسکن، یکی از روش‌های کارآمد برای خروج بازار ساخت‌‌‌‌وساز کشور از رکود سنگینی است که ظرف ماه‌‌‌‌های اخیر بر این بخش حاکم شده است. اوراق سلف استاندارد مسکن و سایر ابزارهای بورس‌کالا در این بخش همچون صندوق زمین و ساختمان و صندوق املاک و مستغلات، امکان تامین سرمایه برای رونق ساخت‌‌‌‌وساز را در کشور فراهم کرده است و از این منظر به کمک خروج این بازار از رکود سنگین فعلی می‌‌‌‌آید.

در عین حال، با راه‌‌‌‌اندازی این ابزارهای جدید، سرمایه‌‌‌‌های خرد عموم جامعه نیز راهی برای ورود به بازار ساخت مسکن پیدا می‌کنند و در عین حال که از اثرات تورمی محفوظ می‌‌‌‌مانند، در بخش مولد سرمایه‌گذاری می‌شوند. موضوع راه‌‌‌‌اندازی این ابزارهای نوین در بورس‌کالای ایران از سال گذشته مطرح شد. به‌منظور مشخص شدن وضعیت تعریف ابزار اوراق سلف استاندارد مسکن، با مدیر توسعه فیزیکی بورس‌کالای ایران گفت‌‌‌‌وگویی انجام دادیم. جواد فلاح می‌‌‌‌گوید: دستورالعمل راه‌‌‌‌اندازی اوراق سلف استاندارد در سازمان بورس و اوراق بهادار به تصویب رسیده و در حال حاضر، منتظر بررسی نهایی کمیته فقهی سازمان بورس است. در صورت تصویب نهایی از سوی این سازمان، باید منتظر راه‌‌‌‌اندازی این ابزار جدید در بورس‌کالای ایران باشیم که مزایای قابل‌توجهی برای بخش مسکن کشور دارد.

تامین مالی پروژه‌‌‌‌های ساخت مسکن با ابزارهای نوین

بازار ساخت مسکن در کشور، ظرف دو سال اخیر در رکود سنگینی فرو رفته است. این رکود از سویی با افت عرضه مسکن نوساز، زمینه افزایش بهای خانه را در کشور فراهم کرده و از سوی دیگر، با افت محسوس تقاضا برای مصالح ساختمانی زمینه رکود بخش قابل‌توجهی از صنایع کشور را فراهم کرده و از این منظر به تضعیف رشد اقتصادی منجر شده است. بخشی از رکود سنگین حاکم بر بخش مسکن کشور به بروز تورم افسارگسیخته ظرف دو سال اخیر و اوج‌‌‌‌گیری هزینه ساخت مسکن برمی‌گردد. افزایش هزینه ساخت مسکن در این مدت به میزانی قابل‌توجه بوده که تامین مالی پروژه‌‌‌‌های ساخت‌‌‌‌وساز دشوار شده است. در این شرایط، پیش‌‌‌‌فروش ملک یکی از روش‌های تامین مالی پروژه‌‌‌‌های ساخت‌‌‌‌وساز است که در عین تامین مالی، امکان خانه‌‌‌‌دار شدن با هزینه کمتر را برای افراد فراهم می‌کند. با وجود این، پیش‌‌‌‌فروش ملک به اطمینان خریدار به فروشنده نیاز دارد که متاسفانه در بازار سنتی ساخت و فروش مسکن در کشور این اطمینان به دلایل مختلف به‌شدت کاهش یافته است. در این شرایط، رفتن به سمت استفاده از ابزارهای نوین مالی برای تامین هزینه ساخت مسکن، همچون اوراق سلف استاندار مسکن که به‌‌‌‌نوعی پیش‌‌‌‌فروش متری مسکن است، زمینه تامین مالی پروژه‌‌‌‌های ساخت‌‌‌‌وساز را در بازاری قابل اطمینان و تضمین‌شده فراهم می‌کند. ایجاد امکانی برای جمع‌‌‌‌آوری سرمایه‌‌‌‌های خرد عموم جامعه، تزریق نقدینگی سرگردان به بازار تولیدی، بهبود اشتغال‌زایی با تحرک صنایع وابسته به بخش مسکن و حفظ سرمایه‌‌‌‌های آحاد مردم مطابق با تورم بهای مسکن، از دیگر مزایای راه‌‌‌‌اندازی این ابزار نسبتا جدید در بورس‌کالای ایران است.

اوراق سلف استاندارد مسکن در یک‌قدمی تصویب

مدیر توسعه فیزیکی بورس‌کالای ایران در خصوص وضعیت پیشنهاد تعریف اوراق سلف استاندارد مسکن در بورس‌کالای ایران به «دنیای‌اقتصاد» گفت: طبق مقررات بازار سرمایه، پیش از آنکه ابزار جدیدی در اوراق سلف استاندارد چیست؟ این بازار مورد بهره‌‌‌‌برداری قرار گیرد، ضروری است کمیته فقهی سازمان بورس آن ابزار را مورد تایید قرار دهد. به‌‌‌‌تازگی کمیته فقهی سازمان بورس، مصوبه جدیدی صادر کرد که مطابق آن، از این پس دستورالعمل‌‌‌‌هایی اوراق سلف استاندارد چیست؟ که بر مبنای مجوز کمیته فقهی تدوین می‌‌‌‌شوند نیز باید مجددا در کمیته فقهی مطرح شوند تا انطباق متن دستورالعمل با مجوز کمیته فقهی، مورد تایید قرار گیرد. وی ادامه داد: اوراق سلف مسکن ابزار جدیدی نیست و در گذشته در قالب اوراق سلف موازی استاندارد از کمیته فقهی مجوز گرفته بود و تصمیم بر انتشار آن نیز گرفته شده بود؛ اما از آنجا که دارایی پایه آن یک دارایی پایه خاص بود، ابهامات فقهی درخصوص آن مطرح شد. بنابراین انتشار این اوراق بر پایه دارایی مسکن مجددا در کمیته فقهی سازمان بورس مطرح شد که خوشبختانه این کمیته با آن موافقت کرد. در ادامه، متن دستورالعمل انتشار اوراق سلف استاندارد مسکن در بورس‌کالا تدوین و سپس تقدیم سازمان بورس و اوراق بهادار شد. دستورالعمل تدوین‌شده در کمیته تدوین مقررات سازمان مورد بررسی قرار گرفت و پس از انجام اصلاحات برای معاملات سلف مسکن در بورس‌کالای ایران در سازمان بورس نهایی شد. در حال حاضر لازم است این دستورالعمل نیز در کمیته فقهی سازمان بورس مطرح شود و این کمیته نظر و پیشنهاد نهایی را در خصوص آن ارائه کند.

اطمینان خاطر خریداران در پیش‌خرید اوراق سلف مسکن

مدیر توسعه فیزیکی بورس‌کالای ایران در خصوص مزایای تعریف اوراق سلف استاندارد مسکن در بورس‌کالای ایران گفت: عملکرد این اوراق، مانند پیش‌‌‌‌فروش مسکن در بازار سنتی است که در حال حاضر نیز انجام می‌شود؛ با این تفاوت که این پیش‌فروش در چارچوب بازار سرمایه انجام می‌شود، بنابراین اتاق پایاپای بازار سرمایه بر اساس ریسکی که ممکن است متوجه قراردادها باشد، از عرضه‌‌‌‌کننده این اوراق، تضامین اخذ خواهد کرد و این تضامین خیال خریدار را از بابت عدم‌نکول در سررسید یا جبران خسارت در صورت نکول مطابق قرارداد راحت می‌کند. این اطمینان خاطر یکی از مزایای مهم این روش نسبت به روش سنتی پیش‌فروش است.

فلاح افزود: مزیت دیگر تعریف اوراق سلف استاندارد مسکن، برقراری امکان معامله خرد است. در بازار سنتی پیش‌فروش لازم است هر فردی یک واحد مسکونی کامل را پیش‌خرید کند. با توجه به قیمت‌های فعلی مسکن در کشور، بخش قابل‌توجهی از افراد توانایی سرمایه‌گذاری در بازار مسکن و پیش‌خرید را ندارند؛ اما با تعریف این اوراق، این امکان به وجود می‌آید که افراد در ابعاد کوچک و حتی کمتر از یک مترمربع از یک ملک را به شکل اوراق مسکن خریداری کنند. در نتیجه خریدار می‌تواند با خیال راحت از اینکه در سررسید، تعهدات فروشنده ایفا خواهد شد وارد این بازار شود؛ بنابراین امکان خرید در ابعاد کوچک مزیت بعدی راه‌‌‌‌اندازی این معاملات است.

رونق‌‌‌‌ ساخت مسکن به کمک ابزارهای مالی بورس‌کالا

فلاح اظهار کرد: در این روش، وقتی فردی اقدام به پیش‌‌‌‌فروش می‌کند، این امکان وجود دارد که منابع افراد و نهادها را در بازار سرمایه برای پروژه مدنظر جذب کند و به این ترتیب، جذب سرمایه سهل‌‌‌‌تر خواهد شد.

مدیر توسعه فیزیکی بورس‌کالای ایران در ادامه به مزایای راه‌‌‌‌اندازی این ابزار برای اقتصاد کشور اشاره کرد و گفت: با راه‌‌‌‌اندازی این ابزار ساخت مسکن، تحرک خوبی در تولید مسکن کشور ایجاد می‌شود که به رونق ساخت مسکن می‌انجامد. از آنجا که ساخت خانه یکی از پیشران‌‌‌‌های اقتصاد در کشور است و سهم زیادی در اشتغال‌زایی دارد، با راه‌‌‌‌اندازی این ابزار انتظار بهره‌‌‌‌مندی اقتصاد از مزایای آن می‌رود. فلاح در خصوص تاثیر این ابزار بر نرخ مسکن، بیان کرد: با توجه به اینکه بازار مسکن ساخته‌شده در هر منطقه بسیار قوی و فعال است، قیمت پیش‌فروش نیز تابع آن خواهد بود؛ بنابراین فردی که قصد خرید اوراق سلف استاندارد مسکن را دارد، می‌تواند قیمت را از بازار سنتی استخراج کند. بنابراین قیمت‌گذاری این اوراق و برآورد ارزنده بودن آن بسیار ساده است و به این ترتیب از شکل‌‌‌‌گیری حباب قیمتی در این بخش جلوگیری می‌شود.اوراق سلف استاندارد چیست؟

وی تصریح کرد: در این روش، ملک موجود به فروش نمی‌رود، بلکه واحدی که قرار است ساخته شود، پیش‌‌‌‌فروش می‌شود. در بازار ملک، پیش‌‌‌‌فروش تابع بازار نقدی است، بنابراین این بازار نمی‌تواند برای بازار مسکن قیمت‌‌‌‌ساز شود؛ برعکس قیمت در بازار سنتی به این بازار جهت می‌دهد.

قرارداد سلف موازی استاندارد (بخش دوم)

در بخش اول این نوشته قرارداد سلف موازی را معرفی کردیم. یکی از مشکلات خریدارانی که وارد قرارداد سلف می شوند عدم وجود بازار ثانویه برای این قرار داد و عدم امکان نقد شوندگی آن تا سر رسید به دلایل شرعی می باشد.

برای رفع این مشکل در معاملات سلف، نوآوری جدیدی در بازار سرمایه تحت عنوان قرارداد های سلف موازی مطرح شده است. این بازار علاوه بر اینکه برای تولید کنندگان کالاها امکان تامین مالی فراهم می آورد. این ابزار سرمایه گذاری در اوراق بهادار کالایی برای سرمایه گذاران نیز به شمار می رود.

بر اساس ساز وکار معاملات سلف موازی مقدار معینی از دارایی پایه به فروش میرسد که وجه قرارداد مذکور باید نقدی پرداخت و دارایی پایه در سررسید مشخصی در آینده تحویل شود.

سلف موازی

در طول دوره معاملاتی قرارداد، خریدار سلف اول می تواند اقدام به فروش دارایی پایه به میزان خریداری شده در قرارداد سلف ثانویه کند. این قرارداد سلف ثانویه را سلف موازی می گویند.

این فرایند می تواند به همین صورت ادامه یابد و خریدار سلف دوم نیز در قالب یک معامله سلف دیگر آن را به فرد دیگری بفروشد. بدین ترتیب معاملات ثانویه سلف شکل می گیرد.

قرارداد های سلف باید از هم مستقل باشند و فروشنده سلف ثانویه (خریدار سلف اولیه) به استناد گواهی سلف اول، خریدار سلف ثانویه را به فروشنده سلف اولیه جهت تحویل فیزیکی حواله می دهد.

در این حالت پذیرنده حواله مسئولیت مراجعه به فروشنده اولیه را پذیرفته و حق رجوع به فروشنده در معامله ثانویه را ندارد. این دو قرارداد سلف از یکدیگر کاملا مستقل می باشند.

سلف اوراق سلف استاندارد چیست؟ هایی که بعد از سلف اول منعقد میشود به سلف موازی مشهور است و از آن جایی که در فرایند انتشار این اوراق باید دارایی پایه و مشخصات آن از جمله اندازه قرارداد، نوع دقیق دارایی پایه و … استاندارد شده باشد، به آن سلف استاندارد گفته می شود. لذا به این قرارداد ، سلف موازی استاندارد اطلاق می شود.

چند نکته در سلف موازی مورد توجه است:

1. سلف های موازی همه مستقل از هم بوده و هر فروشنده ای مقدار معینی از کالای استاندارد را به صورت کلی فی الذمه می فروشد، بنابرین مشکل فقهی فروش مبیع سلف قبل از سررسید پیش نمی آید.

1. گرچه قرارداد های سلف مستقل از هم هستند لکن برای احراز قدرت بر تحویل تنها شرکت عرضه کننده اوراق سلف و یا کسانی که دارای گواهی سلف کالا هستند حق معامله سلف موازی کالا دارند.

1. شرکت عرضه کننده اوراق سلف در عرضه اولیه با اعطای گواهی سلف،به خریدار سلف کالا اجازه می دهد. در صورتی که قبل از سررسید اقدام به فروش سلف موازی کالا کرد،بتواند با تحویل گواهی سلف،خریدار جدید را جهت تحویل کالا با تسویه نقدی به شرکت عرضه کننده اوراق سلف حواله دهد.

سلف موازی استاندارد میتواند دو کارکرد اساسی داشته باشد و با دو الگوی متفاوت مورد استفاده قرار گیرد. الگوی اول برا مقاصد تامین مالی کوتاه مدت و مستمر و الگوی دوم برای مقاصد بلند مدت وطرح های توسعه ای.

اگرچه چنین تکلیفی در دستورالعمل معاملات وجود ندارد دلی با توجه به منطق تامین مالی کوتاه مدت و بلند مدت به لحاظ عملیاتی این تفکیک متصور می باشد.

تامین مالی کوتاه مدت

با استفاده از الگوی اول میتوان امکان انجام معاملات سلف موازی را بر روی معاملات سلف کوتاه مدت فعلی که در بورس کالای ایران به صورت مستمر انجام می شود، فراهم کرد.

در واقع با این کار یک بازار معاملات ثانویه برای این معاملات ایجاد می شود و معاملات سلف عادی که در این بورس انجام می شود جذاب تر شده ومصرف کنندگان کالا وسفته بازها با ریسک کمتری اقدام به ورود به این بازار برای خرید کالای مورد نیاز خود درقالب عقد سلف می کنند.

اگر عرضه اولیه، یعنی معاملات سلف اولیه کالا در قالب قراردادهای استاندارد که دارای مشخصات قرارداد است، برای سررسید معینی به متقاضیان فروخته شود، در این سازوکار یک دوره عرضه برای فروشنده اولیه در نظر گرفته خواهد شد که درآن دوره عرضه، حجم مشخص از قبل تعیین شده کالا را برای سررسید معینی عرضه سلف می کند.

این عرضه در قالب اندازه قرارداد استاندارد بوده و خریدار با توجه حجم تقاضای خود تعداد مشخصی ازاین قرارداد ها را خریداری می کنند.

سلف موازی استاندارد

پس از اتمام دوره عرضه امکان انجام معاملات سلف موازی بر روی معاملات سلف اولیه در طول معاملاتی تا سررسید وجود خواهد داشت. به این نوع معاملات ،سلف موازی استاندارد گفته می شود که واژه استاندارد به معنی استاندارد بودن مشخصات قرارداد از حیث استاندارد دارایی پایه، سررسید تحویل واندازه و… است.

در این نوع الگوی انتشار ، عرضه کننده اوراق سلف به دنبال تامین سرمایه در گردش و با تامین مالی بلند مدت با یک زمانبندی خاص میباشد و هدف خریداران نیز عمدتا تامین کالا برای مقاصد مصرفی ویا خرید اوراق با درآمد ثابت کوتاه مدت است.

لذا عرضه کننده و نیز خریدار در این الگو عمدتا در سررسید تمایل به تحویل فیزیکی دارند،اگرچه در مشخصات قرارداد قیدشده باشد امکان تسویه نقدی فرارداد نیز وجود خواهدداشت . در این معاملات عرضه اولیه عمدتا به کسر قیمت نقدی به فروش میرسد.

تامین مالی بلند مدت

در این الگوی سازوکار موازی، ابزاری جهت تامین مالی بلند مدت خواهد بود، که در آن هدف، تامین مالی صرف توسط منتشر کننده اوراق است. خریداران نیز عمدتا فعالان بازار های مالی هستند که با هدف سرمایه گذاری در اوراق بهادار وارد این بازار می شود معمولا هدف آنها تحویل نیست.

لذا در اوراق سلف استاندارد چیست؟ سررسید خریداران اوراق تمایلی به تحویل فیزیکی ندارند به همین دلیل امکان تسویه نقدی در مشخصات قرارداد در نظر گرفته می شود اگرچه بنا به درخواست خریدار امکان تحویل فیزیکی نیز وجود دارد. همچنین در طول دوره مانده تا سررسید قرارداد طبق سازوکار سلف موازی امکان انجام معاملات ثانویه بر روی این اوراق وجود خواهد داشت.

درصورتی که سلف موازی به صورت کوتان مدت منتشر شود، تا حد زیادی تغییرات قیمت دارایی پایه و در نتیجه بازدهی این اوراق برای خریدار و نیز هزینه های مالی برای فروشنده قابل محاسبه خواهد بود. اما با توجه به اینکه در این الگو اوراق سلف به صورت بلند مدت منتشر می شود بازده این اوراق ارتباط مستقیم با قیمت کالایی که سلف برمبنای آن منتشر شده است، خواهد داشت.

لذا نوسانات غیر قابل پیش بینی قیمت کالای ممکن است ریسک شدیدتری را به فروشنده ویا خریدار این اوراق تحمیل کند. لذا برای جذاب تر کردن این اوراق بلند مدت برای خریدار و نیز پوشش ریسک طرف عرضه کننده اوراق اختیار تبعی بر روی این اوراق قابل تعریف میباشد.