ابزارهای بازار سرمایه

ابزارهای مالی پیچیده

آشنایی با ابزارهای مالی و منابع مطالعاتی آن در گفت و گو با دکترندابشیری

بررسی چیستی و کارکردهای ابزارهای نوین مالی و معرفی منابع مطالعاتی در گفت و گو با دکتر ندابشیری

بوسیله پیشگامان دنیای مالی به روز رسانی شده در بهمن ۱۳, ۱۳۹۹ 0

گروه پیشگامان دنیای مالی:

در دومین مطلب از سلسله مطالب معرفی کتاب ها و منابع مطالعاتی حوزه اقتصاد،مالی و سرمایه گذاری، سعید دادخواه فعال و پژوهشگر حوزه مالی و بازار سرمایه و عضو شبکه فعالان مالی گفت و گویی را با سرکار خانم دکتر ندا بشیری مدیر ابزارهای نوین مالی و رئیس اداره تحقیق و توسعه فرابورس ایران ترتیب داده است که ایشان ضمن معرفی کتاب های شاخصی در حوزه مالی و ابزار های نوین مالی به ارائه مباحثی در اهمیت بررسی و مطالعه این حوزه از دانش مالی پرداختند.این گفت و گو جهت استفاده همراهان گرامی منتشر می شود:

پیشگامان دنیای مالی:گروه پیشگامان دنیای مالی دو دسته مخاطب دارد که دسته اول عموم افراد علاقه مند به مباحث اقتصاد و مالی و دسته دوم افرادی که بصورت تخصصی و رشته های مرتبط در شبکه فعالین مالی ما در حال فعالیت هستند، بنابراین سؤالاتم را با دو رویکرد عمومی و تخصصی خواهم پرسید.در ابتدا برای ما بفرمایید که وقتی می گوییم ابزار های نوین مالی در واقع در مورد چه چیزی صحبت می کنیم و چه مزایایی برای اقتصاد ، توسعه کشور و تولید داخل دارد؟

دکتر بشیری: ببینید زمانیکه ما در بازارهای سرمایه کار می کنیم در این بازار های سرمایه به تبادل یکسری ابزارهای مالی می پردازیم.یعنی در واقع بازارهای سرمایه محلی برای داد و ستد ابزارهای مالی است.
Financial Instrument یا ابزارهای مالی چیست؟ ابزارهایی برای تامین مالی و تشکیل سرمایه هست.
خب این ابزارهای مالی مانند سهام هستند یعنی ابزارهای سرمایه ای هستند یا می توانند ابزارهایی باشند بابت تامین مالی شرکت از سمت بدهی .بنابراین وقتی که ما میگوییم ابزار مالی یعنی منظورمان اوراق سهام و اوراق بدهی است.این اوراق بدهی را در واقع Commercial Market ها یا در بازارهای مالی متعارف Bond یا اوراق قرضه میگوییم.ولی زمانی که بحث اسلامی Islamic Marketها مطرح می شودیا بازارهای مالی اسلامی ، ما نمی توانیم پولی را مثلا به یک شرکت قرض بدهیم و از آن شرکت سود ثابت بخواهیم چون این کار ربوی است.بخاطر همین، مدل های قرض دهی تبدیل می شود به مدل های مشارکتی.و البته حالتی که سود تقسیم می شود یک مکانیزم هایی (Protection )یا محافظتی وجود دارد برای سرمایه گذار برای اینکه حکم ضمانت را دارد و بصورت اسلامی اصل پول و کف سود را برای شما تضمین می کند و این مشکل اسلامی ندارد.

اوراق مالی اسلامی ما که از این به بعد به آن صکوک خواهیم گفت یک چنین اوراقی هست در پایه عقود اسلامی بنا شده و یک ضامنی هم آمده و اصل مبلغ و یک کف سود را تضمین کرده که از سرمایه گذار محافظت شود.

اما چیزی که تحت عنوان ابزار نوین مالی Financial Instrument Modern می گوییم.ابزارهایی که البته شاید خیلی هم نمیتوان آن را مدرن خواند چون چند سالی هست که تعدادی از آنها بوجود آمده ولی در حال افزایش است.مثلا فرض کنید ابزارهای نوین مالی انواع اوراق صکوکی بوده که یکی پس از دیگری آمده همانطور روزی اوراق مشارکت یک ابزار نوین بوده یا اوراق منفعت دو سه سال پیش ابزار نوین مالی بوده ولی اکنون مرتب در حال انتشار آن هستیم.اوراق مرابحه ، ابزار نوینی بوده و اوراقی بوده براساس انواع عقود مختلف و شما به عنوان شرکت می توانستید با آن تامین مالی کنید و یک سودی هم بین کسانی که مشارکت کردند تقسیم کنید.

اکنون ابزار های نوین مالی تا حدودی به سمت اختیارات معامله رفته و تا حدی سمت آتی ها یا فیوچرز رفته مثلا ما اکنون بحث آتی شاخص را داریم مانند آتی سکه و ابزارهایی مانند آن.

اکنون ما کاری در ابزارهای نوین مالی در فرابورس در حال انجام آن هستیم. اولین ابزار که البته این روزها منتشر شده اوراق اجاره سهام است که ما آمده ایم آن را منتشر کرده ایم اما در حال حاضر ضامن ندارد.آن چیزی که مورد اعتماد بازار به این اوراق هست Rate یا امتیازی است که موسسه رتبه بندی اعتباری آماده و به این اوراق داده است.ما تا الان نقش رتبه بندی های اعتباری را در بازارمان نداشتیم و بسیار کمرنگ بوده اکنون با انتشار این اوراق داریم سعی می کنیم این نهاد های نوین مالی بیایند و کم کم نقش شان را در بازار پیدا کنند

ابزار نوین مالی که می توانیم از آن نام ببریم Ripo هست Repurchase agreement یا اوراق باز خرید.اوراق باز خرید به صورت تجاری و متعارف در دنیا به این صورت است که دارنده اوراق علی الخصوص اوراق با ریت بالا مانند اوراق دولت هستید فرض کنید برای سه روز پول لازم دارید می توانید آن را در یک مکانیسمی وثیقه اش کنید و در بازار در یک حراجی به کمترین نرخ ممکن و به کمترین نرخی که آفر(پیشنهاد) می شود سه روز پول قرض بگیرید و بعد از اینکه پول را باز گرداندید اوراق آزاد میشوند و به کد معاملات شما برمیگردند این در واقع بازار ریپو هست.البته این قرض به شرط زیاده میشودکه مشکل اسلامی دارد.

البته ما در فرابورس آمدیم و گفتیم اوراق به طور کامل منتقل بشود ولی برای پس گرفتن اوراق آمدیم از کال آپشنCall option و پوت آپشن Put option ملزم شده در قرارداد استفاده کردیم که البته یکی از ابزارهای نوین مالی است که هنوز به طور کامل به دلایل مشکلات فنی بخش آی تی به اتمام نرسیده.

اما در پاسخ به بخش دوم سوال شمادر خصوص مزایا برای اقتصاد و توسعه کشور باید عرض کنم دقیقا مزایای آن مربوط به افزایش تسهیلات تامین مالی است بدین صورت که شرکت ها همواره برای اینکه در صنعت بتوانند جایگاه خودشان را داشته باشند و محکوم به شکست و فنا نشوند نیاز دارند که همواره در حال به روزرسانی ساختار مالی خودشان باشند.اما این توسعه نیازمند منابع مالی است گاهی این منابع از جیب سهامدار تامین میشود چیزی که ما آن را تحت عنوان افزایش سرمایه میشناسیم علی الخصوص زمانیکه که ما بخواهیم پول نقد به ساختار شرکت ها تزریق کنیم که منظور آورده نقدی و مطالبات حال شده است.اما گاهی هم هست که افزایش سرمایه می دهیم برای آنکه شکل ترازنامه شرکت را حفظ کنیم و ساختار یافته تر و بهتر باشد که در اینصورت از افزایش سرمایه ازمحل تجدید ارزیابی داریی ها استفاده می کنیم.به این صورت که دارایی های که در اثر تورم افزایش قیمت پیداکرده آن دارایی ها را مجددا ارزش گذاری کرده و ترازنامه شکل بهتر و نظام مند تری پیدا میکند و نهایتا برای دریافت اعتبارات بهتر است.که تحت عنوان اصلاح نظام ساختار مالی آن را می شناسیم.اما گاهی برای اینکه میخواهیم منابع وارد شرکت کنیم و عملیات تامین مالی داشته باشیم همیشه موثر نیست که از جیب سهامداران یا مالکان آن حساب کنیم. گاهی تامین مالی از بانک صورت میگیرد که به آن تامین مالی از بازار پول میگوییم.گاهی هم که میخواهیم از اوراق مالی اسلامی استفاده کنیم یا از اوراق بدهی در بازار متعارف استفاده کنیم که در اینجا اوراق با درآمد ثابت ما باز می شود که شرکت ها می آیند و قرض می گیرند و مراجعه میکنند به بازار سرمایه که پولی را دریافت و سودی را پرداخت میکنند و در سررسید یا maturity اصل پول را پرداخت میکنند.بنابراین بزرگترین مزیت این ابزارها برای توسعه کشور بحث تامین مالی است.

رشد اقتصادی بدون تامین مالی شرکت ها علی الخصوص شرکت های بورسی ما که بار GDP یا تولید ناخالص داخلی بر دوش آنها هست امکان پذیر نیست. گاهی هم اصلا بدون تامین مالی نمی توانیم ظرفیت های جاری را حفظ کنیم چه برسد به افزایش ظرفیت تولید.از سوی دیگر از ابزارهای نوین مالی مانند اختیارات یا آتی یا فیوچرز به صنایع کمک میکند که پوشش ریسک یا Hedge کنند.

فرض کنید شرکتی هستید که به نفت نیاز دارید می روید و برای سه ماه آینده نفت را با یک قیمت ثابتی می خرید که به آن فیوچرز میگوییمکه مطمئن باشید شما سه ماه آینده نفت را تحت هر شرایطی بشکه ای مثلا ۴۷ دلار گرفتید و رساندید به پالایشگاهتان بنابراین روی ۴۷ حساب میکنید و ۴۷ دلار به دستتان می رسد.و حالا ممکن هر تغییراتی برای سه ماه آینده نفت بوجود آید بنابراین شما یک پیش بینی از آینده خود ساخته اید که اساس آن ایجاد پوشش ریسک و محاسبه حاشیه سود آینده استپس در صنایع مختلف استفاده از این ابزارهای نوین مالی برای ادامه کار مهم است.

پیشگامان دنیای مالی: اگر بخواهید کتاب هایی برای آشنایی با این ابزار ها برای مخاطبین علاقمند و دارای تحصیلات مالی و اقتصادی بکنید ،که دارای متن روان و ساده نیز باشد چه منابعی را معرفی میکنید؟

دکتر بشیری: منابعی که بصورت ساده برای آشنایی با ابزارها است بنده یکبار آنها را در سایت بورس مدیا آموزش داده ام.برنامه ای هم در شبکه شتاب هست بنام بازارهای نوین که ما با یک سیری تمام آنها را معرفی کرده ایم.البته چون این مصاحبه همزمان با نمایشگاه کتاب است و اگر بخواهم کتاب هایی در حوزه ابزارهای نوین مالی معرفی کنم اولین کتاب ، کتاب اوراق بهادار بادرآمد ثابت از انتشارات بورس می باشد که تامین سرمایه امید و انجمن مهندسی مالی ایران نیز به انتشار این کتاب کمک کرده اند. کتاب اوراق بهادار با درآمد ثابت شامل پنج جلد می باشد. این کتاب نوشته فرانک جی فبوزی است که در بین دانشجویان مالی بسیار نام آشناست. البته کتابی است که با مفاهیم ساده شروع شده و رفته رفته مشکل میشود.

اما دومین کتابی که میخواهم معرفی کنم ، کتابی در حوزه اوراق مالی اسلامی برای کسانی است که به اقتصاد اسلامی و مالی اسلامی علاقه مند هستند. تمام ابزارهای مالی که منطبق با شریعت اسلام باشد در کتاب ابزارهای مالی اسلامی نوشته مرحوم موسویان (رحمه الله علیه) آمده است. ایشان عضو کمیته فقهی سازمان بورس بوده و بازار سرمایه ایران بسیار به کارهای ایشان مدیون است.در این کتاب آمده اند و ابزارهای مالی اسلامی و عقود اسلامی که براساس این ابزارها ایجاد شده را بیان کرده اند.بنده این کتاب را علی الخصوص به دانشجویان پیشنهاد میکنم که مطالعه کنند.

برای معرفی کتابی که روان و سریع و ساده تر و برای عموم باشد کتابچه ای هست با عنوان کتابچه صکوک ، که رایگان است و براحتی قابل دانلود از سایت شرکت مدیریت دارایی مرکزی که نهادهای واسط را به اوراق اختصاص می دهد می باشد https://sukuk.ir/fa

و البته بتازگی به مناسبت تاسیس سازمان از سایت اطلاع رسانی سازمان بورس هم میتوانید بخش های زیادی از کتاب هایی که بصورت رایگان در اختیار عموم قرار داده شده را استفاده کنید.

پیشگامان دنیای مالی: با هموار کردن مسیر و دسترسی صاحبان بنگاه ها به منابع مالی صاحبان سرمایه که نهایتاً باعث کاهش ریسک و هزینه های هر دو طرف می شود ، می توانیم چنین برداشت کنیم که گسترش دانش و تخصص این ابزارها منجر به بهبود راه های تامین مالی ( از بانک ها به بازار سرمایه)و افزایش تولید داخل و نهایتاً با بهبود وضعیت معیشت خانوارها روبرو خواهیم شد؟

دکتر بشیری: بله ، برداشت کاملا درستی است. اگر ما بتوانیم دانش ابزارهای مالی را گسترش بدهیم این به این معنا هست که افرادی در شرکت های ما و بنگاه های تجاری و اقتصادی ما کار خواهند که برای تامین مالی شرکت فقط به سمت بانک ها نمیروند بلکه به سمت بازار سرمایه نیز می آیند. منبع عظیمی از تأمین مالی و افرادی که آمده اند تا پول خود را به عنوان دارندگان منابع به بنگاه های موردنیاز و سرمایه گذاری کنند در جایی که بازده مناسب مالی دارد.

فرض کنید که ما در امور مالی شرکت ها افرادی را داشته باشیم که فقط بانک و بازار پول را نشناسند بلکه بازار سرمایه را هم بشناسند.به این شکل نقش بازار سرمایه در اقتصاد افزایش پیدا می کند و نقش آن پررنگ تر میشودو این همان چیزی است که ما در کشورهای با اقتصاد پیشرفته داریم .کشورهایی که اقتصاد بزرگی دارند به همان نسبت سایز بازار آنها گسترده تر میشود یعنی اقتصادشان رشد می کند.وقتی اقتصاد رشد می کند یعنی GDP رشد پیدا میکند هر چقدر ابزارهای بازار سرمایه در افزایش این تولید ناخالص داخلی بازار سرمایه نقش بیشتری داشته باشد یعنی ما داریم به سمت بازار محوری پیش میرویم.ببینید اکثر کشورهایی که اقتصاد متوسط و پایینی دارند میگوییند Bank orintet هستند یعنی تامین مالی شان مبتنی بر بانک است.ولی کشورهایی که اقتصاد آنها کم کم بزرگ میشود به سمت بازار محور شدن رفته اند یا Market orintet شدن میروند.خوب این بازار محور شدن لازمه اش این هست که افراد متخصص در سطح جامعه و در سطح شرکت ها گسترش پیدا کنند و ظرفیت های بازار سرمایه را بدانند و بتوانند که این ظرفیت ها را برای تأمین مالی بنگاه های تجاری و اقتصادی که مشغول به کارند و یا درآن تملک دارند بکارگیرند.

بنابراین یکی از راه های پررنگ شدن بازار در اقتصاد یا بقول شما همان بهبود راه های تامین مالی پرورش نیروی متخصص یا همان گسترش دانش و تخصص ابزارهای نوین مالی است.

پیشگامان دنیای مالی:بعنوان سوال پایانی در خصوص حمایت فرابورس از افرادی که علاقمند به پژوهش در این موضوعات هستند اگر نکاتی هست بفرمایید.

دکتر بشیری: ببینید فرابورس یک شرکت یادگیرنده و چابک است که پر از نیروهای جوان و متخصص که به نوآوری هم در بازار سرمایه کشور و در سطح بین المللی معروف هستبنابراین پژوهشگران در فرابورس دارای جایگاه ویژه ای هستند .
در خصوص حمایت از پژوهش من یک مطلبی را میخواهم خدمت شما عرض کنم ما بزودی در حال دریافت مجوز Sand Box هستیم.در واقع سند باکس بازار سرمایه در فرابورس خواهد بود .

خب سند باکس چی هست ؟ سند باکس به معنی جعبه شنی است و رگولاتوری سند باکس یک محیط آزمون یا یک محیط پایلوت است که برای اینکه ابزاری براساس یک پژوهش یا طرح ، ابزار جدیدی طراحی شده یا بازارِ جدیدی خواست طراحی بشود یا حتی یک نهاد مالی جدید را میخواستیم ایجاد کنیم باید بتوانیم آن را در یک محیطی آزمون کنیم و حین این آزمون متوجه بشویم که آن ابزار مورد قبول و کارکرد واقع می شود و میتواند ادامه دهد یا خیر.در حین این ادامه دادن ما می نشینیم و قانون متناسب با آن را می نویسیم و نگاه میکنیم به کار این ابزار یا نهاد یا بازار و ما به عنوان رگولاتور یا قانون گذار می آییم برای افرادی که ابزار پیشنهادی را میخواهند بنویسند و به سازمان بورس برای تصویب دهند قانون آن را از کارشان می نویسیم.

حین آزمون کردن ابزار نهاد و یا بازار در سند باکس اتفاقی که می افتد این است که قانون گذار از آن نهاد وابزار می آموزد و قانون می نویسد و نهاد و ابزار هم از قانون گذار می آموزد و خطاهای احتمالی خود را اصلاح می کند.بخاطر همین است که در دنیا چند سالی است شما می بینید نهاد ناظر آمده است و رگولاتوری گذاشته و در بعضی از آن آنها رگولاتوری بیمه جدا است و بانک مرکزی هم سند باکس جدا گانه دارد و بورس ها هم سند باکس جدا گانه دارند و بعضی اوقات هم نهاد های پولی و مالی یک سند باکس جداگانه دارند.به هر حال سند باکس بازار سرمایه در فرابورس قرار گرفته و محیط پایلوت آزمونی است برای ایده های نوآورانه ای که در خصوص ایجاد و طراحی ابزارهای جدید و بازار ها و نهادهای جدید .

مسئله دیگر اینکه فرابورس تلاش کرده طی این سال ها هاب فین تک ها باشد.منظور از فین تک هم شرکت های با فناوری و تکنولوژی مالی و ارائه دهنده خدمات مالی است و البته در فین تک ها هم ما کمک هایی میخواهیم انجام دهیم که آنها را ثبت می کنیم و سعی می کنیم در اکوسیستم جای خود را پیدا کنند و یا اکوسیستم را برای فعالیت حاضر کنیم.در صورت لزوم هم در شرایطی که با قوانین و مقررات سازمان بورس تطابق داشته باشد به آنها دیتای لایو یا هیستوری کال یا تاریخی را ارائه میدهیم تا بتوانند اپلیکیشن های خود را آزمون کنند از جهتی دیگر خیلی از ایده ها و پژوهش ها برای اینکه به نتیجه برسد نیاز به تامین مالی دارد و فرابورس میتواند از طریق کرات فاندینگ تامین مالی کند.

برای ایده ها و یا استارت آپ های کوچک که نتیجه پژوهش ها بوده اند آن ها را به ونچر کپیتال فاند یا صندوق های VC یا جسورانه معرفی کنیم که بیایند و درون اکوسیستم قرار بگیرند و به این نتیجه برسند که میتوانند که شراکت داشته باشند یا خیر.

ابزار های مالی چیست

برای تعریف ابزارهای مالی باید گفته شود که: به هر گونه از دارایی‌‌‌‌هایی که قابلیت معامله کردن را داشته باشند، اتلاق می شود. که تعدادی از این ابزارها عبارتند از: وجه نقد، املاک، اسناد قانونی مانند سهام و اوراق قرضه و بهادار، که بتوان با آنها معامله انجام داد را می توان جز ابزار مالی محسوب کرد.

در واقع ابزارهای قانونی نوعی تعهد محسوب می شود که به وسیله آن، هر یک از طرفین معامله، در شرایطی خاص و در بازده زمانی مشخص، این تعهد را انجام دهد. البته این ابزار به میزان وجه نقد لازم، زمان لازم برای کسب وجه نقد و احتمال به وجود آمدن آنها نیز بستگی دارد.

طبق استانداردهای مالی بین المللی، ابزارهای مالی به دو دسته، ابزارهای نقدی و ابزارهای مشتقه، گروه بندی می شوند. همچنین برای برطرف کردن احتیاجات، که به مرور زمان گسترده تر و پیچیده تر می شوند، به وسیله موسسات مالی، ابزارهای تازه ای مانند ابزارهای مشتقه و ترکیبی، به وجود آمده و به کار می روند.

در واقع زمانی که قیمت ها کاهش یافته می توان با استفاده از از ابزارهای مالی، مانع از سقوط بازار شد. همچنین وجود این ابزارهاست که سرمایه گذاران خارجی و داخلی را تشویق به سرمایه گذاری در بازار سهام می کند، که اگر چنین نبود، آنها انگیزه ای برای سرمایه گذاری در این زمینه نداشتند و بازار سهام با استقبال روبرو نمی شد.

نقش ابزار های مالی:

همان گونه که با استفاده از ابزارهای مالی مختلف در طولانی مدت، همکاری و مشارکت مردمی را در تامین منابع به دنبال دارد، متنوع بودن ابزارهای مالی نیز افراد مختلفی را جذب بازار اورق بهادار کرده است. که برای این ابزار سه شکل و نقش گوناگون را لحاظ کرده اند:

• نقش اول، این ابزار به اشخاصی که نیاز به سرمایه دارند کمک می کند تا سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری، وجه خود را در اختیار آنها قرار دهد و سرمایه گذاری کنند. در واقع این ابزار کمک به نقل و انتقال وجه از سرمایه گذار به نیازمند سرمایه را انجام می دهد.
• نقش دوم، ریسک هایی که بین متقاضیان و عرضه کنندگان در سرمایه گذاری های حقیقی وجود دارد، با استفاده از این ابزار به گونه ای صورت می پذیرد که ریسک بین هر دو طرف معامله تقسیم و کاهش یابد.
• نقش سوم، برای اینکه بتوان سرمایه گذاری های بزرگی را انجام داد، برای تامین مالی آن نیاز به جمع آوری پس اندازهای زیادی می باشد، که این کار بدون تجمیع صورت نمی گیرد. در واقع تجمیع بخش جدایی ناپذیر نظام مالی محسوب می شود.

طبقه بندی ابزارهای مالی:

برای طبقه بندی ابزارهای مالی در بازارهای سرمایه گذاری، از چهار ابزار استفاده می کنند که عبارتند از:

• ابزار های سرمایه ای (مالکیتی)
• ابزار های استقراضی (بدهی)
• ابزار های مشتقه
• ابزار های ترکیبی

که این روزها برای برطرف کردن احتیاجات، که به مرور زمان گسترده تر و پیچیده تر می شوند، به وسیله موسسات مالی، ابزارهای تازه ای مانند ابزارهای مشتقه و ترکیبی، به وجود آمده و به کار می روند.

ابزار مالی بازار سرمایه:

مهم ترین نقش را در استفاده از پس اندازها در سرمایه گذاری ها که هدف آن ها افزایش و توسعه سازمان ها و شرکت هاست، بازار سرمایه بر عهده دارد. زیرا این بازار در رشد اقتصادی و جذب سرمایه کمک بسیاری می کند. و با دریافت سرمایه از عرضه کنندگان و انتقال آن به بازار و تقاضا کنندگان و افرادی که به سرمایه احتیاج دارند، باعث بیشتر کردن گردش مالی و رشد اقتصاد کشور می شود.

در ایران 4 شرکت بزرگ هستند که به عنوان بازار سرمایه معرفی شده اند و باعث افزایش گردش مالی و اقتصاد کشور شده اند. که شامل: بورس کالا، بورس اوراق بهادار تهران، بورس انرژی و فرابورس می باشند.

ابزارهایی که در بازار سرمایه هستند عبارتند از:

ابزارهای تأمین مالی دراز مدت:

• سهام: در شرکت های سهامی، سهم بخشی از سرمایه شرکت محسوب می‌شود که بر اساس آن تعهدات، منافع صاحب سهم و میزان مشارکت او در شرکت مشخص می شود. این سهام قابل نقل و انتقال و معامله می باشد. و انواع آن عبارتند از:
• سهام عادی: اصلی ترین ابزار در بازار سرمایه سهام عادی می باشد زیرا قابلیت معامله در بازار بورس را دارد و شخصی که صاحب درصد مشخصی از سهام شرکت بوده، یعنی به همان میزان از سود و مزای شرکت سهیم می باشد. که به دو بخش سهام با نام و سهام بی نام دسته بندی می شوند.
• سهام ممتاز: دارندگان این سهام نسبت به سهام عادی از مزایای بیشتری برخوردارند، زیرا دارای سود بیشتر و همچنین اولویت در زمان پرداخت سود حتی در زمان ورشکستگی با آنهاست.
• اوراق قرضه: این اوراق اسنادی می باشند که به موجب آن شخص که آن را ارئه می دهد تعهد می کند که در زمان خاصی مبالغ مشخصی را به عنوان سود سالانه، به دریافت کننده اوراق پرداخت کند و پس از پایان مدت مشخص شده، اصل مبلغ را از او دریافت کند.
• اوراق مشارکت: چون در قوانین اسلامی امکان انتشار اوراق قرضه وجود ندارد، اوراقی جایگزین آنها قرار گرفته است که اوراق مشارکت نامیده می شود که این اوراق با مجوز بانک مرکزی برای دوره ای مشخص و با قیمت اسمی معین، به سرمایه گذارانی که هدف آنها مشارکت در طرح هایی مانند طرح توسعه و عمرانی دولت و شهرداری و شرکت های دولتی و…است، ارائه می شود و صادر کننده اوراق تعهد می کند که اصل پول و سود آن را در تاریخ مشخصی بازپرداخت کند.

ابزارهای ویژه مدیریت خطر:

از گذشته تا کنون سرمایه گذاری همیشه با خطر ریسک همراه بوده است و بازار سرمایه هم به دلیل نوسانات قیمت با این ریسک مواجه است. ابزارهای مشتق ابزاری هستند که به کمک بازار سرمایه آمده اند تا برای این بازار ریسک را کاهش دهد. ارزش این ابزار مساوی با ارزش اوراق قرضه و دارایی های مالی است و ارزش مجزا و مستقلی ندارد.

مدیریت دارایی:

کسانی که بخواهند در بازار سرمایه، سرمایه گذاری کنند، باید مرتب این بازار را مورد ارزیابی قراردهند و زمان زیادی را برای این کار اختصاص دهند. چنانچه اشخاص زمان لازم و تخصص کافی برای این بررسی و ارزیابی ها را نداشته باشند باید با مراجعه به شرکت‌ هایی که تخصص لازم در این زمینه را داراست، سرمایه و دارایی خود را مدیریت کنند.

ابزار مالی اسلامی (صکوک):

در زبان عربی از کلمه صکوک به جای واژه چک یا سفته استفاده می شود که در همه اسناد مالی و تعهدات خود از این کلمه استفاده می کنند. در واقع به اوراق بهاداری که قابلیت معامله کردن را با قیمت یکسان و همچنین مورد تایید اسلام باشد را صکوک می گویند و دارندگان این اسناد و مدارک بصورت مشارکت صاحب یک یا چندین سهم از دارایی ها و سود به دست آمده از آنها می باشند.

ساختار ابزار مالی اسلامی (صکوک):

ابزارمالی اسلامی به دو دسته انتفاعی و غیر انتفاعی تقسیم می ابزارهای بازار سرمایه شوند، که عبارتند از:

ابزارهای مالی غیر انتفاعی صکوک:

این ابزار به دو صورت، اوراق قرض‌الحسنه و اوراق وقفی می باشد.

1. اوراق وقفی: اسناد با نامی هستند که با قیمت اسمی مشخص برای تاریخی مشخصی منتشر می شوند و به عهده کسانی که هدف شرکت در طرح های عام المنفعه را دارند، گذاشته می شوند.
2. اوراق قرض الحسنه: اسناد بهاداری هستند که به موجب آنها بدون گرفتن هیچ گونه بهره ای منتشر می شوند و بر طبق قرارداد ناشر اوراق فقط به میزان مبلغ اسمی و در تاریخ مشخص شده، باید مبلغ را پرداخت کند و هیچ بهره ای بابت آن مبلغ و اوراق از او دریافت نمی شود.

ابزارهای مالی انتفاعی صکوک:

ابزار مالی انتفاعی صکوک با هدف کسب سود درتاریخ مشخصی هستند، و قابلیت فروش در بازار ثانویه را دارند. تعدادی از این ابزار عبارتند از: اوراق سلف، اوراق جعاله، اسناد اجاره، اسناد مرابحه، اسناد منفعت، اسناد استصناع.

حسابداری ابزارهای مالی:

ابزارهای مالی به گونه ای نگهداری می‌شوند که نه الگوی ارزش منصفانه و نه الگوی قیمت تمام شده‌ مستهلک ‌شده نمی‌توانند راه حل مناسبی برای آنها باشند، لذا برای نگهداری از آنها به الگویی جداگانه احتیاج داریم. برای اینکه بتوان از میان ابزارهای مالی داوری کرد یا بهترین را برگزید باید مبنا را گستره تحقق اهداف مالی آن در نظر گرفت. سوالی که در اینجا پرسیده می شود این است که آیا اندازه گیری ابزار مالی بر مبنای ارزش منصفانه صحیح تر است یا بر مبنای مدل ارزیابی ترکیبی؟ که پاسخ را باید در مزایای ارزیابی بر مبنای ارزش منصافانه داد که چنین است:

• ارائه صورت‌های مالی بر این مبنا به وسیله استفاده کنندگان، ارتباط و درک بهتری برای اطلاعات مالی به همراه دارد.
• با استفاده از این ارزش، هدف گزارشگری عملکرد نیز برآورده می شود.
• با استفاده از آن استفاده کنندگان می توانند به اطلاعات قابل قبول و مطمئن تری رست یابند.
• اطلاعات کافی را برای تصمیم گیری نهایی را، ارزش منصافه به تنهایی انجام می دهد.
• با کمک از این ارزش پیچیدگی صورت های مالی کمتر و درک پذیری گزارشات بیشتر می شود.
• با استفاده از ارزش منصفانه قابلیت های مقایسه افزایش پیدا می کند.
• همه ابزارهای مالی با کمک ارزش منصفانه شفافیت پیدا می کنند.

سخن پایانی:

در پایان همان گونه که گفته شد، از اهداف مهم استفاده از ابزارهای مالی در بورس، کم کردن ریسک که ناشی از نوسانات قیمت‌ها است، می باشد. لذا کارشناسان معتقدند که با آگاهی و شناخت از ابزارهای مختلف مالی می توان مردم را به سرمایه گذاری در بازار سرمایه تشویق کرد و از اشخاصی که مازاد سرمایه دارند و می خواهند در جایی مطمئن سرمایه گذاری کنند، به کسانی که نیاز به سرمایه دارند، معرفی کنند. تا هم سرمایه گذار در جایی مطمئن سرمایه گذاری کند و هم سرمایه پذیر نیازهای مالی خود را با استفاده از آن سرمایه برطرف کند. که این ابزار رشد اقتصاد کشور را هم به همراه دارد.

مدیریت مالی

ابزارهای مالی پیچیده

وجود ابزارهای مالی گوناگون در بازار اوراق بهادار، انگیزش و مشارکت بیشتر مردم را در تأمین منابع مالی فعالیت‌های درازمدت به همراه می آورد.

تنوع ابزارهای مالی از نظر ترکیب ریسک و بازده، ماهیت سود و شیوه مشارکت در ریسک، گروه های مختلف را به سوی بازار اوراق بهادار جذب می کند. برای ابزارهای مالی می توان سه نقش متمایز در نظر گرفت:

اول، ابزارهای مالی وسایلی برای نقل و انتقال وجوه از سهامدارانی که مازاد سرمایه دارند و مایل به سرمایه گذاری هستند، به کسانی است که به این وجوه برای سرمایه گذاری در دارایی های حقیقی نیاز دارند.

دوم، ابزارهای مالی انتقال وجوه را به شکلی انجام می دهند که ریسک سیستماتیک مربوط به جریان نقدی ناشی از سرمایه گذاری در دارایی های حقیقی، بین متقاضیان و عرضه کنندگان وجوه، توزیع مجدد شود.

سوم، ابزارهای مالی وسیله ای برای تجمیع به شمار می روند. افزودن و انباشت پس اندازهای خانوار برای تأمین مالی طرح های بزرگ سرمایه گذاری، بدون تجمیع که بخش تفکیک ناپذیر نظام مالی است، امکان پذیر نیست. اگر امکان تجمیع از طریق صدور دارایی های مالی وجود نداشت ، این امکان برای خانوارها پدید نمی آمد که سرمایه‌های خود را تجهیز کنند و در سبد متنوعی از دارایی‌های حقیقی سرمایه گذاری نمایند.

انواع ابزارهای مالی

فرهنگ اصطلاحات تخصصی مالی، واژه ” instrument ” را به‌عنوان ابزار مالی شناخته و آن را به‌عنوان یک سند رسمی و قانونی مانند سهام و اوراق قرضه و یا سایر ابزارهای مالی تعریف می کند.

امروزه، انواع بسیار متنوعی از ابزارهای مالی در بازارهای پول و سرمایه دنیا در چهار قالب زیر مورد استفاده قرار می گیرند:

۱- ابزارهای سرمایه ای (مالکیتی)

۲- ابزارهای استقراضی (بدهی)

۳- ابزارهای مشتقه

۴- ابزارهای ترکیبی.

همچنین، برای پوشش نیازهایی که به طور روزافزون پیچیده تر و متنوع تر می شوند، پیوسته ابزارهای مالی جدید به‌ویژه در قالب ابزارهای مشتقه و ترکیبی، خلق شده و مورد استفاده قرار می گیرند.

دارائی‌های مالی

دارایی‌های مالی (در مقابل دارائی‌های حقیقی) به عنوان دارایی‌های نامشهود (سهم الشرکه‌ای از یک مجموعه دارائی‌های شرکت) طبقه بندی می‌شوند. مالکیت دارایی نامشهود با انتشار یکی از انواع دارایی‌های مالی در قالب ابزار سرمایه‌ای (مالکیتی) یا ابزار استقراضی (بدهی) تامین مالی می شود. افراد با دریافت انواع اوراق سهام یا انواع اوراق قرضه صاحب بخشی از سرمایه‌ی شرکت‌ها و عواید حاصل از فعالیت شرکت‌ها می شوند.

این دارایی ها به سه گروه طبقه بندی می شوند:

گروه اول: بدهی‌ای که ادعای مقابل آن ثابت است. صاحب بدهی (دارنده اوراق) از سود، مبلغ ثابتی را مطالبه می کند که از این رو این ابزار را ” ابزار با درآمد ثابت” می نامند.

گروه دوم: صاحب سرمایه (دارنده سهام یا سهامدار) از سود، مانده را مطالبه می‌کند. به عبارت دیگر ، پس از پرداخت به دارندگان ابزار بدهی، مبلغی بر مبنای عایدات به دارنده این دارایی می پردازد.

گروه سوم: برخی از اوراق بهادار آمیزه‌ای از هر دو گروه را مطالبه می کنند و ابزار مالی در اختیار آنها دو زیستی یا دو رگه نامیده می شود ؛ ” سهام ممتاز ” و ” اوراق قرضه قابل تبدیل ” از این گروه هستند.

علاوه بر این سه گروه ، دارائی‌های مالی دیگری نیز وجود دارند که مشتق شده ازسه گروه دارایی‌های مالی که ذکر شد، هستند. برای نمونه ، در برخی از قراردادها، طرف قرارداد یا ناچار است و یا این حق را دارد که یک دارایی مالی را در زمانی در آینده بخرد یا بفروشد. بهای این‌گونه قراردادها از بهای آن دارایی مالی، گرفته شده است؛ از این رو این قراردادها را ” اوراق مشتقه ” می‌نامند. این ابزارها امکان کنترل ریسک سقوط ارزش بازار دارایی‌های مالی (اوراق سهام و اوراق قرضه) یا امکان مقابله با خطر انتشار (عدم به فروش رسیدن اوراق بهادار در عرضه به مردم) را به ناشر اوراق و سرمایه گذار می دهد.

همچنین، اوراق مشتقه‌ای وجود دارند که مجموعه‌ای از قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله هستند؛ این اوراق عبارتند از: ” قراردادهای معاوضه” ، ” قراردادهای سقف ” و ” قراردادهای کف”. بطور کلی، قراردادهای مشتقه، راهی کم هزینه برای مهارکردن برخی خطرهای عمده در اختیار ناشر اوراق و سرمایه گذار قرار می دهد.

تعریف بازار مالی

بازار مالی به بازاری گفته می‌شود که در آن دارایی‌های مالی خریدوفروش می‌شود. تفاوت دارایی‌های مالی و دارایی‌های واقعی در این است که دارایی‌های واقعی ماهیت فیزیکی دارند (مانند اتومبیل، ملک و. ) اما دارایی‌های مالی عموماً ماهیت فیزیکی ندارند.

در واقع بازار مالی امکان تبادل اوراق بهادار، کالا و یا هر چیز قابل مبادله را برای مشارکت‌کنندگان با هزینه پایین فراهم می‌کند.

وظیفه بازارهای مالی

وظیفه بازارهای مالی رساندن پول‌های اضافی کسانی که پس‌انداز کرده‌اند به کسانی که قصد دارند بیشتر از درآمدشان خرج کنند است. در واقع رساندن پول از افرادی که روش سرمایه‌گذاری را نمی‌دانند یا به اندازه کافی دانش ندارند به کسانی که این توانایی را دارند. بازارهای مالی با انجام این وظیفه باعث افزایش کارایی و رونق کل اقتصاد می‌شود.

دسته‌بندی بازارهای مالی

به طور کلی بازارهای مالی را می‌توان به دسته‌بندی‌های زیر تقسیم کرد:

بازار سهام و اوراق قرضه

هر فرد یا شرکت می‌تواند به دو طریق در بازار مالی پول مورد نیاز خود را تهیه کند. رایج‌ترین روش، انتشار اوراق قرضه است که عبارت است از قرارداد دوجانبه‌ای که بین وام‌دهنده و وام‌گیرنده بسته می‌شود و به سبب آن، وام‌گیرنده متعهد می‌شود در زمان مشخص مبالغ تعیین شده را به عنوان بهره به وام‌دهنده پرداخت کرده و در تاریخ معین اصل مبلغ بدهی را به او بازگرداند.

روش دیگر، تهیه پول انتشار سهام است. اگر کسی دارای صد سهم عادی از شرکتی باشد که به عنوان مثال یک میلیون سهم منتشر کرده او به اندازه یک‌هزارم سود خالص و یک‌هزارم دارایی‌های شرکت حق دارد. به دارنده چنین حقی در زمان‌های مشخص مبالغی سود تقسیمی پرداخت می‌شود. ویژگی این نوع اوراق بهادار این است که فاقد تاریخ سررسید هستند.

ایراد اصلی سرمایه‌گذاری در سهام (به‌جای اوراق قرضه) این است که سهامدار از آخرین مدعی یا ذینفعان شرکت است، یعنی شرکت در صورت ورشکستگی باید ابتدا تمام بدهی‌هایش را بپردازد و اگر چیزی باقی ماند به سهامدار خواهد رسید؛ اما مزیت این اوراق هم این است که دارنده آن به‌صورت مستقیم از افزایش سودآوری شرکت یا افزایش ارزش دارایی‌های آن بهره‌مند خواهد شد، چرا که این اوراق به صاحب خود حق مالکیت در شرکت را می‌دهد.

بازار اولیه و ثانویه

بازار اولیه یا بازار دست اول یک بازار مالی، بازاری است که در آن اوراق بهادار سهام و یا اوراق قرضه به نخستین خریداران فروخته می‌شود.

مردم آگاهی چندانی از بازارهای اولیه یا بازارهای دست اول ندارند، چرا که فروش اوراق بهادار به نخستین خریداران در پشت درهای بسته انجام می‌شود. بانک سرمایه‌گذار، یک نهاد مالی بسیار مهم است که در امر نخستین فروش اوراق بهادار در بازار اولیه، شرکت‌ها را یاری می‌دهد. این بانک از طریق تعهد به خرید اوراق بهادار، چنین وظیفه‌ای را انجام می‌دهد، یعنی اوراق بهادار تازه انتشار یافته را به مردم عرضه می‌کند و اگر آن‌ها به فروش نرفت، خود، آن‌ها را به قیمت تضمین شده خریداری خواهد کرد.

بازار ثانویه یا بازار دست دوم یک بازار مالی بازاری است که در آن اوراق بهاداری که در گذشته منتشر شده خرید و فروش می‌شود. در بازارهای دست دوم، کارگزاران و معامله‌گران اوراق بهادار نقش عمده‌ای بر عهده‌ دارند. کارگزار نماینده سرمایه‌گذاران است که خریدار و فروشنده اوراق بهادار را به هم می‌رساند، معامله‌گر کسی است که اوراق بهادار را به قیمت اعلام شده از فروشندگان خریداری می‌کند و به قیمت‌های اعلام‌شده به خریداران می‌فروشد.

هنگامی‌که فردی در بازار دست دوم، اوراق بهاداری را می‌فروشد، در ازای این اوراق پولی دریافت می‌کند. حال آنکه شرکتی که چنین اوراقی را منتشر کرده است، از این بابت، پولی دریافت نمی‌کند و شرکت تنها زمانی که، اوراق بهادار را برای نخستین بار در بازارهای اولیه عرضه می‌کند بهای آن را دریافت خواهد کرد. با وجود این، بازارهای ثانویه یا بازارهای دست دوم وظیفه یا نقش اصلی را ایفا می‌کنند. چرا که اولاً کار فروش اوراق را تسهیل می‌کنند به‌طوری‌که دارندگان این اوراق می‌توانند بدین‌وسیله به وجوه نقد دست یابند یعنی این بازارها موجب افزایش قدرت نقدشوندگی اوراق بهادار می‌شوند. ثانیاً بازارهای ثانویه منجر به کشف قیمت سهام می‌شوند و بدین ترتیب شرکت در مرتبه بعدی که قصد دارد بخش دیگری از سهام خود را در بازار اولیه عرضه کند، قیمت اصلی که خریداران حاضرند بپردازند را می‌داند.

بازار بورس و بازار خارج از بورس

بازارهای دست دوم به دو طریق سازمان‌دهی می‌شوند: یک دسته به عنوان بازار بورس، یعنی به‌صورت بازاری سازمان‌دهی می‌شوند که کارگزاران یا نمایندگان، خریداران و فروشندگان اوراق بهادار در یک مکان جمع می‌شوند تا دادوستدهایی انجام دهند.

گروه دوم بازارهای دسته دوم، بازارهای خارج از بورس (OTC) هستند که در آن معامله‌گران در نقاط مختلف آماده خرید و فروش انواع اوراق بهادار می‌باشند. از انواع بازارهای خارج از بورس می‌توان به بازارهایی که در آن‌ها گواهی سپرده قابل دادوستد، وجوه بانک مرکزی، قبولی بانک‌ها و ارزهای خارجی دادوستد می‌شوند، اشاره کرد.

بازار سرمایه و بازار پول

یکی دیگر از راه‌های دسته‌بندی بازارها این است که در هر بازار خاص اوراق بهادار سررسید مشخص دادوستد شود. بازار پول یک بازار مالی است که در آن تنها اوراق قرضه کوتاه‌مدت دادوستد می‌شود.

بازار سرمایه یک بازار مالی است که در آن اوراق قرضه بلندمدت‌تر و سهام شرکت‌ها دادوستد می‌شود.

در واقع می‌شود استنباط کرد که بازار پول قدرت نقدشوندگی بالاتری دارد و نوسان قیمت در آن کمتر از نوسان قیمت در بازار سرمایه است.

از طرفی می‌توان به این نکته پی برد که سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه با افق سرمایه‌گذاری بلندمدت‌تری ورود می‌کنند. (برای مطالعه بیشتر درباره سرمایه‌گذاری و عوامل موثر بر آن می‌توانید به مقاله سرمایه‌گذاری چیست؛ بررسی اصول و عوامل موثر بر سرمایه‌گذاری مراجعه کنید.)

انواع اوراق بهادار در بازارهای مالی

برای درک بهتر شیوه عملکرد بازارهای مالی باید با اوراق بهاداری که در بازارهای مالی دادوستد می‌شوند آشنا شویم. ابتدا به معرفی اوراق بهاداری که در بازار سرمایه معامله می‌شوند می‌پردازیم.

اوراق بهادار در بازار پول

به دلیل اینکه اوراق بهادار قابل معامله در بازار پول سررسیدهای کوتاه‌مدت دارند، از نوسانات قیمتی کمتری برخوردارند بنابراین ریسک سرمایه‌گذارانی که این اوراق را انتخاب می‌کنند اندک است.

در ادامه به بررسی برخی از اوراق بهادار در بازار پول می‌پردازیم.

اسناد خزانه اسلامی (اخزا)

اﺳﻨﺎد ﺧﺰاﻧﻪ ﺑﺮای ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﺎلی دوﻟﺖ و ﺑﻪ ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﺗﻌﻬﺪ و اﻋﺘﺒﺎر ﻛﺎﻣﻞ دوﻟﺖ ﻣﻨﺘﺸﺮ و دارای ﺳﺮرﺳﻴﺪ ﻳﻚ ﺳﺎل و ﻛﻤﺘﺮ هستند. سررسید اغلب این اوراق به صورت ۴، ۱۳، ۲۶ و ۵۲ هفته‌ای است. این اوراق، سود ابزارهای بازار سرمایه پرداختی ندارند و دولت‌ها در زﻣﺎن ﻓﺮوش، آن‌ها را ارزان‌تر از ﻣﺒﻠﻎ اسمی ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪاران می‌فروشند و از منابع مالی حاصل از فروش آن‌ها، بدهی‌های دولت پرداخت می‌شود؛ اما به دلیل اشکالات فقهی وارد بر این روش، دولت جمهوری اسلامی ایران، این اوراق را صادر و به شکل مستقیم به طلبکاران غیردولتی واگذار می‌کند. دارنده اوراق در صورت نیاز به وجه نقد، این اوراق را در بازار فرابورس ایران به فروش می‌رساند. (برای کسب اطلاع بیشتر درباره محاسبه بازدهی اوراق اخزا می‌توانید به سایت فرابورس ایران مراجعه کنید. همچنین برای خواندن اخبار مرتبط با اوراق اخزا می‌توانید به سایت سخاب مراجعه فرمایید.)

اخزا مهم‌ترین ابزار بازار پول است. این اوراق به دلیل اینکه ریسک‌های سرمایه‌گذاری از طرف دولت را ندارد بنابراین بدون ریسک هستند.

اوراق تجاری

بانک‌ها و شرکت‌های بسیار بزرگ در آمریکا می‌توانند اوراق تجاری منتشر کنند. این اوراق با سررسید کوتاه‌مدت هستند.

پذیرش بانکی

بانک‌ها برای توسعه تجارت باید معاملاتی را انجام دهند. امکان تسویه این معاملات از طریق ابزاری به نام برات بانکی فراهم می‌کنند. هنگامی‌که خریدار کالا یا کالایی را از صادرکننده یا فروشنده خریداری می‌کند، وجه آن عموماً در سه ماه پرداخت می‌شود و یک بانک که بانک خریدار نامیده می‌شود، تضمین پرداخت وجه را انجام می‌دهد. در مقابل ارائه آن تضمین کارمزدی را از خریدار دریافت می‌کند و برای وی اعتبارنامه افتتاح می‌کند و بخشی از مبلغ اعتبارنامه را باید خریدار نزد بانک خود سپرده کند.

این اعتبارنامه که به فروشنده کالا از پرداخت وجه اطمینان خاطر می‌دهد، قابل فروختن به بانک دیگر است. معمولاً بانک‌ها با توجه به تاریخ سررسید، میزان نرخ تنزیل را مشخص می‌کنند.

ابزارهای بازار سرمایه

ویژگی بازار سرمایه این است که ابزارهای بلندمدت در آن معامله می‌شوند. ازآنجایی‌که مهم‌ترین ابزار بازار سرمایه سهام است، به همین خاطر از بورس اوراق بهادار به عنوان بازار سرمایه یاد می‌شود.

سهام بیانگر حقی است که دارنده برگ نسبت به سود خالص و دارایی‌های یک شرکت دارد. تنها کمی بیشتر از نیمی از سهام منتشر شده در دست افراد است و باقی آن‌ها به صندوق‌های بازنشستگی، صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری و شرکت‌های بیمه تعلق دارد.

از ویژگی‌های این اوراق آن است که سررسید مشخص ندارند بنابراین اوراق بلندمدت هستند.

وام‌های رهنی

وام‌های رهنی به شرکت‌ها و یا افرادی اعطا می‌شود که قصد دارند خانه، زمین و یا ساختمان بخرند. براساس این قرارداد، ساختمان یا زمین درگرو وام قرار می‌گیرد. در بازار وام ایالات متحده آمریکا، وام‌های رهنی، بزرگ‌ترین بخش را تشکیل می‌دهند و بیشترین مقدار وام‌ها نیز برای خرید خانه گرفته می‌شود.

در بازار وام‌های رهن مسکن، نوعی اوراق بهادار با پشتوانه اسناد رهنی منتشر شده که امکان تأمین مالی و تبدیل به نقد کردن وام‌های رهنی برای بانک‌ها و صندوق‌های مسکن و وام را میسر ساخته است.

اوراق قرضه شرکت‌ها

شرکت‌های بزرگ که از نظر اعتباری در رده بالایی قرار دارند، اوراق قرضه بلندمدت منتشر می‌کنند. شرکت‌هایی که اوراق قرضه منتشر می‌کنند، بهره این اوراق را سالی دو بار به دارنده این اوراق می‌پردازند و ارزش اسمی آن‌ها را نیز در تاریخ سررسید پرداخت می‌کنند. برخی از این اوراق قرضه که آن‌ها را اوراق قرضه قابل تبدیل می‌نامند دارای این ویژگی هستند که دارنده آن‌ها می‌تواند در زمان مقرر، آن‌ها را به تعدادی سهم عادی شرکت انتشاردهنده تبدیل کند.

جمع‌بندی

در این مقاله به بررسی بازارهای مالی پرداختیم و برای انواع بازارهای مالی تعریفی ارائه کردیم. ذکر این نکته الزامی است که ورود به بازارهای مالی مختلف نیازمند مطالعه و کسب اطلاع و بررسی تمامی جوانب آن‌هاست. توصیه می‌شود که هیچ‌گاه بدون اطلاع کافی اقدام به ورود به این بازارها نکنید.

برای کسب دانش و آگاهی بیشتر می‌توانید از همین حالا شروع کنید؛ پیشنهاد می‌شود که دوره آموزشی رایگان آموزش همگانی سرمایه‌گذاری را تماشا کنید.

آشنایی با مهم ترین ابزارهای سرمایه گذاری در بورس

روش های سرمایه گذاری در بورس صرفا منتهی به سرمایه گذاری در سهام نمی باشد و هر سرمایه گذاری به محض ورود به بازار سرمایه می تواند در سهام، اوراق مشارکت، صندوق طلا، سکه و دیگر ابزارهای مالی سرمایه گذاری کند اما مشکل اینجاست که عموم مردم فکر می کنند سرمایه گذاری در بورس صرفا سرمایه گذاری در سهم است و از ابزارهای دیگری که در این خصوص در بازار سرمایه وجود دارد اطلاعی ندارند و به همین دلیل هیچ گاه سعی نمی کنند وارد این بازار شوند چرا که فکر میکنند سرمایه گذاری در بازار سرمایه با ریسک زیادی همراه می باشد. از طرفی فرهنگ سازی مناسبی در خصوص ابزارهای قابل معامله در بازار سرمایه وجود ندارد و همین کمبود موجب شده است که درصد بسیاری کمی از افراد جامعه در بازار سرمایه فعالیت کنند. بنابراین برای شروع فعالیت در بازار سرمایه باید یاد بگیریم که چگونه سرمایه گذاری در بورس را شروع کنیم. در حال حاضر اگر کسی قصد خرید سکه را داشته باشد باید به صرافی و یا طلا فروشی مراجعه کند در صورتی که امکان خرید سکه و طلا به صورت ساده تری در بازار سرمایه وجود دارد که حتی میتواند به مرحله تحویل فیزیکی برسد و یا حتی به جای اینکه در بانک سرمایه گذاری کند می تواند در اوراقی با بازدهی بالاتر از بانک سرمایه گذاری کند. حال اگر عموم افراد با این ابزارها آشنا باشند به راحتی وارد بازار سرمایه می شوند. در این مقاله قصد داریم در خصوص ابزارهای قابل سرمایه گذاری در بازار سرمایه صحبت کنیم که تنها محدوده به سهام نمی باشد.

اوراق قابل معامله با بازدهی ثابت

در حال حاضر بسیاری از افراد در بانک سرمایه گذاری می کنند و به دنبال بازدهی ثابت می باشند ولی ساختار تورمی در کشور ما به گونه ای است که سرمایه گذاری در بانک یعنی کاهش ارزش پول و به همین دلیل باید در جایی سرمایه گذاری کرد که حداقل از کاهش ارزش پول جلوگیری شود که یکی از انواع سرمایه گذاری ها می تواند سرمایه گذاری در بورس تهران باشد اما باید قبل از آن بررسی کنید که آیا فرد مناسبی برای سرمایه گذاری هستید یا خیر. حال در این بخش میخواهیم صحبت کنیم که چگونه به جای سرمایه گذاری در بانک در اوراقی سرمایه گذاری کنیم که بازدهی بالاتری برای سرمایه گذار نسبت به بانک داشته و از طرفی ریسک آن برابر با صفر باشد. یکی از انواع سرمایه گذاری در اوراق با درآمد ثابت، سرمایه گذاری در صندوق های قابل معامله در بورس می باشد که بازدهی مناسب تری نسبت به بانک دارد و هر فردی هم با دریافت کد بورسی می تواند در این اوراق سرمایه گذاری کند و هر زمان که نیاز دارد دارایی خود را به فروش برساند و سود خود را دریافت کند. برای آشنایی با این اوراق پیشنهاد میکنم مقاله صندوق قابل معامله در بورس را به صورت کامل مطالعه کنید تا با ساز و کار سرمایه گذاری در این صندوق های با یک بازدهی ثابت که بهتر از بانک است آشنا شوید.

سرمایه گذاری در سکه

یکی از ابزارهای سرمایه گذاری در بورس، سرمایه گذاری در سکه و طلا می باشد. ممکن است برخی از افراد پیش بینی کنند که قیمت سکه در اینده افزایش پیدا میکنند و یا برخی از افراد هستند که کلا به خرید سکه علاقمند هستند و دوست دارند که پس انداز خود را در سکه و طلا سرمایه گذاری کنند. به همین دلیل برای خرید سکه باید به صرافی و یا طلا فروشی مراجعه کنند و سکه را خریداری کنند. اما در حال حاضر این امکان در بورس ایجاد شده که بتوانید سکه و طلا را به صورت آنلاین خریداری کرده و در یک موقعیت مناسب بفروشید بدون اینکه حتی به طلا فروشی و یا صرافی مراجعه کنید. اگر صرفا قصد دارید که در بازار سرمایه سکه و طلا خرید و فروش کنید کافی است مقاله ساز و کار خرید و فروش سکه در بورس را مطالعه کنید تا اطلاعات جامع و کاملی در خصوص این ابزار سرمایه گذاری در بورس به دست آورید و به سادگی قادر به خرید و فروش سکه به صورت آنلاین باشید. جالب است بدانید که امکان تحویل فیزیکی این سکه ها هم در بانک وجود دارد که ساز و کار آن در مقاله مشخص شده است.

سرمایه گذاری در صندوق طلا

از ابزارهای دیگر سرمایه گذاری در بورس، سرمایه گذاری در صندوق طلا می باشد. ممکن است گاهی قصد خرید سکه را داشته باشید ولی سرمایه شما برای خرید سکه کم باشد و یا حتی میخواهید میزان ریسک خرید سکه را کاهش دهید. در این حالت بهتر است که در صندوق طلا سرمایه گذاری کنید. در این صندوق ها سرمایه گذار می تواند حتی با 100000 تومان نیز خرید خود را انجام دهد و حداقل سرمایه گذاری برای سرمایه گذاری در این صندوق ها نیز 100000 تومان می باشد.

سرمایه گذاری در صندوق طلا

سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری مشترک

یکی دیگر از روش های سرمایه گذاری در بورس سرمایه گذاری غیرمستقیم می باشد. در این روش سرمایه گذار به روش مستقیم اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار در بورس نمیکند بلکه پولش را در اختیار صندوق سرمایه گذاری مشترک قرار می‌دهد تا متخصصان صندوق به نیابت از شخص اقدام به خرید و فروش کنند. برای این کار کافی است سرمایه گذار به یکی از شرکت های کارگزاری و یا شرکت هایی که مجوز این صندوق ها را دریافت کردند مراجعه کند و سهام صندوق را که واحد سرمایه گذاری نام دارد خریداری کند. افرادی که واحدهای سرمایه گذاری صندوق ها را خریداری می‌کنند مثل سهامداران شرکت ها، به نسبت سرمایه خودشان مالک دارایی های صندوق هستند بنابراین هرچه عملکرد صندوق بهتر باشد ارزش واحدهای سرمایه گذاری بیشتر و سود بیشتری نصیب سرمایه گذاران صندوق ها می‌شود. این صندوق ها توسط افراد متخصص مدیریت می شود. بنابراین احتمال موفقیت سرمایه گذاران از طریق این صندوق ها در مقایسه با سرمایه گذاری مستقیم برای افراد غیر حرفه ای بیشتر است.

با توجه به ابزارهای سرمایه گذاری که در این مقاله در خصوص آن صحبت کردیم سرمایه گذار بعد از ورود به بازار سرمایه و دریافت کد بورسی صرفا نیاز نیست که سهام خرید و فروش کند بلکه با توجه به شرایط موجود می تواند در اوراق با درآمد ثابت، صندوق های قابل معامله در بورس با ماهیت سهام، سکه و طلا، صندوق سرمایه گذاری مشترک و … سرمایه گذاری کند و به این ترتیب دامنه فعالیت های خود را به لحاظ سرمایه گذاری افزایش دهد. پس از این مرحله سرمایه گذار می تواند با آموزش تابلو خوانی و تکنیک های معاملاتی توانایی خود را در خصوص انتخاب سهم به لحاظ رفتار شناسی و روانشناسی بازار ارتقا دهد.

جهت دریافت کد بورسی از کارگزاری آگاه با بهترین خدمات ممکن کلیک کنید.