رابطه میزان سهام شناور آزاد و نقدشوندگی سهام در بورس اوراق بهادار تهران
این تحقیق درصدد بررسی رابطه میزان سهام شناور آزاد و نقدشوندگی سهام بوده است. هر سرمایه گذار منطقی علاوه بر توجه دو معیار بازده و ریسک در امر سرمایه گذاری، باید به قابلیت نقدشوندگی سهام نیز توجه داشته باشد برای این منظور رابطه شاخص های نقدشوندگی (حجم معاملات، ارزش معاملات، تعداد دفعات معاملات، تعداد روزهای معامله شده و گردش سهام معاملات) با سهام شناور آزاد 164 شرکت عضو بورس اوراق بهادار تهران بررسی گردید. برای این منظور داده های سه ماهه از سال های 1391- 1385 این شرکت ها جمع آوری شدند. با استفاده از روش از داده های ترکیبی(پنل) مدل رگرسیونی مورد نظر برآورد گردید. نتایج نشان داد بین سهام شناور آزاد و همة شاخص های نقدشوندگی، رابطه ی معنی داری وجود دارد. با توجه به مقادیر ضرایب برآورد شده، بیشترین تا کمترین رابطه را به ترتیب گردش سهام معاملات، تعداد روزهای معامله شده، حجم معاملات، تعداد دفعات معاملات، ارزش معاملات با متغیر سهام شناور آزاد دارند.
کلیدواژه‌ها
- سهام شناور آزاد
- نقدشوندگی سهام
- حجم معاملات
- ارزش معاملات
- گردش سهام معاملات
- تعداد دفعات معاملات
- تعداد روزهای معامله شده
عنوان مقاله [English]
The relationship between the amount of free float and liquidity of shares in Companies listed on the Tehran Stock Exchange
نویسندگان [English]
- Mohammadreza Monjazeb 1
- Sajjad jalali 2
2 Sajjad jalali M.A. of Financial management , Faculty of Sciences Finance, University of Economic Sciences, Tehran, Iran, corresponding author
This study investigates the association of free float and liquidity of the stock. In addition to considering any reasonable investor in making an investment return and risk criteria should also consider liquidity to be able to determine the relationship between liquidity indicators (turnover, value of transactions, number of transactions, number of days of trading and turnover trading stock) Tehran Stock Exchange with a free float of 164 companies were investigated. For this purpose, trimester data were collected from the 1391- 1385 companies. Using the combined data (panel) regression models were estimated. The results showed that all of the free float and liquidity indicators, there is a significant relationship. Given the values of the estimated coefficients, in order of most to least about trading stock turnover, number of days traded, turnover, number of trades, the trades are free float variable.
ایران فاینانس
هرچند تعريف مشخص، دقيق و يكساني از سهام شناور آزاد و نحوه محاسبه آن در دنيا ارائه نشده است، اما قانونگذاران بورس‌هاي مختلف آن بخش از سهام هر شركتي را سهام شناور آزاد مي‌دانند كه احتمال بيشتري براي حضور در فرآيند معاملات داشته باشد. چون در واقع عرضه و تقاضاي اين بخش از سهام است كه قيمت سهام شركت را تعيين نموده و قابليت نقدشوندگي سهام را نشان مي‌دهد و سهام بلوكه شده به دليل عدم حضور در فرآيند عرضه و تقاضاي روزانه در نوسانات قيمت سهام تاثيري ندارد.موسسه مورگان استانلي (Morgan Stanlety Capital International Inc) كه يك موسسه بين‌المللي در زمينه تعيين شاخص مي‌باشد، سهام شناور آزاد را به شكل زير تعريف نموده است :
« نسبتي از سهام يك شركت كه در بازار قابل معامله بوده و با اهداف مديريتي توسط سهامداران استراتژيك نگهداري نشود».بنابر اين در يك تقسيم‌بندي كلي سهامداران به دو دسته تقسيم مي‌شوند :
الف) سهامداران استراتژيك: سهامداراني كه معمولا با اهداف مديريتي و بلندمدت در سهام شركت‌ها سرمايه‌گذاري نموده و سهام متعلق به آنها جزو سهام شناور آزاد محاسبه نمي‌شود. معمولا اين سهامداران عبارتند از: دولت، شركت‌هاي وابسته به دولت، صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري دولتي، مديران و اعضا، هيات مديره شركت و بستگان آنها، موسسين شركت، كاركنان شركت (كه به آنها سهام وكالتي غيرقابل فروش اعطا شده باشد.) و شركت‌هاي زيرمجموعه (در صورتي كه سهام شركت اصلي را خريداري نموده باشند .)
ب) سهامداران غيراستراتژيك: سهامداراني كه هدف اصلي آنها از خريد و فروش سهام كسب سود بوده و اهداف مديريتي از خريد سهام يك شركت نداشته باشند. معمولا اين سهامداران عبارتند از: اشخاص حقيقي، صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري، صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري مشترك، صندوق‌هاي بازنشستگي، شركت‌هاي بيمه، صندوق‌هاي تامين اجتماعي و. درصد سهام شناور آزاد هر شركت براساس اطلاعات موجود در تركيب سهامداران در آخرين مجمع عمومي ساليانه محاسبه مي‌گردد و در طول سال تغييرات ساختار مالكيت آن با اطلاعات زير تعديل مي‌شود :
( 1 عرضه عمومي سهام جديد الانتشار به عنوان سهام شناور آزاد و عرضه اختصاصي اين سهام به عنوان سهام استراتژيك تلقي مي‌گردد .
( 2 تغييرات در هيات مديره يا مديراني كه سهامدار هستند .
( 3 به فروش رسيدن سهام متعلق به سهامداران استراتژيك از طريق عرضه عمومي
( 4 در صورت وجود سهام خزانه اين سهام به عنوان سهام استراتژيك در نظر گرفته مي‌شود .
در بيشتر بورس‌هاي دنيا سعي مي‌گردد تا با استفاده از مفهوم سهام شناور آزاد شاخص‌ها را به گونه‌اي تعريف كنند كه عملكرد بازار به شكل بهتري نشان داده شود اين شاخص‌ها با عنوان شاخص تعديل يافته با سهام شناور آزاد (Free Float Adjusted index) ناميده مي‌شوند و به عنوان مثال از شاخص تعديل شده شركت مورگان در بيش از 49 كشور استفاده مي‌گردد .
در محاسبه اين شاخص‌ها شركت‌هايي كه درصد كمتري از سهام آنها به صورت شناور آزاد باشد، وزن كمتري خواهند داشت. به اين ترتيب، شاخص به شكل واقعي‌تري رشد يا كاهش ارزش سبد سهامداران انفرادي را نشان خواهد داد. به عبارت ديگر، مي‌توان گفت كه شاخص تعديل شده با سهام شناور آزاد معيار بهتري براي سنجش دارايي‌هاي قابل سرمايه‌گذاري در يك بورس است .
اما به نظر مي‌رسد در بورس اوراق بهادار تهران برداشت متفاوتي از سهام شناور آزاد شده است و با تعريف حجم مبنا سعي بر آن است كه از آن به عنوان يك «ابزار كنترلي» استفاده گردد .
بر اين اساس، در صورتي كه سهام يك شركت اجازه تغيير قيمت 5 درصدي را خواهد داشت كه حداقل 8 ده هزارم سهام آن در يك روز معامله شود. هدف از اعمال اين شرايط اينگونه عنوان مي‌شود كه دليلي براي رشد قيمت سهام شركت‌هايي كه درصد بالايي از سهام آنها بلوكه شده، وجود ندارد، زيرا اين امكان وجود دارد كه با معامله تعداد اندكي از سهام يك شركت قيمت آن تغيير كرده و به دليل سرمايه زياد و وزن بالا در شاخص، موجب ايجاد نوسان در شاخص شود در حالي كه واقعا ثروت سهامداران اين نوسانات را نداشته است. به همين دليل، با اعمال حجم مبنا سعي مي‌شود به شركت‌هايي اجازه تغيير قيمت داده شود كه درصد بالاتري از سهام آنها به صورت شناور آزاد بوده و احتمال بيشتري براي رسيدن به حجم مبنا و تغيير قيمت ( مثبت يا منفي) داشته باشند .
اما واكنش بازار به اين قوانين با اهداف قانونگذاران متفاوت بوده است، زيرا تنها در صورتي كه حتي يك درصد از سهام شركتي به صورت سهام شناور آزاد باشد، مي‌توان چندين برابر حجم مبنا در يك روز بر روي آن معامله انجام داد. بنابراين تمام شركت‌هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به اندازه كافي سهام شناور آزاد دارند كه بتوانند تغيير قيمت داشته باشند .
طبيعي است كه بازار نسبت به درصد سهام شناور آزاد شركت‌ها بي‌تفاوت بوده و در عوض به دنبال سهامي مي‌گردد كه با نقدينگي كمتري بتواند حجم مبناي يك سهم را كامل كرده و از نوسان قيمت آن سود بيشتري داشته باشد. در چنين شرايطي بازار بر خلاف اينكه به دنبال خريد سهام شركت‌هايي با درصد شناور آزاد بالاتر باشد بيشتر به دنبال سهام شركت‌هايي است كه ارزش بازار پايين‌تري دارند .
به اين ترتيب سهامداران اقدام به فروش سهام شركت‌هاي بزرگ‌تر نموده و براي خريد سهام شركت‌هاي كوچك‌تر در صف انتظار مي‌ايستند و براي خريد سهام اين نوع شركت‌ها با يكديگر رقابت مي‌كنند و اين رقابت منجر به افزايش شديد قيمت سهام شركت‌هاي كوچك مي‌گردد .
اين وضعيت براي شركت‌هايي كه ارزش بازار بالايي دارند به دليل عرضه زياد سهام به گونه‌اي است كه با تعديل مثبت سود در بازار با كاهش قيمت مواجه مي‌شوند .
ادامه اين روند به تصميم‌گيري غيرمنطقي سهامداران دامن زده و در طول زمان آن را به عنوان يك باور عمومي تبديل مي‌نمايد كه «در بازار بورس اوراق بهادار تهران تصميم‌گيري بر مبناي تحليلگري مالي بي‌نتيجه است». در حالي كه اين نوع از رفتارها و تصميم‌گيري‌ها تنها نتيجه واكنش سهامداران به قوانين و رويه‌هاي وضع شده مي‌باشد .
از آنجا که مدیران آینده بیشتر به وبلاگی برای داوطلبان کارشناسی ارشد مدیریت اختصاص یافته بود ، به یاری خدا بمنظور جلوگیری از عدم تجانس مطالب و پرداختن بیشتر به هر دو حوزه ، وبلاگ ایران فاینانس را با هدف پرداختن به ادبیات مالی و مباحث کاملا دانشگاهی متناسب با بازار پول و سرمایه کشور در حوزه تحلیل مالی ، ابزارهای فاینانس و سرمایه گذاری و مقالات این حوزه راه اندازی نمودم.
بدیهی است تلاش می شود با بهره گیری از غنی ترین منابع علمی در حوزه مدیریت مالی و سرمایه گذاری تازگی مطالب و جذابیت وبلاگ برای فرهیختگان مالی و اقتصادی سهام شناور آزاد کشور حفظ گردد.
یاری همه سروران ارجمند و دوستان فاضلم را برای غنا بخشی هر چه بیشتر به مطالب وبلاگ خواستارم.
روح اله صمدی، کارشناس ارشد مدیریت مالی دانشگاه شهید بهشتی
آشنایی با مفهوم سهام شناور آزاد در بورس
به طور کلی در بازار سرمایه، سهامداران شرکتها به دو دسته تقسیم می‌شوند. سهامداران خرد و سهامداران عمده یا راهبردی. سهامداران عمده کسانی هستند که برای دوره‌ای بلندمدت روی شرکت سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این افراد مالک ۵ درصد یا بیشتر از سهام شرکت هستند. اما سهام شناور آزاد دسته‌ی دوم از سهامداران، سهامداران خرد هستند که به دلایل مختلف، بخشی از سهام قابل معامله‌ی شرکت در بازار را خریداری کرده‌اند. این افراد، کمتر از ۵ درصد سهام شرکت را دارا هستند. به سهامی که در اختیار سهامداران خرد یک شرکت قرار می‌گیرد، «سهام شناور» می‌گویند. در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ به بررسی دقیق مفهوم سهام شناور آزاد در بورس و نحوه‌ی محاسبه‌ی آن خواهیم پرداخت.
سهام شناور آزاد در نمادهای فرابورسی
با سهام شناور آزاد در نمادهای فرابورسی آشنا شوید
وقتی به سایت مدیریت فناوری بورس تهران به آدرس tsetmc.com مراجعه می‌کنید، درصد سهام شناور آزاد برای نمادهای بورسی مشخص شده است. اما این درصد برای نمادهای فرابورسی مشخص نشده است. بنابراین خودمان باید به محاسبه‌ی این درصد بپردازیم. اما چگونه؟ کافی است به قسمت سهامداران مراجعه نمایید. سپس تمام درصدهای موجود در قسمت سهامداران/ دارندگان (در پایان روز) را با هم جمع کنید و عدد به دست آمده را از ۱۰۰ کسر کنید. درصد باقی مانده برابر است با درصد سهامداران خرد یا همان سهام شناور. برای مثال نماد ذوب‌آهن اصفهان را در نظر بگیرید که ۷۵ درصد سهام آن در اختیار سهامداران عمده قرار دارد. بنابراین سهام سهامداران خرد یا سهام شناور آن شرکت برابر با ۲۵ درصد می‌باشد.
سهام شناور آزاد در بورس چیست؟
منظور از سهام شناور آزاد در بورس یا (Free Float)، بخشی از سهام یک شرکت می‌باشد که دارندگان آن، آماده‌ی عرضه و فروش آن هستند. به بیان ساده سهام شناور آزاد، سهامی است که صاحبان آن اجازه دارند در مدت زمان کوتاهی اقدام به فروش آن نمایند. به‌عنوان مثال سهامی که در تملک سهامداران عمده برای کسب کرسی مدیریتی شرکت می‌باشد، سهام شناور آزاد به شمار نمی‌آید.
برای درک عمیق‌تر موضوع می‌توانید به سایت tsetmc.com مراجعه کرده و بعد از ورود، یک نماد را جستجو کنید. ما نماد «وبملت» را انتخاب کردیم. سهام شناور این نماد ۲۷ درصد می‌باشد. یعنی ۲۷ درصد از کل این سهام در بین مردم پخش شده است. تعداد کل سهام این شرکت نیز ۵۰ میلیارد می‌باشد؛ یعنی ۲۷ درصد از کل ۵۰ میلیارد، شامل ۱۳ میلیارد و ۳۷۲ میلیون برگه سهم می‌شود. این درصد به ما نشان میدهد که چه میزان از سهامداران مایل به عرضه‌ی سهم خودشان هستند. دقت داشته باشید که آنها می‌توانند با عرضه‌ی سهام خود، منافع نگهداری سهم توسط ما را تحت تاثیر قرار دهند. در واقع، هرچقدر که نسبت سهام شناور آزاد در بورس بزرگ‌تر باشد، یعنی تمایل سهامداران به نگهداری سهم کمتر خواهد بود. بنابراین ریسک ما برای نگهداری سهم افزایش می‌یابد.
سهام شناور آزاد در بورس و تاثیر آن بر قیمت سهم
سهام شناور آزاد در بازار بورس چه تاثیری بر قیمت آن سهم می گذارد
حتما این سوال برای شما هم پیش آمده است که آیا درصد سهام شناور آزاد در بورس بر قیمت سهم و تصمیم سهامداران تاثیر دارد یا خیر؟ پاسخ قطعاً مثبت است. هرچقدر که شناوری سهمی بالا باشد، آن سهم زودتر و سریع‌تر عرضه می‌شود. پس تعداد سهامداران مردمی که راغب به خرید این سهم باشند، بیشتر می‌شود. در نتیجه امکان دست‌کاری قیمتی توسط تصمیم‌گیرندگان شرکت در چنین سهم‌هایی کاهش می‌یابد. در چنین شرکت‌هایی به‌راحتی نمی‌توان معاملات سهام را تحت تاثیر قرارداد. اما چنانچه شناوری سهم در شرکت‌هایی پایین باشد، مدیران و سهامداران عمده می‌توانند سهام آن شرکت را به سمت اهداف موردنظر خودشان هدایت نمایند. وقتی سهام شناور آزاد کم باشد، حتی با سرمایه‌ی کم هم می‌توان قیمت آن را در دست گرفت و افزایش یا کاهش کاذب در آن ایجاد نمود و با شایعات سهامداران آن را فریب داده و یا افراد را ترغیب به خرید آن نمود.
نکته: در اغلب بورس‌های جهان، آن دسته از شرکتهای بورسی که دارای شناوری کمتر از ۲۵ درصد می‌باشند، از لیست شرکتهای بورسی حذف می‌شوند. علت این امر هم آن است که وقتی مالکان این شرکتها حتی حاضر نیستند یک چهارم از سهامشان را به عنوان سهام شناور آزاد در بازار بورس در اختیار مردم قرار دهند، دلیلی برای حضورشان در بازار بورس و سرمایه وجود ندارد. جالب است بدانید که در صورت اعمال این معیار در بورس اوراق بهادار تهران، باید بیش از ۵۰ درصد شرکتهای بورس از فهرست شرکتهای پذیرفته شده حذف شوند!!
سهام با چه میزان شناوری را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنیم؟
هرچقدر که درصد سهام شناور آزاد در بورس بالاتر باشد، افزایش قیمت آن به سرمایه بیشتری نیاز دارد. برای مثال دو شرکت با شناوری ۶۰ درصد و ۸ درصد را در نظر بگیرید. شرکت اول برای تغییر قیمت به سرمایه‌ی بیشتری نیاز دارد. ضمن اینکه شرکت دوم با سرمایه‌ی کم هم می‌تواند صف خرید شود و رشد قیمتی پیدا کند. به زبان ساده‌تر، زمانی‌که تعداد بیشتری از سهام، آماده‌ی عرضه باشند، رشد قیمت با تاخیر همراه خواهد بود. شرکت‌هایی با شناوری بالا عرضه‌کنندگان بالقوه بیشتری دارند. پس سهام این شرکتها در هنگام عرضه و تشکیل صف فروش، سریع‌تر وارد صف فروش می‌شود. اگر به‌تازگی وارد بازار سرمایه شده‌اید، بهتر است سهامی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید که «شناوری متعادل» داشته باشد. برای محاسبه‌ی شناوری متعادل، کافی است میانگین سهام شناور شرکتهای بازار را محاسبه کنیم. هرچقدر شناوری سهم موردنظر به این میانگین نزدیک‌تر باشد، شناوری متعادل‌تری خواهد داشت.
آیا میزان سهام شناور آزاد در بورس ثابت است؟
آیا سهام شناور آزاد در بازار بورس مقدار ثابتی دارد
سهام شناور آزاد قابلیت نقدشوندگی بالایی دارد. بنابراین، ممکن است سهامداران اصلی سهام شناور آزاد شرکت در هنگام رشد قیمت سهم، آن را در بازار بفروشند و در نتیجه میزان سهام شناور خود را در بازار کاهش دهند. حال چنانچه خریداران خرد هم بخواهند با یک یا چند کد سهام‌داری، سهام را با حجم عمده خریداری کنند، باز هم شناوری سهم کاهش می‌یابد. با این تفاسیر می‌توان گفت که میزان سهام شناور آزاد، ثابت نیست. لازم به ذکر است که شرکتهای بورسی و فرابورسی در دوره‌های سه ماهه، درصد سهام شناور خود را بر روی سامانه کدال منتشر کرده و در دسترس عموم قرار می‌دهند.
سخن آخر
در این مقاله از سایت آموزش چراغ به بررسی دقیق مفهوم سهام شناور آزاد در بورس و شرکتهای فرابورسی و همچنین نحوه‌ی محاسبه‌ی آن پرداختیم. بین سهام شناور آزاد و حباب قیمتی، ارتباط نزدیکی وجود دارد. در حال حاضر، پایین بودن شناوری سهم، یکی از مشکلات بازارهای در حال توسعه ازجمله بورس تهران به شمار می‌آید. گفتیم که در صورت پایین بودن میزان سهام شناور آزاد، امکان دست‌کاری قیمت توسط معامله‌گران بزرگ نیز افزایش می‌یابد. این امر می‌تواند منجر به اتفاقات خطرناکی نظیر گمراهی بازار و تشکیل حباب قیمتی گردد. درنهایت آنچه که بر جای خواهند ماند، کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار سرمایه خواهد بود. چراغ به عنوان نسل جدیدی از پلتفرم‌های آموزش و استخدام در تلاش است تا با ارائه‌ی نکات و دوره های آموزش بورس، در راستای سرمایه‌گذاری و معامله در این بازار پرتلاطم شما را یاری دهد.
بررسی رابطة سهام شناور آزاد با عملکرد سهام شناور آزاد مالی شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران
دهپژوهش حاضر با بهرهگیری از مدلهای متداول در ادبیات پژوهش، به بررسی رابطة درصد سهامشناور آزاد با عملکرد مالی شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته است. برایبررسی این رابطه دو سوال در قالب 8 فرضیه تنظیم و مورد آزمون قرار گرفت. سوال اول، رابطة درصدسهام شناور آزاد را با عملکرد در قالب 4 فرضیه مورد آزمون قرار میدهد و سوال دوم، با گروهبندیشرکتها از لحاظ درصد سهام شناور به دو گروه کمتر از 22 % و حداقل 22 % سهام شناور به مقایسةمیانگین دو جامعه میپردازد. همچنین، معیارهای عملکردی نیز به دو گروه معیارهای حسابداری واقتصادی تقسیم شدهاند. جامعة آماری این پژوهش 991 شرکت از سال 9383 تا 9388 است. بدینمنظور، باتوجه به نوع دادههای ترکیبی از تکنیکهای آماری تجزیهوتحلیل رگرسیون چندگانه، آزمونپایایی و آزمون آماری مقایسة میانگینها استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که درصدسهام شناور با معیارهای عملکرد حسابداری رابطة معناداری دارد. اما با معیارهای عملکرد اقتصادی رابطةمعناداری ندارد. همچنین، نتایج نشان داد که با گروهبندی شرکتها از لحاظ درصد سهام شناور، تفاوتمعناداری بین عملکرد اقتصادی شرکتهای دو گروه وجود دارد اما در مورد عملکرد حسابداری شرکتهااین قضیه صدق نمی کند.
آشنایی با مفهوم سهام شناور آزاد در بورس
به طور کلی در بازار سرمایه، سهامداران شرکتها به دو دسته تقسیم می‌شوند. سهامداران خرد و سهامداران عمده یا راهبردی. سهامداران عمده کسانی هستند که برای دوره‌ای بلندمدت روی شرکت سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این افراد مالک ۵ درصد یا بیشتر از سهام شرکت هستند. اما دسته‌ی دوم از سهامداران، سهامداران خرد هستند که به دلایل مختلف، بخشی از سهام قابل معامله‌ی شرکت در بازار را خریداری کرده‌اند. این افراد، کمتر از ۵ درصد سهام شرکت را دارا هستند. به سهامی که در اختیار سهامداران خرد یک شرکت قرار می‌گیرد، «سهام شناور» می‌گویند. در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ به بررسی دقیق مفهوم سهام شناور آزاد در بورس و نحوه‌ی محاسبه‌ی آن خواهیم پرداخت.
سهام شناور آزاد در نمادهای فرابورسی
با سهام شناور آزاد در نمادهای فرابورسی آشنا شوید
وقتی به سایت مدیریت فناوری بورس تهران به آدرس tsetmc.com مراجعه می‌کنید، درصد سهام شناور آزاد برای نمادهای بورسی مشخص شده است. اما این درصد برای نمادهای فرابورسی مشخص نشده است. بنابراین خودمان باید به محاسبه‌ی این درصد بپردازیم. اما چگونه؟ کافی است به قسمت سهامداران مراجعه نمایید. سپس تمام درصدهای موجود در قسمت سهامداران/ دارندگان (در پایان روز) را با هم جمع کنید و عدد به دست آمده را از ۱۰۰ کسر کنید. درصد باقی مانده برابر است با درصد سهامداران خرد یا همان سهام شناور. برای مثال نماد ذوب‌آهن اصفهان را در نظر بگیرید که ۷۵ درصد سهام آن در اختیار سهامداران عمده قرار دارد. بنابراین سهام سهامداران خرد یا سهام شناور آن شرکت برابر با ۲۵ درصد می‌باشد.
سهام شناور آزاد در بورس چیست؟
منظور از سهام شناور آزاد در بورس یا (Free Float)، بخشی از سهام یک شرکت می‌باشد که دارندگان آن، آماده‌ی عرضه و فروش آن هستند. به بیان ساده سهام شناور آزاد، سهامی است که صاحبان آن اجازه دارند در مدت زمان کوتاهی اقدام به فروش آن نمایند. به‌عنوان مثال سهامی که در تملک سهامداران عمده برای کسب کرسی مدیریتی شرکت می‌باشد، سهام شناور آزاد به شمار نمی‌آید.
برای درک عمیق‌تر موضوع می‌توانید به سایت tsetmc.com مراجعه کرده و بعد از ورود، یک نماد را جستجو کنید. ما نماد «وبملت» را انتخاب کردیم. سهام شناور این نماد ۲۷ درصد می‌باشد. یعنی ۲۷ درصد از کل این سهام در بین مردم پخش شده است. تعداد کل سهام این شرکت نیز ۵۰ میلیارد می‌باشد؛ یعنی ۲۷ درصد از کل ۵۰ میلیارد، شامل ۱۳ میلیارد و ۳۷۲ میلیون برگه سهم می‌شود. این درصد به ما نشان میدهد که چه میزان از سهامداران مایل به عرضه‌ی سهم خودشان هستند. دقت داشته باشید که آنها می‌توانند با عرضه‌ی سهام خود، منافع نگهداری سهم توسط ما را تحت تاثیر قرار دهند. در واقع، هرچقدر که نسبت سهام شناور آزاد در بورس بزرگ‌تر باشد، یعنی تمایل سهامداران به نگهداری سهم کمتر خواهد بود. بنابراین ریسک ما برای نگهداری سهم افزایش می‌یابد.
سهام شناور آزاد در بورس و تاثیر آن بر قیمت سهم
سهام شناور آزاد در بازار بورس چه تاثیری بر قیمت آن سهم می گذارد
حتما این سوال برای شما هم پیش آمده است که آیا درصد سهام شناور آزاد در بورس بر قیمت سهم و تصمیم سهامداران تاثیر دارد یا خیر؟ پاسخ قطعاً مثبت است. هرچقدر که شناوری سهمی بالا باشد، آن سهم زودتر و سریع‌تر عرضه می‌شود. پس تعداد سهامداران مردمی که راغب به خرید این سهم باشند، بیشتر می‌شود. در نتیجه امکان دست‌کاری قیمتی توسط تصمیم‌گیرندگان شرکت در چنین سهم‌هایی کاهش می‌یابد. در چنین شرکت‌هایی به‌راحتی نمی‌توان معاملات سهام را تحت تاثیر قرارداد. اما چنانچه شناوری سهم در شرکت‌هایی پایین باشد، مدیران و سهامداران عمده می‌توانند سهام آن شرکت را به سمت اهداف موردنظر خودشان هدایت نمایند. وقتی سهام شناور آزاد کم باشد، حتی با سرمایه‌ی کم هم می‌توان قیمت آن را در دست گرفت و افزایش یا کاهش کاذب در آن ایجاد نمود و با شایعات سهامداران آن را فریب داده و یا افراد را ترغیب به خرید آن نمود.
نکته: در اغلب بورس‌های جهان، آن دسته از شرکتهای بورسی که دارای شناوری کمتر از ۲۵ درصد می‌باشند، از لیست شرکتهای بورسی حذف می‌شوند. علت این امر هم آن است که وقتی مالکان این شرکتها حتی حاضر نیستند یک چهارم از سهامشان را به عنوان سهام شناور آزاد در بازار بورس در اختیار مردم قرار دهند، دلیلی برای حضورشان در بازار بورس و سرمایه وجود ندارد. جالب است بدانید که در صورت اعمال این معیار در بورس اوراق بهادار تهران، باید بیش از ۵۰ درصد شرکتهای بورس از فهرست شرکتهای پذیرفته شده حذف شوند!!
سهام با چه میزان شناوری را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنیم؟
هرچقدر که درصد سهام شناور آزاد در بورس بالاتر باشد، افزایش قیمت آن به سرمایه بیشتری نیاز دارد. برای مثال دو شرکت با شناوری ۶۰ درصد و ۸ درصد را در نظر بگیرید. شرکت اول برای تغییر قیمت به سرمایه‌ی بیشتری نیاز دارد. ضمن اینکه شرکت دوم با سرمایه‌ی کم هم می‌تواند صف خرید شود و رشد قیمتی پیدا کند. به زبان ساده‌تر، زمانی‌که تعداد بیشتری از سهام، آماده‌ی عرضه باشند، رشد قیمت با تاخیر همراه خواهد بود. شرکت‌هایی با شناوری بالا عرضه‌کنندگان بالقوه بیشتری دارند. پس سهام این شرکتها در هنگام عرضه و تشکیل صف فروش، سریع‌تر وارد صف فروش می‌شود. اگر به‌تازگی وارد بازار سرمایه شده‌اید، بهتر است سهامی را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید که «شناوری متعادل» داشته باشد. برای محاسبه‌ی شناوری متعادل، کافی است میانگین سهام شناور شرکتهای بازار را محاسبه کنیم. هرچقدر شناوری سهم موردنظر به این میانگین نزدیک‌تر باشد، شناوری متعادل‌تری خواهد داشت.
آیا میزان سهام شناور آزاد در بورس ثابت است؟
آیا سهام شناور آزاد در بازار بورس مقدار ثابتی دارد
سهام شناور آزاد قابلیت نقدشوندگی بالایی دارد. بنابراین، ممکن است سهامداران اصلی شرکت در هنگام رشد قیمت سهم، آن را در بازار بفروشند و در نتیجه میزان سهام شناور خود را در بازار کاهش دهند. حال چنانچه خریداران خرد هم بخواهند با یک یا چند کد سهام‌داری، سهام را با حجم عمده خریداری کنند، باز هم شناوری سهم کاهش می‌یابد. با این تفاسیر می‌توان گفت که میزان سهام شناور آزاد، ثابت نیست. لازم به ذکر است که شرکتهای بورسی و فرابورسی در دوره‌های سه ماهه، درصد سهام شناور خود را بر روی سامانه کدال منتشر کرده و در دسترس عموم قرار می‌دهند.
سخن آخر
در این مقاله از سایت آموزش چراغ به بررسی دقیق مفهوم سهام شناور آزاد در بورس و شرکتهای فرابورسی و همچنین نحوه‌ی محاسبه‌ی آن پرداختیم. بین سهام شناور آزاد و حباب قیمتی، ارتباط نزدیکی وجود دارد. در حال حاضر، پایین بودن شناوری سهم، یکی از مشکلات بازارهای در حال توسعه ازجمله بورس تهران به شمار می‌آید. گفتیم که در صورت پایین بودن میزان سهام شناور آزاد، امکان دست‌کاری قیمت توسط معامله‌گران بزرگ نیز افزایش می‌یابد. این امر می‌تواند منجر به اتفاقات خطرناکی نظیر گمراهی بازار و تشکیل حباب قیمتی گردد. درنهایت آنچه که بر جای خواهند ماند، کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار سرمایه خواهد بود. چراغ به عنوان نسل جدیدی از پلتفرم‌های آموزش و استخدام در تلاش است تا با ارائه‌ی نکات و دوره های آموزش بورس، در راستای سرمایه‌گذاری و معامله در این بازار پرتلاطم شما را یاری دهد.
دیدگاه شما